Türkiye’nin yüksek oranlarda ithal ettiği ceviz, badem ve kaju fiyatlarının artan döviz kuru nedeniyle artış gösterdiğini belirten TÜKSİAD Başkanı Hüsamettin Karaman, kuru yemişlerin genelinde ise yüzde 30 oranında fiyat artışı söz konusu olduğunu açıkladı.
Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Hüsamettin Karaman ve yönetim kurulu üyeleri, Ankara’da düzenledikleri basın toplantısında kuruyemiş sektöründe yaşanan güncel gelişmeleri paylaştı.
Son dönemde finansal piyasalarda yaşanan gelişmelerin kuruyemiş sektörü üzerindeki etkileri ve artan kuruyemiş fiyatlarına dair açıklamalarda bulunan Hüsamettin Karaman; aşure ayının da gelmesiyle, kuruyemiş fiyatlarının tekrar gündeme geldiğini söyledi.
Aşurenin olmazsa olmaz ürünlerinden olan ceviz ve bademi yüksek oranlarda ithal ettiğimize dikkat çeken Karaman, “Ceviz ve badem fiyatlarının artan kur oranlarından etkilendiği bir gerçektir. Dolar ile ithal edilen bu ürünlerin iç pazarda TL ile satışa sürülmesi, bu ürünler için zammı da beraberinde getirdi.” şeklinde konuştu. Karaman döviz kurlarındaki yükseklik ya da düşüklükten daha ziyade oynak kurların iş yapmayı zorlaştırdığına da vurgu yaptı.
Ürettiğimizi satıyoruz
Karaman, ülkemizde kuruyemiş tüketiminin arttığını, dolayısıyla ülke içinde üretilen tüm kuruyemişin de satıldığını, bu konuda üreticinin, çiftçinin ürettiğini satmada büyük bir sıkıntı yaşamadığını belirtti. Bu olumlu tabloya karşın, artan tüketimi karşılayacak yerli üretim olmadığına da vurgu yapan Karaman, bu durumun ithalatta artışa neden olduğunu ifade etti. Üretimi arttırmaya dönük çözümlerin hayata geçirilmesi noktasında yapılacak çalışmalara destek vereceklerini söyleyen Başkan Karaman, üreticinin maliyetlerini düşürecek düzenlemelere odaklanılması gerektiğini kaydetti.
“Gümrük vergilerinin yüksekliği kaçakçılığı arttırmıştı”
Gümrük vergilerinin yüksekliği dolayısıyla son yıllarda kuruyemişte çok miktarda kaçak ürünün piyasaya sürüldüğünü ve bu kaçak ürünlerin ‘yerli ürün’ gibi lanse edildiğini veya tescil edildiğini kaydeden Karaman; bu durumun yılbaşından önce TÜİK’in istatistiklerinde bile yanlışa sebebiyet verdiğini, hatta bu nedenle kamuoyunda yerli üretimin arttığı gibi yanlış bir algı bile oluştuğunu vurguladı.
TÜKSİAD’ın yıllardır kuruyemişte kaçakçılığın önüne geçmek amacıyla ithalat vergi oranlarının düşürülmesi için çabaladığını anlatan Karaman, çabaların karşılığını aldıklarını söyleyerek; “Geçen yıl aralık ayında kabuklu kabuksuz badem ve ceviz ithalatında %43,2’den %15’e; kaju ithalatında uygulanan gümrük vergisi oranı da %30’dan %10’a düşürüldü. Ancak, haziran ayı itibariyle yürürlüğe giren ABD menşeli badem ve ceviz ithalatında %20 olan ek gümrük vergi oranıyla birlikte ithalat vergi oranları bu ürünler için %35 oranına tekrar yükseldi. TÜKSİAD olarak Amerika’dan yüksek oranda ithal edilen badem ve ceviz için getirilen yüksek gümrük vergisi oranlarının ülkemize bu ürünlerin yeniden kaçak girmesine ve kayıt dışı olarak piyasaya sunulmasına neden olacağını öngörmekteyiz. Bu durum, sektördeki rekabet ortamını bozmakta. Aynı zamanda kayıt dışı olarak piyasaya sunulan ürünler, gerekli denetimlerden geçmediğinden toplum sağlığı için de risk oluşturmaktadır” dedi.
Tüketici, yerli üretime rağmen Çin malı ay çekirdeğini tercih ediyor
Çin’den ithal edilen ay çekirdeği miktarının da yerli üretime olumsuz etkileri olduğunu aktaran Hüsamettin Karaman, Çin’de üretilen ve Türkiye’ye ithal edilen ay çekirdeği miktarının 2018’in ilk 7 ayında geçen yıla oranla artarak 62 bin tona yaklaştığını, bu ithalata 75 milyon dolar ödendiğini belirtti. Bu durumun Türkiye’deki yerli ay çekirdeği üretiminde ve tüketiminde önemli oranda düşüşe neden olduğuna dikkat çeken Karaman; “Yerli ay çekirdeğinin fiyatı siyah Çin çekirdeğinin fiyatının yarısından düşük olmasına rağmen tüketici, ithal edilen Çin çekirdeğini tercih etmektedir.” dedi.
Tarımsal üretimde kalite ve verimlilik ön planda tutulmalı
“Ay çekirdeğinde artan gözetim fiyatı uygulaması, aynı zamanda ülkeye yasadışı yollardan giren ay çekirdeği miktarı artışını da beraberinde getirdi” diyen Karaman sözlerine şöyle devam etti: “TÜKSİAD olarak, yerli ay çekirdeği üretimindeki düşüşün ve yüksek ithalat oranlarının yerli üretici üzerindeki olumsuz etkilerin azaltılması için; iş birliği yapılmalı. Tarım Bakanlığımızın Ziraat Odaları ve ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak başlatacağı tohum temini çalışmaları, tohum ıslahı ve üretiminin faydalı olacağını düşünmekteyiz.
Ay çekirdeği için artacak gümrük vergilerinin ise; çekirdeğin kaçak yollarla ülkeye getirilmesine neden olacağını öngörmekteyiz. Türk Lirası’nın değer kaybetmesinin ihracatı destekleyici etkisi tartışılırken, çerezlik ay çekirdeğinin iç pazarın yansıra ve dış pazardaki rekabet gücünü artırmak için tarımsal üretimde kalite, verimlilik ve çeşitlilik artışının, ürünlerin standart hâle getirilmesinin, gerçek üreticinin maliyetlerini düşürmenin yerli ay çekirdeği tüketimini artıracağını düşünmekteyiz.”
Kuruyemiş sektörünün şu sıralar finansmana erişimde de sıkıntılar yaşadığını dile getiren Karaman, bankaların, şirketler için belirledikleri limitleri oranında dahi krediyi kullandırmaktan çekindiğini, bunun da hasat döneminde sektörün çiftçiden yapacağı alımlarda ödeme zorluğu yaşanmasına sebep olacağını da sözlerine ekledi.
7 milyar dolarlık sektör
TÜKSİAD’ın faaliyetlerinden de bahseden Başkan Hüsamettin Karaman “2008 yılında senelerce bir çatı altında toplanmamış olan kuruyemiş sanayinin ortak sesi olmak amacıyla kuruldu. TÜKSİAD, hâlihazırda 200 üyesiyle, 7 milyar dolarlık ticaret hacmine sahip olan kuruyemiş sektörünü temsil eden tek sivil toplum kuruluşu hâline geldi. Biz TÜKSİAD olarak sektörümüzün ortak sesini ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşmaya, kamu ile ilişkilerimizi özenle geliştirmeye, ürünlerimizin yoğun yetiştirildiği bölgelerdeki aktörlerle işbirliğimizi geliştirip bu işbirliklerini somut projelere dönüştürmeye her zaman önem veriyoruz” ifadelerini kullandı.