Yapılan son araştırmalar, Avrupa’da doğal tatlandırıcılara talebin arttığını gösteriyor. Amerika’da da hem yetişkinler hem de çocukların tatlandırıcı tüketimi yoğun bir şekilde artış sergiliyor. Tatlandırıcıların sağlık üzerine etkileri konusunda ise bilim dünyası henüz bir fikir birliğine varmış değil.
Dünya genelinde obezitenin yaygınlığının günden güne artması ve şekerli ürünlere vergi uygulamalarının gündemde yerini koruması, tüketicilerin şeker tüketiminden uzaklaşarak şekersiz veya az şekerli ürünleri tercih etmelerine neden oluyor. Mintel araştırma şirketi tarafından gerçekleştirilen araştırmaya göre Avrupa’da da tüketicilerin başta doğal tatlandırıcılar olmak üzere tatlandırıcı talepleri artıyor.
Araştırmaya göre Fransa, Almanya, İtalya ve Polonya’da tüketiciler arasında en popüler olan sofralık tatlandırıcı, doğal bir tatlandırıcı olan stevia. İspanya’da ise sakkarin, tatlandırıcılar arasındaki liderliğini koruyor.
Şeker ve obezitenin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine bu denli yoğun bir şekilde odaklanıldığı bu dönemde Mintel direktörlerinden Marcia Mogelonsky’e göre çikolata ve şekerli mamul pazarı en azından gelişmiş olan pazarlarda büyüme sergilemekte zorlanacak.
Mintel tarafından hazırlanan raporda tüketicilerin işlenmiş şeker ve yapay tatlandırıcılar yerine daha sağlıklı alternatif arayışında olduğu belirtiliyor. Ancak yine rapora göre yapay tatlandırıcılar yerine doğal şeker kullanmak oldukça maliyetli olabiliyor ve her zaman başarılı olamayabiliyor.
Rapor aynı zamanda 2016 yılında Avrupa’da pek çok ülkede ‘en fazla oranda’ tatlandırıcı kullananların 25-34 yaş arası tüketiciler olduğunu gösteriyor. Ancak en fazla tatlandırıcı tüketimine sahip olan İtalya’da 55 yaş ve üstü tüketicilerin tatlandırıcı kullanımı da oldukça yüksek.
Rapora göre 2016 yılında piyasaya sürülen pek çok ürün ‘az şekerli/şekeri azaltılmış’ veya ‘şekersiz’ beyanı taşıyordu. Avrupa’da en fazla sayıda yeni ürününde tatlandırıcıları kullanan içecek sektörü (%41) oldu.
Amerika: tatlandırıcı tüketiminde şaşırtıcı artış
Amerika’da Ulusal Diyabet Enstitüsü, Emory Üniversitesi ve George Washington Üniversitesi araştırmacıları tarafından hazırlanan ortak bir rapor, Amerika’da tatlandırıcı kullanımı ile ilgili ilginç sonuçlar ortaya koyuyor.
Rapora göre 2009 – 2012 yılları arasında az kalorili veya kalorisiz tatlandırıcıları düzenli olarak tüketen yetişkinlerin sayısı %54 oranında artarken, çocukların ise sayısı %200 oranında arttı. Bu artış Amerika’da çocukların dörtte birinin, yetişkinlerin ise %41’inin düşük kalorili tatlandırıcı kullandığını gösteriyor. Bu kişilerden çocukların %80’i, yetişkinlerin ise %56’sı bu tatlandırıcıları her gün tükettiklerini belirtiyor.
Ancak araştırmaya göre aynı zamanda tüketim, yetişkinlerde artan kiloyla orantılı olarak artış gösteriyor. Obez yetişkinler fazla ve normal kilolu yetişkinlere göre daha fazla tatlandırıcı tüketiyor.
Artışın nedeni
Araştırmaya göre tatlandırıcı kullanımında artış eğiliminin temel sebebi ilave şeker ve kalori alımını azaltma üzerine odaklanan son zamanlardaki obezite ile mücadele kampanyaları. Bir diğer sebep ise gıda tedarik zincirinde tatlandırıcıların daha fazla oranda bulunması.
“Çoğu ailenin, çocuklarının tatlandırıcı tüketimi ile ilgili negatif tutumları olmasına rağmen” tatlandırıcı kullanımındaki artışın nedeni ise ailelerin farkında olmadan çocuklarına düşük kalorili tatlandırıcı içeren ürünler vermesi.
Araştırma raporunda; “Araştırma ailelerin çocukları için daha sağlıklı ürün seçmeye çalışırken ‘ilave şeker içermez’ veya ‘ligth’ beyanı taşıyan ürünleri bu ürünlerin tatlandırıcı içerdiğini fark etmeden tercih ettikleri olasılığını ortaya koyuyor.” açıklamasına yer veriliyor.
Sağlığa yararlı mı zararlı mı?
Tatlandırıcıların günümüzde hem ürünlerde yaygınlığının artması hem de tatlandırıcı içeren ürün tüketiminin artması bu ürünlerin sağlıklı olup olmadığı tartışmalarını da beraberinde getiriyor.
Araştırmacılar bu konuda bilimsel açıdan bir fikir birliğine varılamadığına dikkat çekerek tatlandırıcıların sağlık üzerine etkileri konusunda bir sonuca yer vermiyor ve bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtiyorlar.
Yapılan bazı araştırmalar tatlandırıcı içeren gıda tüketiminin kilo vermeye yardımcı olduğunu ortaya koyarken bazı araştırmalar ise bu gıdaların tam tersine kilo alımına neden olduğu sonucuna varıldığını gösteriyor. Ulusal Diyabet Enstitüsü, Emory Üniversitesi ve George Washington Üniversitesi araştırmacıları ise artan tüketim dikkate alınarak tatlandırıcı içeren gıdaların hem kilo kontrolü konusunda hem de kronik kalp hastalıkları açısından etkileri ile ilgili daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtiyorlar.