Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Hal Yasasının Gıda Komitesinden onay aldığını ve sektör görüşüne açılacağını vurgulayarak, “Türkiye’de 175 tane hal statüsünde yer var. Baktığımız zaman bunların 175 tanesi de gerçek anlamda hal değil. Bunların sayısını düşüreceğiz.” dedi.
Türkiye Halciler Federasyonu 6. Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda konuşan Bakan Tüfenkci, yaklaşık 100 milyar liralık hacme sahip olan sebze ve meyve ticaretinde kayıt dışılık oranının yüksek olduğunu belirtti.
Bakan Tüfenkci, söylendiği gibi enflasyonun sadece sebze ve meyve fiyatlarındaki artıştan kaynaklanmadığını vurgulayarak, “Elbette ki gıda fiyatlarındaki artış ve oynaklık, enflasyona etki ediyor. Ancak faizdeki yükseklik, kurdaki oynaklık ve diğer etkenler de etkiliyor. Günah keçisi olarak sadece sebze ve meyve fiyatlarının görünmesi doğru değil” dedi.
AB ülkelerinden daha fazla üretim yapıyoruz
Türkiye’nin dünyanın en önemli sebze meyve üreticilerinden biri olduğunu ve bu ürünlerin ticaretinin büyük bir kesimi etkilediğine işaret eden Bakan Tüfenkci, “Girdi fiyatlarının yüksekliği nedeniyle Türkiye’de daha yüksek maliyetlerle üretim yapılıyor. Buna rağmen ülkede, İngiltere, Fransa ve İtalya dahil AB ülkelerinin her birinden daha fazla sebze ve meyve üretiliyor” diye konuştu.
Bakan Tüfenkci, nüfusu Türkiye nüfusundan fazla olan Almanya’ya kıyasla Türkiye’de 9 kat fazla üretim yapıldığını belirterek, AB ülkelerinde üretici örgütlerinin pazar payının yüzde 74’ler seviyesinde Türkiye’de ise bu oranın binde 4 civarında olduğunu ifade etti.
Halleri öldürmeyeceğiz
Sebze ve meyvenin soğuk zincirde taşınması ve ambalaj zorunluluğu getirdiklerini, soğuk hava depolarının yapılmasını teşvik kapsamına aldıklarını anlatan Bakan Tüfenkci, halleri öldürmeyeceklerini, hatta büyüteceklerini vurgulayarak şöyle devam etti:
“Sebze ve meyve fiyatlarının artışında hal komisyoncusunun bir suçu yok. İnceledik. Orada fiyat belirleniyor, siz artı bir fiyat koymuyorsunuz. Fiyat neyse arz ve talebe göre belirleniyor. Siz, sadece komisyonunuzu alıyorsunuz, verginizi veriyorsunuz. Mümkün olduğu kadar kayıt içinde kalmaya çalışıyorsunuz. Sektörde en fazla kayıt içinde kalan da komisyoncu arkadaşlarımız.”
Sadece sebze meyve satılmayacak
Bakan Tüfenkci, Hal Yasası’nı Gıda Komitesi’ne sunduklarını ve onay aldıklarını vurgulayarak şöyle devam etti:
“Arkadaşlar önümüzdeki hafta sunumunu bize yaptıktan sonra sektöre de açacaklar. Türkiye’de 175 tane hal statüsünde yer var. Baktığımız zaman bunların 175 tanesi de gerçek anlamda hal değil. Bunların sayısını düşüreceğiz ve bir kısmını toplama merkezleri haline getireceğiz, bir kısmını da Ankara, İstanbul veya diğer illerimize Fransa’daki haller gibi yapacağız. Orayı sadece sebze ve meyvenin satıldığı değil, etin, sütün, toptan ne varsa hepsinin satıldığı alanlar haline getireceğiz.”
Avrupa’dakilerden daha üstün haller oluşturacağız
Sektörün de fikri alınarak en uygun hal sisteminin hayata geçirileceğini ifade eden Bakan Tüfenkci, “Sadece belediyelerin işletmesi halinde değil, belki kamu veya özel, belki de sadece sizler gibi bir yönetimin oluşacağı, giderinin de o yönetimin karşılayacağı şirketler kurarak yapmayı planlıyoruz. Bunu tartışacağız, hangisi uygunsa o şekliyle yeni bir hal sistemine geçeceğiz. Onun için Hal Yasasını yeniden revize edeceğiz, Fransa’daki, Almanya’daki hallerden çok daha üstün halleri inşallah Türkiye’de oluşturacağız. Tabi siz bunu isterseniz. Biz bunu sizler için yapıyoruz. Siz, ‘Bu halimizden memnunuz’ diyorsanız sıkıntı yok devam ederiz, ‘Memnun değiliz’ derseniz biz de sizler için elimizi taşın altına koyarız” diye konuştu.
Bakan Tüfenkci, Hal Yasası’ndaki değişiklikle soğuk hava depoları, laboratuvarlar, tasnifleme ve ambalajlama tesisleri ve müzayede alanları bulunan, pazarlama odaklı profesyonel anlayışla idare edilen, iç piyasanın yanı sıra ihracatçıların da yer aldığı modern hallerin kurulmasını istediklerini, bunun hal esnafını büyüteceğini dile getirdi.