Dernek kurdular dönere sahip çıktılar. Çalıştay’da çağrı yaptılar: “Müjde!.. Artık döneri gönül rahatlığıyla yiyebileceksiniz… Türk Döneri’nde yeni bir çağ başlıyor.
Döner son dönemde çok konuşuluyor. Türkiye’nin gıdadaki milli ürünü döner olumsuzlukları ile sürekli gündeme geliyor.
Bu gelişmelere dönerciler el koydu. Türkiye’de ilk defa döner çalıştayı düzenlendi. Ürün güvenliğinden mevzuata, coğrafi işaret çalışmalarından standart belirlenmesine kadar her yönüyle döner eli alındı ve “Artık sahte dönere geçit yok’ denildi. Bu sonuç Uluslararası Döner Federasyonu (UDOFED) ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi öncülüğünde düzenlenen Türkiye’nin ilk döner çalıştayı’nda ortaya çıktı. UDOFED üyeleri yaptıkları açıklamada ‘Türk dönerini önce Türkiye’nin her yerinde aynı standartta bulacaksınız.. Sonra da tüm dünyada dönere sahip çıkacağız. Türk döneri yiyen lezzeti ile hijyen standarı ile hem güvenecek hem de bu ürünü aldığı için mutlu olacak” dediler.
Tarım Orman Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, TSE, Güvenilir Ürün Platformu ve bir çok STK’nın katkı verdiği çalıştayda 2500 yıllık geçmişi olan Türk Döner’i bütün yönleri ile masaya yatırıldı.
Türk icadı olarak bilinen döner bugün dünyanın her yerinde yapılıp tüketiliyor. Türkiye’de günde 1000 ton üzerinde tüketimi olan dönerin yüzde 80’ninin merdivenaltı üretim olduğu geri kalan kısmın ise 130’a yakın onaylı işletme tarafından üretildiği biliniyor.
Merdivenaltı üretime savaş açan UDOFED Başkanı Mehmet Mercan; “2500 yıllık bir geçmişe sahip milli ürünümüz Türk Döneri’nin resmi bir standardı yok, bu boşluklardan faydalanan kötü niyetli kişiler kendi kafalarına göre sağlıksız şartlarda döner üretip satıyorlar, bu hem uluslararası arenada ürünün itibarını düşürüyor, hem de halkımızın sağlığını olumsuz yönde etkiliyor. Bugün Almanya’da sadece dönerin 8 milyar dolarlık bir ekonomik gücü var, Yunanistan döner patenti için başvurmuş durumda, yani biz kendi ürünümüze her yönüyle sahip çıkmalıyız. Bu çalıştayın ana nedeni budur. Döner standardının oluşturulması, döner ile ilgili tüketici bilincinin arttırılması, merdivenaltının önüne geçilmesi ve ülkemize ait Türk dönerinin hak ettiği seviyeye getirilmesi için bu çalışmayı yapıyoruz. Başta Sağlık Bilimleri Üniversitesi olmak üzere birçok akademisyenin ilgisiyle karşılaşmaktan dolayı mutluyuz. Tarım Bakanlığımız, Sağlık Bakanlığımız, TSE, İTO ve birçok STK bugün burada Türk Dönerinin geleceğini konuşuyoruz. Önümüzdeki sene için Döner Zirvesi gerçekleştirmek adına kolları sıvadık, o zamana kadar başta Döner Tebliği olmak üzere bugün burada tartışılan tüm konularda çalışmalarımızı sürdüreceğiz” dedi.
Tarım İl ve Orman Müdürü Ahmet Yavuz Karaca’nın açılış konuşmasının ardından söz alan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Fatih Özbey; “Gıda güvenliği ülkemizin stratejik konularından birisi, bugün burada bulunma nedenlerimizden bir tanesi de, geleneksel ürünümüz dönerin başta gıda güvenliği bakımından incelenmesi ve sahada görülen aksaklıkların konunun her kesimi ile tartışılmasıdır” dedi.
Çalıştay kapsamında kurulan Mevzuat Masası, Gıda Güvenliği ve Halk Sağlığı Masası ile Taklit Tağşiş masalarında tartışılan döner’in yağ oranına değinen UDOFED Yönetim Kurulu Üyesi İsmet Erdoğan; “şu an piyasada satılan dönerlerde çok yüksek oranda yağ kullanılıyor, bunun ölçümünün sağlıklı yapılabilmesi için hazırlanacak tebliğde çiğ ve pişmiş ayrımına önem verilmeli. Bu kadar yüksek oranda yağ kullanımı hem sağlık açısından zararlı hem de tüketiciyi dolandırmak demek çünkü döner diye sattıkları yağdan ibaret.’ diye konuştu.
Dönerde kullanılan kuyruk yağına değinen UDOFED Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Aksoy ise; “Kuyruk yağı geleneksel ürünün olmazsa olmazı, şu an Türkiye’de kuyruk yağı fiyatı 60 TL iken yurtdışında 2,5-4 euro arasında değişiyor, biz döner üreticileri olarak kuyruk yağı ithalatına izin verilmesini ve KDV oranının %8’den %1’e düşürülmesini talep ediyoruz.” diye konuştu.
Kuyruk yağı 60 lira olunca işler karıştı
Çalıştay’da söz alan ETBİR Başkanı Vet.Dr.Ahmet Yücesan; “Bugün Türkiye’de yılda 360 bin ton döner tüketiliyor ve bunun yüzde 80’i merdivenaltı çalışıyor. Et ve et ürünleri gibi riskli ürünlerde şoklama önemli bir muhafaza yöntemi, dönerin üretimi için gereken şartları sağlayamayan merdivenaltı üreticiler şoklu ürünün kötü olduğu algısını yaratmaya çalışıyor. Kuyruk yağı konusu da çok önemli şu an kuyruk yağının kilo fiyatı 60 lira civarında, fiyat pahalı olduğu için merdivenaltı üretici maliyeti düşük sağlıksız yağları kullanıyor. Yani kuyruk yağı pahalı hale gelince işler karıştı” dedi.
Halk sağlığı ile oynanıyor
Çalıştaya katılan Güvenilir Ürün Platformu Genel Sekreteri Gıda Mühendisi Elif Attepe; “Dönerin spesifik bir tebliği olmalı, ülke ekonomisini etkileyen önemli bir üründen bahsediyoruz fakat böyle bir ürünü mevcut şartlarda temsil etmemiz imkansız, merdivenaltı hem halk sağlığı ile oynuyor hem de ürünün itibarını düşürüyor, konunun tarafı olmayan kişilerin medya organlarına verdiği demeçler ise toparlanmaya çalışan süreç çalışmalarını zorlaştırıyor.” dedi. Güvenilir Ürün Platformu Bilim Kurulu üyesi Gıda Mühendisi Nurten Sırma ise; “Türkiye’de gıda zehirlenmelerinin sayısal bir değeri yok bunun ne kadarı döner kaynaklı olduğunun detayları ile ortaya çıkarmamız sonuca ulaşmamızda önemli bir etken olacaktır.”dedi.