Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda etiketlerinden “trans yağ yoktur” beyanını kaldırmaya hazırlanıyor. Bakanlığını bu girişimine çeşitli kesimlerden gelen tepkilere TMMOB Gıda Mühendisleri Odası da katıldı: “Halk sağlığını korumak ve tüketiciyi doğru bilgilendirmek devletin görevidir: trans yağ bildirilmelidir!”
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Trans yağ, geviş getiren hayvanların midelerindeki bağırsak bakterileri tarafından üretilen doymuş (katı) yağda doğal olarak bulunmaktadır. Ancak, trans yağ aynı zamanda gıda endüstrisinde uygulanan teknoloji ve üretim modeline bağlı olarak oluşan bir yağ asitidir. Gıda maddesi üretim sürecinde, dolayısıyla bileşiminde yer alan endüstriyel yağların büyük bir kısmının trans yağ içerdiği bilinmektedir.” denildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından görüşe açılan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik taslağı ile trans yağ ile ilgili bilgi verilmesi ve beslenme beyanı yapılmasının engellenmeye çalışıldığı kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Trans yağa ilişkin her tür bilgilendirici ifade kaldırılmak isteniyor”
“Gıdalara yağın katılması ile ilgili olarak; 7/3/2017 tarihli ve 30000 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıdalara Vitaminler, Mineraller ve Belirli Diğer Öğelerin Eklenmesi Hakkında Yönetmelik’te 7/05/2020 tarihinde yapılan değişiklik ile perakende işletmelere ve son tüketiciye sunulan gıdalarda trans yağ miktarının toplam yağın 100 gramında 2 gramı geçemeyeceği hükme bağlanmıştır. Ancak, Bakanlığın görüşe açmış olduğu Yönetmelik taslağı ile “trans yağ içermez” ifadesi ile birlikte trans yağa ilişkin her tür bilgilendirici ifade kaldırılmak istenmektedir.
“Trans yağ miktarının bilinmesi tüketici sağlığı açısından gereklidir”
Yönetmelik taslağı ile gıda etiketinde trans yağ ile ilgili bildirim ve uyarıların kaldırılacak olması, gıdalara “bileşen” olarak katılan yağın “trans yağ” olduğu algısını yaratmaktadır. Oysa trans yağ bir gıdanın besin öğeleri açısından tanıtımında ve tüketicinin bilgilendirilmesinde miktarı verilmesi gereken doymuş yağ ve doymamış yağ gibi “yağ” grubu altındaki bir yağ asitidir, bu nedenle trans yağ miktarının bilinmesi tüketici sağlığı açısından gereklidir.
“Gıda etiketleme ve tüketicileri bilgilendirme uygulamalarında özellikle tüketici yararına düzenleme yapılmalıdır”
Trans yağın endüstriyel süreç sonucu ortaya çıktığı göz önüne alındığında, trans yağ içeren gıdaların etiketinde ne kadar trans yağ içerdiğinin ya da tüketimi sonucu zararsız olduğu bilinen miktarın üzerinde olan düzeyin belirtilmesi, yağ içeren ancak trans yağ içermeyen gıdaların etiketinde ise “trans yağ içermez” ifadesinin yer alması tüketicinin sağlığı ve bilinçlendirilmesi açısından önemlidir. Bu konuda yapılacak eksik bilgilendirme tüketicinin yanlış ve eksik bilgilendirilmesine yol açacağı gibi piyasa kontrol ve denetimlerinin etkin yapılmasını da engelleyecektir.
Tüketicinin ne yediğini bilmesi en temel hakkıdır. Devletin görevi; tüketicinin sağlık ve ekonomik çıkarlarını korumaktır. Gıda etiketleme ve tüketicileri bilgilendirme uygulamalarında özellikle tüketici yararına düzenleme yapılmalıdır. Trans yağların bildirimi konusunda yapılması planlanan değişiklikten vaz geçilmelidir.