2015 yılında hem çığır açıcı ilerlemeler hem de korkunç olaylar yaşandığını belirten Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon, 2016 yılında krizlerin yaşanmaması için uluslarararası topluluktan işbirliğini artırmasını istedi.
Ban, 17 Aralık’ta New York’taki BM Genel Merkezinde düzenlediği yıl sonu değerlendirme basın toplantısında 2015’in BM açısından önemli bir yıl olduğunu, teşkilatın 70. Kuruluş yıldönümünün kutlandığını, surdürülebilir kalkınma gündeminin kabul edildiğini, çatışmaların sonlandırılması ve insani yardım konusunda önemli kararların alındığını söyledi.
İklim taahütleri konusunda liderlere baskı yapacak
Paris’te kabul edilen iklim değişikliği ile mücadele konusundaki anlaşmanın “zorlu zamanlarda bir umut ışığı” olduğunu, BM’nin ortaya koyduğu çokulusluluk anlayışının sonuç verdiğini gösterdiğini kaydetti. Paris anlaşmasıyla beklentilerin üzerinde ilerme sağlandığını belirten Ban, dünya liderlerinin beklentileri yukarı çekerek asgari ortak noktaların belirlenmesinin ötesinde kararlar alınmasının önemini ortaya koyduklarını ifade etti. Dokuz yıl devam eden kararlı adımlar sonucu sağlanan anlaşma ile taahhütlerin hayata geçirilmesi için dünya liderlerine “baskı yapacağını” söyledyen Ban; 2015 yılında ayrıca yoksulluğun tam olarak ortadan kaldırılmasına yönelik olarak belirlenen 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ve 17 hedefin de herkes için daha iyi bir dünyanın inşası ve barışın sağlanması için atılacak adımların temelini teşkil ettiğini belirtti.
Genel Sekreter, Temmuz ayında Addis Ababa’da sürdürülebilir kalkınmanın finansmanı konusunda alınan kararların da daha önce görülmemiş derecede önem arz ettiğini vurguladı.
Ban kalkınma alanında zamanlıca yapılacak yatırımların oluşabilecek krizlere karşı en etkili önlemler arasında yer aldığını, Mart ayında Japonya Sendai’de kabul edilen Afet Risklerinin Azaltılması Çerçeve Anlaşmasının toplumların afetlere karşı daha güçlü ve dayanıklı kılınması için atılması gereken adımları ortaya koyduğunu belirtti.
Genel Sekreter, “Tüm gelişmeler, planlar ve anlaşmalar kimsenin dışlanmadığı bir geleceğe yönelik ilk basamağı teşkil ediyor” dedi.
Çok sayıda insan mülteci konumunda
2015 yılında daha önce görülmemiş oranda insanın mülteci konumuna düştüğünü de hatırlatan Ban, 2016’da dünyanın bu soruna ortak çözümler geliştirmesi gerektiğini söyledi. Ban, “Yaşadıkları bölge, etnik kökenleri veya vatandaşı oldukları ülke nedeniyle insanları kötülemenin ve günah keçisi haline sokmanın 21. Yülyıl dünyasında yeri yoktur” dedi.
2016 yılı için insani yardımların temin edilmesi ve dağıtılabilmesi için 20 milyar ABD Dolarına ihtiyaç duyulduğunu hatırlatan Ban, 2016’ya 10 milyar dolar açıkla girileceğini, bunun şimdiye kadarki en büyük açık olduğunu belirterek Mayıs ayında İstanbul’da düzenlenecek Dünya İnsani Zirvesi’nin sistematik fon problemlerinin ele alınması için önemli bir Zirve olacağını söyledi.
Ban uluslararası topluluğun krizlerin önlenmesi ve sonlandırılmasına ve büyük sorunların habercisi olan insan hakları ihlallerine çözüm bulunmasına daha fazla siyasi enerji harcaması gerektiğini belirtti.
Libya’da sürmekte olan barış görüşmelerine de değinen Ban, tarafların büyük ihtiyaç duyulan anlaşmaya varmaya yaklaştığını bunun krizlerle boğuşan ülkeye nefes alma imkanı tanıyacağını belirtti.
Ban, İsviçre’de BM öncülüğünde 15 Aralık’ta başlayan Yemen barış görüşmelerinin kalıcı ateşkesin sağlanmasını, akan kanın son bulması için siyasi geçiş sürecinin başlamasını ve çatışmalardan en fazla etkilenen sivillerin acılarının sonlandırılmasını hedeflediğini açıkladı.
Genel Sekreter Ban, Suriye’deki krize yönelik çözüm çabalarını da değerlendirerek, uluslararası toplumun siyasi çözüm için yeniden inisiyatif başlattığını vurguladı.
Suriye’de geçiş süreci
Suriye’ye çözüm bulunması için başlatılan Viyana sürecine değinen Ban, “Uluslararası Suriye Destek Grubu 18 Aralık Cuma günü New York’ta toplanacak. Suriye Ortadoğu ve tüm dünya için kanayan yara. Ülke genelinde ocak ayında başlayacak bir ateşkes ve siyasi geçiş süreci için diplomatik müzakere sürecini sağlamak amacıyla çalışıyoruz” dedi.
Aşırı uç taraftarları ve terörizme de değinen Ban, Daeş, Boko Haram, El-Şabab ve diğer terör gruplarının teşkil ettiği tehdit ile mücadelenin önemini vurguladı. Ban, Ocak ayında aşırı uç görüşlerden kaynaklanan şiddetin önlenmesi konusunda üye devletlere bir rapor sunacağını belirtti ve terör ve aşırı uç görüşlerden kaynaklanan şiddetin günümüzde yaşanan çatışmalar sayesinde yaşam alanı bulabildiğini sözlerine ekledi.
Genel Sekreter ayrıca Burindi’de artan şiddet olaylarından dolayı endişe duyduğunu, son günlerde yaşananların “kan dondurucu” olduğunu ifade etti.
Burindi’nin iç savaşın eşiğinde olduğu uyarısında bulunan Ban, çatışmaların tüm bölgeye sıçrama ihtimali olduğunu sözlerine ekledi. Özel Temsilcisi Jamal Benomar’ın Afrika Birliği yetkilileri ile görüşmek üzere bölgeyi ziyaret edeceğini açıklayan Ban, acil olarak herkesimi kucaklayan siyasi bir diyaloğun başlatılması gerektiğini belirtti.
Konuşmasında Güney Sudan’da yaşananları da gündeme taşıyan Ban, söz konusu ülkede görev yapan BM Barışgücünün 185 bin sivili tesislerinde korumaya aldığını, ancak bunun kalıcı bir çözüm olamayacağını, bir çok sivilin şiddet tehditi altında yaşamak zorunda kaldığını belirtti ve taraflardan Ocak ayı sonuna kadar geçiş süreci kurumlarını hayata geçirmelerini istedi.
Ban, dünyanın bazı bölgelerinde yaşanan zorlu olaylara rağmen, Sri Lanka ve Nijerya’daki gelişmelerin cesaret verici olduğunu, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde anayasa referandumu ve Aralık ayı sonunda yapılacak Başkanlık ve parlamento seçimleri ile yaşanan geçiş sürecinde ilerleme sağlandığını belirtti.
Genel Sekreter Kıbrıs ve Amerika kıtasında en uzun süredir devam eden ihtilafın yaşandığı Kolombiya’da müzakerelerde sona yaklaşıldığını söyledi. Ban Myanmar ordusu ve hükümetinin Daw Aung San Suu Kyi ile işbirliği yaparak istikrarlı bir geçiş süreci yaşanmasını sağladığını da sözlerine ekledi.
2015 yılında hem çığır açıcı ilerlemeler sağlandığını hem de korkunç olaylar yaşandığını belirten Ban, BM’nin barış harekatlarını, barışın inşası çalışmalarını ve ileride üstlenilecek roller ve kapasitesini yeniden değerlendirerek kendisini güçlendirmeye devam edeceğini belirtti.
Zorluklar karşısında geri adım atılması halinde çok şeyin kaybedileceğini belirten Ban, milyonlarca insanın BM’den seslerini duyurmasını istediğini söyledi. Ban, iniş ve çıkışların yaşandığı tüm o yıllarda dahi BM ve çalışanlarına olan inancını hiç kaybetmediğini sözlerine ekledi.
Ban, Paris iklim anlaşmasını sağlayan işbirliği ruhunun bundan sonraki aşamalarda da devam edeceğine inandığını belirtti ve 2016 yılının insanların onuruna yakışır bir geleceğin inşasının başlangıcı olabileceğini söyledi.