Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, çiğ sütün tüketiciye doğrudan arzına ilişkin tebliğ taslağını hazırladıklarını ve Başbakanlığa gönderdiklerini belirterek, “Çiğ süt, bu kapsamda ancak ari çiftliklerden, işletmelerden satılabilecek.” dedi.
Çelik, Bakanlık toplantı salonunda çiğ sütün tüketicilere doğrudan arzına ilişkin hazırladıkları tebliğ taslağına yönelik basın toplantısı düzenledi.
Yarım litre sütün bir kişinin günlük kalsiyum ihtiyacının yüzde 70’ini, fosfor ihtiyacının yüzde 60’ını, iyot ihtiyacının yüzde 25’ini, B2 ve B12 vitaminlerinin de yüzde 77’sini karşıladığını anlatan Çelik, süt içmeyenlerin ilaç giderlerinin artacağına işaret etti.
Çelik, Türkiye’de yılda yaklaşık 20 milyon ton süt üretildiğine dikkati çekerek, Et ve Süt Kurumunun (ESK) da piyasada daralma olduğunda regülasyon görevini yerine getirdiğini hatırlattı. ESK’nın süt üreticilerinin yanında olduğunu vurgulayan Çelik, süt üretiminin artarak devam etmesi noktasında da her türlü desteği sağlayacaklarını dile getirdi.
Avrupa ülkelerinde yılda kişi başına 80-100 litre süt tüketildiğine işaret eden Çelik, Türkiye’de bu oranın 25 litre olduğunu kaydetti. Çelik, Okul Sütü Programı’nın da süt tüketimini artırmaya yönelik bir proje olduğuna değinerek, gelecek yıllarda da söz konusu programı devam ettireceklerini söyledi.
“Tüketiciye satış, sağımdan itibaren 24 saat içinde yapılacak”
Çiğ sütün Türkiye’de yaygın kullanıldığına işaret eden Çelik, bunun sağlıklı ve güvenli tüketilebilmesi için çiğ sütün vatandaşa doğrudan arzına ilişkin tebliğ taslağı hazırladıklarını ve Başbakanlığa gönderdiklerini söyledi.
Söz konusu tebliğle çiğ sütün doğrudan tüketiciye ulaştırılmasında yeni düzenleme öngördüklerine dikkati çeken Çelik, “Çiğ süt, bu kapsamda ancak ari çiftliklerden, işletmelerden satılabilecek. Yaklaşık 1 milyon 300 bin ton civarında, ari işletmenin ürettiği süt söz konusu. Ancak buralardan çiğ sütün satışı söz konusu olabilecek. Çiğ sütün son tüketiciye satışı, sağımdan itibaren 24 saat içinde yapılabilecek. Üretici tarafından, soğutma dışında hiçbir işlem uygulanmayacak. Çiğ süt tüketiciye tek kullanımlık malzemeden yapılmış ambalaj içinde veya tüketici tarafından verilen kaba konarak arz edilebilecek.” ifadesini kullandı.
“Üretici, sattığı çiğ sütün kaydını tutmayla sorumlu kılınacak”
Çiğ sütün doğrudan arzında üreticisi tarafından sadece doğrudan tüketicilere veya yerel perakendeciye satılabileceğinin altını çizen Çelik, yerel perakendecinin sütü sadece tüketiciye satmak üzere üreticiden alabileceğini bildirdi.
Çelik, yapılan düzenleme ile çiğ sütün son tüketiciye arzı hususunda mesafe konusunun da dikkate alındığına dikkati çekerek, otomatik satış makinesi sahibi süt üreticilerinin sütü tüketiciye satmak istediğinde katedecekleri mesafenin 200 kilometre yarıçapın ötesini geçemeyeceğini vurguladı. Çelik, sütün, üretim yerinden tek kullanımlık bir ambalaj içerisine konulduktan sonra 500 kilometre yarıçapında piyasaya arz edilebileceğini kaydetti.
Söz konusu düzenleme ile üreticinin sattığı sütün günlük kaydını tutma konusunda sorumlu kılınacağına işaret eden Çelik, şöyle konuştu:
“Çiftçi, günlük sattığı süt miktarı, yedirdiği yemin niteliği ve kökeni, hayvanlarda tedavi uygulanıyorsa kullandığı ilaç ve hastalığı, sütü perakendeciye sattıysa sattığı perakendecinin işletme bilgilerinin kaydını tutmak ve bu kayıtları 12 ay boyunca muhafaza etmek durumunda. Ambalaj konusunda da son derece önemli değişiklikler ve düzenlemeler getiriliyor. Ambalajda, ürünün adı, yani hangi hayvanın sütü olduğu, üreticinin adı, soyadı ve ticari unvanı, adresi ve hayvancılık işletme numarası, sağım tarihi ve saati, son tüketim tarihi ile ‘Kullanmadan önce kaynatınız’ ve ‘0-4 santigrat derecede buzdolabında muhafaza ediniz’ uyarıları yer alacak. Ayrıca yapılan bu düzenleme ile çiğ süt satışında aracı sayısı azalacak ve çiğ süt daha uygun fiyatlarla tüketiciye sunulmuş olacak. Nihai amacımız tüketicinin sağlıklı çiğ süte daha kolay ve ucuz olarak ulaşmasını sağlamaktır.”
“Kim tarafından satıldığı belli olmayan sütlerden uzak durulması gerekiyor”
Çelik, sağım hijyeni ve muhafaza şartlarına uyulmadan tüketiciye satılan sütün sağlıksız olduğuna dikkati çekerek, çok yaygın bir şekilde bazı çevrelerin çiğ sütün tüketilmesi, evde yoğurt yapılması şeklinde tavsiyelerde bulunduğunu ancak çiğ süt tüketiminin nasıl olması gerektiğinin belirlenmesinin önem arz ettiğini ve tebliği bu sebeple hazırladıklarını açıkladı.
Sağlıksız çiğ sütün brusella, tüberküloz gibi hayvan hastalıklarının insanlara geçişi için risk taşıdığını belirten Çelik, “Evet çiğ süt tüketelim ama hangi çiğ süt, nasıl çiğ süt konusunun cevabı olsun diye bu tebliğ şu anda Başbakanlığa gönderilmiş bulunuyor.” dedi.
Çelik, mikrobiyolojik açıdan toplam bakteri sayısının 1 mililitre sütte 100 binin altında, somatik hücrenin de 400 binin altında olan sütün sağlıklı sayıldığını dile getirerek, kim tarafından satıldığı, üreticisinin belli olmayan, kaydı tutulmayan sütlerden uzak durulması gerektiğini söyledi.
Tebliğin yayımından itibaren 6 aylık bir uyum süreci olacağını ifade eden Çelik, ari işletmelerin bu uygulamaya hemen başlayabileceğini bildirdi.
Çelik, Türkiye’deki ari işletmelerden 1 milyon 300 bin ton süt elde edildiğini, tebliğin ari işletme sayısının artmasını da teşvik edeceğini belirtti.
Düzenleme ile denetimin çok daha kolay olacağını, keyfi uygulamaların önüne geçilebilecek bir sistemin hayata geçirileceğini dile getiren Çelik, cezai işlemlerin de Veteri̇ner Hi̇zmetleri̇, Bi̇tki̇ Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanunu’na tabi olacağını kaydetti.