Dün ekmekte, bugün çikolatada, bisküvide, yarın nerede gramaj oyunu…
Bisküvi ve çikolata üretimi yapan bazı firmalar son günlerde maliyet artışları ve kurda yaşanan değişiklikler nedeniyle sürekli fiyat değiştirmek yerine tüketicilerin algılarıyla oynamada sınır tanımıyorlar. Bisküvi ve çikolata üreten firmalar gramaj oyunlarına başladılar.
Bir firmanın yulaflı bisküvisi birim fiyatı 8,33 TL/Kg’dan 120 gramını 1 TL’ye satarken aynı ürün zamlanarak birim fiyatı 13,75 TL/Kg’a yükselmiş ancak gramajı 91 grama düşürerek satış fiyatını 1.25 TL’ye yükseltmiştir. Ambalajı, rengi, görüntüsü aynı olan ürün, gramaj düşülerek sanki 25 Kuruş zam yapılmış gibi gösterilmekte, tüketicinin algısı ile dalga geçilmektedir.
Yine başka bir firmanın Tam Buğday Unlu Bisküvi birim fiyatı 9,88 TL/Kg’dan gramajı 420 g fiyatı 4,15 TL den satılırken, aynı görünümde aynı marka bisküvi birim fiyatı 10,85 TL/Kg’dan gramajı 393 g’a (3×131 g) düşürülerek satış fiyatı 4,15 TL olarak raflarda yerini almıştır. Bu durumda tüketici 420 g ürün için 4,15 TL ödediğini sanmaktadır. Ancak satın aldığı ürünün miktarı 393 gramdır. Bu örnekler çoğaltılabilir.
Gramaj oyunu bizler tanıdık geliyor. Önce ekmeğimizin gramajıyla oynadılar. Piyasanın hakim firmaları bugünde güçlerini kendi çıkarları doğrultusunda tüketicileri aldatan yanıltan küçük gramaj oyunlarına başvurmaktadır. Zamma zam demektense gramaj ve fiyat oyunlarıyla tüketicilerin aklıyla dalga geçmektedirler.
Üretici firmaların ayak oyunların yetişemeyen süper marketler bu ayak oyunlarının cezasını ödemek zorunda kalabilirler.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a ve Fiyat Etiketi Yönetmeliğine aykırı davrananlar 6502 Sayılı Kanunun 54/(4) Maddesine göre Bakanlık, belediyeler ve ilgili odalar, fiyat ve tarifelerin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlendirmiştir. 6502 SK 54/ (2) maddesinde Etiket, tarife ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
6502 Sayılı tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Fiyat etiketi başlıklı 54/ (1) Maddesi Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde tüketicinin ödeyeceği tüm vergiler dâhil satış fiyatı ve birim fiyatını gösteren, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulmasını zorunluluğu getirmiştir.
6502 Sayılı Kanuna aykırı davrananlar 77 maddesine göre idari işlem yapılması gerekmektedir. 6502 sayılı kanunu 54 maddelerinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için 2018 yılı için iki yüz yetmiş dört Türk Lirası idari para cezası uygulanır denilmektedir.
Denetlemeye yetkili kamu otoritesi olan Ticaret İl Müdürlüklerini, Bağlı odalar ve Belediyeleri göreve davet ediyorum. Piyasayı kontrol ederek haksız kazanç elde eden firmalara gerekli idari işlemi derhal başlatmalıdır.
Gramaj oyunlarını sonlandırmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları, Ticaret Odaları, Tüketici Hakları Örgütlerinin temsilcileri ve Türk Standartlar Enstitüsü temsilcilerinden oluşacak bir çalışanın grubu standart belirlemek üzere Ticaret Bakanlığı, Tüketicini ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü Sekretaryasının çağrısıyla Standard belirmesine katkıda bulunacak bir çalışma başlamalıdır.
Ayrıca tüketicileri haksız kazanç edinmeyi alışkanlık haline getiren firmaların ürünlerini satın almamaya ve şikayet hakların kullanmaya davet ediyorum.