Enflasyon sarmalını kırıcı, doğru ve tutarlı davranışlarda bulunulması gerektiğini vurgulayan ATB Başkanı Ali Çandır, “Bu konuda söyleyebileceğim en önemli ilk adım; söylenen, ilan edilen ve yaşanan enflasyonlar arasında gerçekçi bir tutarlılığı yakalamaktır. Ancak böyle bir tespitten sonra sarmalı kırıcı tedbirleri ve davranışları hep birlikte üretip hayata geçirmek mümkün olabilecektir.” şeklinde konuştu.
Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) ve Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu`nun (TÜİK) açıkladığı Eylül ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Eylül ayı için açıklanan aylık yüzde 6.30 ve yıllık yüzde 24.52 tüketici enflasyonu (TÜFE) ile aylık yüzde 10.88 ve yıllık yüzde 46.15 üretici enflasyonunun (Yİ_ÜFE) Ağustos ayı enflasyon rakamlarının etkisi göz önüne alındığında şaşırtıcı olmadığını bildiren Çandır, “Resmi rakamlar artık göz ardı edilemez ölçüde bir enflasyon sarmalına girmekte olduğumuzun işaretidir” dedi.
Dövizdeki artışın yarattığı ilave maliyetlerin üretici ve tüketicinin üzerindeki enflasyon baskısı artırdığını söyleyen Çandır, “Büyük ölçüde dolarize olmuş ekonomimizdeki döviz fiyatları artışının yarattığı ilave maliyetler öncelikle ve büyük ölçüde üretici kesimi, aşamalı ve geriden takip ederek tüketici kesimi etkilemektedir. Artan maliyetlerin yarattığı fiyat artışları bir taraftan alım gücünü düşürürken diğer taraftan da gelir artırıcı tedbirleri ön plana çıkarmaktadır. Yılbaşından itibaren yaşanacak olan bu gelir artırıcı tedbirler, kamu kaynaklı ilave zamlar ve üreticinin üzerinde biriktirdiği maliyet yükünü yansıtma çabası bir araya geldiğinde özellikle tüketici enflasyonunda yeni yükselmelere neden olacak ve bu döngü bir sarmala dönüşecektir” diye konuştu.
Karar vericiler, iş dünyası ve vatandaşa çağrıda bulunan Başkan Çandır, enflasyon sarmalını kırıcı, doğru ve tutarlı davranışlarda bulunulması gerektiğini vurguladı. Çandır, şunları kaydetti:
“Bu konuda söyleyebileceğim en önemli ilk adım; söylenen, ilan edilen ve yaşanan enflasyonlar arasında gerçekçi bir tutarlılığı yakalamaktır. Ancak böyle bir tespitten sonra sarmalı kırıcı tedbirleri ve davranışları hep birlikte üretip hayata geçirmek mümkün olabilecektir. Örneğin; geçen yıl bu dönemlerde 2018 yılı için hedeflenen ve bütçe hesaplamalarında dikkate alının yüzde 7,9’luk enflasyon, bugün ilan edilen yüzde 24.52’lik enflasyon ile hepimizin mutfakta ve günlük hayatın her bölümünde yaşadığı enflasyon birbirinden devasa farklarla ayrılmış durumdadır. Bu farklılaşmanın sürdürülebilirliği ve sarmalı kırıcı özelliği yoktur. Bu konuda birbirine yaklaştırmamız gereken diğer bir ölçü de üretici ve tüketici enflasyonları arasındaki iki kata yakın açıklıktır. Yüzde 24.52 ve yüzde 46.15 gibi yüksek rakamların yanı sıra aralarındaki farkın da yüzde yüz olması, bizim en kötüyü geride bıraktığımıza dair beklentimizi ortadan kaldırmaktadır. Gelecekteki enflasyon beklentimizin nispi kalıcı tarafını oluşturan mevsimsel ve kamu kontrollü etkilerden arındırılmış çekirdek enflasyonun aylık olarak yüzde 6.76 ve yıllık yüzde 24.05 düzeyinde ilan edilmiş olması da uzun bir süre boyunca yüksek enflasyon altında olacağımızın ilave göstergelerinden biridir.”
Bölge enflasyonu yüksek
Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi’nin enflasyonunun ülke ortalamasının üzerinde olduğuna dikkat çeken Ali Çandır, “Aylık yüzde 6.87 ve yıllık yüzde 26.05 olan bölgemiz enflasyonları, uzun bir süredir ülke ortalamasının üzerinde seyretmektedir. Bölgemiz enflasyonu aylık olarak en yüksek 9’uncu sırada yer alırken, yıllık olarak geçen yıla göre 2 basamak yükselerek 10’uncu sırada yer almıştır” dedi. Antalya ve enflasyon açısından önemli bir ürün olan domatesin, ülke genelinde yüzde 35.30 ile en fazla artışın yaşandığı ürün olduğunu belirten Çandır, “Domates fiyatlarındaki bu hareketliliğin ana sebepleri; mevsimsel geçişin yanı sıra girdi maliyetlerinde yaşanan ciddi yükselişler, ihracat artışı ve verim düşüklüğüdür. Bölgemiz enflasyonun ülkemiz enflasyonun üzerinde gerçekleşmesine neden olan kalemler; yüzde 7.27 ile giyim, yüzde 6.89 ile lokanta ve oteller ile yüzde 8.55 olarak ilan edilen çeşitli hizmetler olmuştur” dedi.