Ramazan ayının ilk yarısında markette 35 üründen 20’sinin, üreticide 31 üründen 25’in fiyatı artmadı veya azaldı. Hem market hem de üreticide fiyatı en fazla düşen ürünler kiraz ve domates, fiyatı en fazla artan ürün ise kabak oldu. Kuzu ve dana etinde de fiyat artışı görüldü.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ramazan ayının ilk yarısında markette 35 üründen 20’sinin, üreticide 31 üründen 25’in fiyatı artmadı veya azaldığını bildirerek, “markette 9 üründe fiyat değişmezken, 15 üründe fiyat artışı,11 üründe fiyat azalışı, üreticide 15 üründe fiyat değişmezken, 6 üründe fiyat artışı, 10’unda ise fiyat azalışı oldu. Hem market hem de üreticide fiyatı en fazla düşen ürünler kiraz ve domates, fiyatı en fazla artan ürün ise kabak oldu” dedi.
Bayraktar, Ramazan öncesi 26 Mayıs 2017 tarihinde düzenlediği basın toplantısında, Ramazan ayı boyunca piyasaların nabzını tutacaklarını ve yapılan çalışmaları paylaşıp, üretici ve tüketici fiyatlarını kamuoyunun dikkatine sunacaklarını söylediğini kaydetti. Ramazan boyunca fiyatları takip etmeye devam edeceklerini bildiren Bayraktar, Ramazan ayı sonunda tespitlerini basın toplantısıyla açıklayacaklarını belirtti.
Bu çerçevede Ramazan ortasında da fiyatları aldıklarını ve fiyatlarda çok büyük oynamalar görülmediğini tespit ettiklerini vurgulayan Bayraktar, halkı daha çok ilgilendiren market fiyatlarına bakıldığında, sivri biber, patlıcan, kuru kayısı, kuru üzüm,kuru incir, süt, zeytinyağı, mısırözü yağı ve maydanozda fiyatların değişmediğinin görüldüğünü bildirdi.
Makette fiyat düşüşünün yüzde 38,48 ile en fazla kirazda meydana geldiğine dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“Kirazdaki fiyat düşüşünü yüzde 27,66 ile domates, yüzde 10 ile yumurta, yüzde 5,29 ile yeşil soğan, yüzde 5,12 ile yeşil fasulye, yüzde 3,91 ile marul, yüzde 3,35 ile pirinç ve nohut, yüzde 2,48 ile çilek, yüzde 1,47 ile Antep fıstığı, yüzde 0,57 ile kuru fasulye izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 23,35 ile kabakta görüldü. Kabaktaki fiyat artışını yüzde 15,49 ile salatalık, yüzde 10,91 ile kuru soğan, yüzde 4,68 ile tavuk eti, yüzde 4,27 ile kuzu eti, yüzde 4,12 ile limon, yüzde 3,97 ile havuç, yüzde 3,96 ile kırmızı mercimek, yüzde 3,66 ile dana eti, yüzde 3,59 ile yeşil mercimek, yüzde 2,07 ile patates, yüzde 1,79 ile toz şeker, yüzde 1,28 ile elma, yüzde 1,25 ile iç fındık, yüzde 0,97 ile ayçiçeği yağı takip etti.”
Ramazan ayının ilk yarısında üretici fiyatları
Ramazan ayının ilk yarısında üretici fiyatlarında, marul, maydanoz, limon, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir, Antep fıstığı, süt ve zeytinyağında değişim olmazken, kirazın yüzde 18,18 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürün olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Kirazdaki fiyat düşüşünü yüzde 17,81 ile domates, yüzde 17,54 ile patates, yüzde 15,67 ile çilek, yüzde 11,11 ile yeşil soğan, yüzde 10,38 ile iç fındık, yüzde 10,26 ile patlıcan, yüzde 9,09 ile kuru soğan ve yumurta, yüzde 2,96 ile yeşil fasulye izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 25 ile kabakta görüldü. Kabaktaki fiyat artışını yüzde 18,83 ile havuç, yüzde 17,09 ile salatalık, yüzde 9,40 ile sivri biber, yüzde 5,62 ile kuzu eti, yüzde 2,10 ile dana eti takip etti.”
Bayraktar, Ramazan ayının ilk yarısında üretici fiyatlarındaki artışın çoksınırlı kaldığını, 31 üründen sadece 6’sında fiyat arttığını,buna rağmen, bu durumun tüketiciye yeterince yansımadığını bildirdi.
Fiyat değişimlerinin nedenleri
Ramazan ayının ilk yarısında üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışının kabakta görüldüğünü, kabağın yanı sıra havuç, salatalık, sivri biber, kuzu eti ve dana etinde fiyat artışları yaşandığını vurgulayan Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Üreticide en fazla fiyat artışı kabakta meydana geldi. Kabağın yanı sıra salatalık ve sivri biberdeki fiyat artışında ürün gelişiminden kaynaklı olarak hasat edilen ürün miktarındaki azalma etkili oldu. Havuçta ise arz depolardaki üründen sağlanıyor. Arzdaki daralma fiyatlara yansıdı.
2014 yılında 1 milyon ton olan kırmızı et üretimi, 2015’de 1 milyon 150 bin tona ulaştı. 2016’da 1 milyon 170 bin tonu aştı. Yıllık bazda 2015 yılında yüzde 14, 2016’da ise yüzde 2,1 büyüyen kırmızı et üretimi, bu yılın Ocak-Mart döneminde yüzde 2,3 küçüldü. Bu küçülmede özellikle koyun, keçi eti üretimindeki daralma etkili oldu. 2017 yılının ilk çeyreği olan Ocak-Mart döneminde sığır eti üretimi değişmezken, koyun eti üretimi yüzde 10, keçi eti üretimi yüzde 38,3 geriledi. Küçükbaş et üretimdeki azalmanın fiyatlara etki ettiği, fiyatları yukarı yönlü bir seyre zorladığı görülüyor. Bu durum koyun ve keçi eti üretimine de önem vermemiz gerektiğini göstermektedir. Türkiye’nin büyükbaş hayvan eti üzerindeki baskının hafifletilmesi açısından özellikle küçükbaş hayvancılığa ağırlık vermesi gerekmektedir. Küçükbaş hayvancılık Anadolu coğrafyasına çok uygundur. Zaten kırmızı ette, sığır etinin en önemli ikamesi koyun, keçi etidir.
Fiyatı düşen ürünlere baktığımızda hava sıcaklıklarındaki yükselişle birlikte hasat edilen ürün miktarının artmasına bağlı olarak kiraz, domates, çilek, yeşil soğan, patlıcan, yeşil fasulyede fiyat düşüşleri yaşandı. Patateste Adana’da sökümlerin hızlanması fiyatları düşürdü.”