BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Gıda Fiyat Endeksi küresel piyasalardaki iyileşen arz koşullarına rağmen şeker ve tahıl fiyatlarındaki artıştan dolayı Ocak ayında belirgin şekilde yükseldi.
FAO Gıda Fiyat Endeksi Ocak ayında 173.8 puan olurken bu oran neredeyse son iki yılın en yüksek seviyesi olarak gerçekleşti. Endeks Aralık ayına göre yüzde 2.1 artarken geçtiğimiz yılın Ocak ayına göre ise yüzde 16.4 yükseldi.
Şeker yüzde 9,9, tahıl yüzde 3,4 yükseldi
FAO Şeker Fiyat Endeksi’nde Brezilya, Hindistan ve Tayland’da uzayan arz kıtlığı beklentisinden dolayı yüzde 9.9 sert bir artış görüldü. FAO Tahıl Fiyat Endeksi de Aralık ayına göre yüzde 3.4 yükselerek son altı ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Buğday, mısır ve pirinç fiyatların hepsinde artış yaşandı. Buğdaydaki yükselme kötü hava koşullarının mahsulleri etkilemesinden ve ABD’de ekimlerin düşmesinden kaynaklanırken yüksek mısır fiyatları ise artan talep ve Güney Amerika’da mahsullerle ilgili beklentilerdeki belirsizliğe bağlandı. Uluslararası pirinç fiyatları da yükselirken bu durum kısmen Hindistan’da ihraca müsait miktarı düşüren devlet tedarik programından kaynaklandı.
Gıda Fiyatları Endeksi, FAO tarafından uluslararası pazarlarda tahıl, bitkisel yağ, süt ürünleri, et ve şekerden oluşan beş ana gıda maddesinin fiyatları ve ticareti takip edilerek belirleniyor. 2016 ile birlikte Gıda Fiyat Endeksi’nde son beş yılda ardı ardına düşüş yaşanmasına rağmen Ocak ayında yükselme görüldü.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi Ocak ayında yüzde 1.8 artarken bu durum daha çok palm yağı seviyesindeki küresel stok düşüklüğünden ve Güney Asya’daki düşük üretim oranından ileri geldi. Öte yandan soya yağı fiyatları küresel kolay ulaşılabilirlik beklentisinden dolayı daha rahat seviyede seyretti.
FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi ise Aralık ayına göre değişmedi; ancak geçtiğimiz yılın Mayıs ayından bu yana yaklaşık yüzde 50 artmış durumda. Avustralya’dan kaynaklı büyükbaş hayvan eti fiyatlarındaki artışı küçükbaş hayvan etlerindeki düşük fiyatlar dengelediğinden FAO Et Fiyat Endeksi de hemen hemen değişmedi.
Rekor üretim, rekor stok
FAO’nun son Tahıl Arz ve Talep Özeti’ne göre dünya tahıl stokları bu sene sonuna kadar tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacak. Son verilere göre tahıl stokları 681 milyon tona erişti. Bu oran Aralık ayı tahminlerinden yüzde 1,5 ve önceki sezona göre yüzde 3 artış anlamına geliyor. Dünya buğday stokları büyük ihtimalle yıllık yüzde 8.3 artışla 245 milyon tona ulaşıp yeni bir rekor kıracak. Kaba yem stoklarının da yüzde 0.7 artışla ikinci kez en yüksek seviyeye ulaşması beklenirken pirinç stoklarında ise hafif bir düşüş öngörülüyor.
FAO Rusya ve Avustralya’da beklenen fazla üretimden dolayı 2016 küresel tahıl üretimi tahminini 15 milyon ton arttırarak 2592 milyon tona revize etmişti. Dünya tahıl kullanımı ve ticaretinin de tahmin edilenden daha yüksek seviyede gerçekleşmesi bekleniyor.
Düşük fiyatlar Kuzey Amerika’daki çiftçileri ektikleri alanı düşürmek için kışkırtırken ABD’de ekili alanlar ikinci en düşük seviyeye indi. Rusya’da ise bunun tam tersi bir durum yaşandı. Pirinç için ise Vietnam’da etkili olan aşırı yağmurlar ve Srilanka’daki yetersiz yağış miktarı üretimi olumsuz etkilecek. Diğer hububatlar için genel olarak daha olumlu şartlar bekleniyor. Güney Afrika ülkelerindeki mısır üretiminin ise geçtiğimiz yılki kuraklıktan sonra daha fazla ekim ve ürün ile ortalama seviyesine yükselip dengelenmesi öngörülüyor. Yüksek yerel fiyatlar ve elverişli hava şartları Arjantin ve Brezilya’da daha fazla ekim yapılmasının önünü açacak.