TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu, Avrupa’da skandala yol açan fipronil bulaşmış yumurtalara Türkiye’de de rastlanıldığına ilişkin haberlerin gerçekliğinin araştırılmasını istedi.
Avrupa’da skandala yol açan ve Avrupa Birliği ülkelerine Hollanda ve Belçika’dan yayılan ilaçlı yumurtaların dünyada toplam 40 ülkede tespit edildiği bildirilmiş, Alman Haber Ajansı dpa’ya konuşan bir AB yetkilisi, bu ülkeler arasında Türkiye’nin de bulunduğunu açıklamıştı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da gelişmeler üzerine Türkiye’deki yumurtalarda söz konusu maddenin olup olmadığının tespit edilmesi için laboratuvarlarda analiz çalışması yaptırdığını ve yumurtalarda söz konusu maddenin tespit edilmediğini duyurmuştu.
Bakanlığın açıklamasının herhangi bir sayısal veriyi içermediğini, Bakanlıkça yürütülen Ulusal Kalıntı İzleme Programı (UKİP) kapsamında fipronil kimyasalının taramasının yapılıp yapılmadığının açıklamada yer almadığını belirten TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu, gelinen aşamada Avrupa’dan bir haber ajansının AB yetkilisine dayandırarak geçtiği haberin gerçekliğinin araştırılmasının oldukça önemli olduğu konusunda uyarılarda bulundu. Bakanlığın, habere dayanak oluşturduğu varsayılan saptamalarının ne tür çalışmaların sonucuna dayandığı, kaç numune alındığı, hangi laboratuarda analize tabi tutulduğu ve yapılan analiz sonucuna dair verileri belirtmediği kaydedilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“2017 Ağustos başında Avrupa‘da bazı ülkelerde ortaya çıkan ve “Zehirli Yumurta” olarak lanse edilen haberlerin gündeme geldiğini gördük.
Bu durumun, herhangi bir ürününden gıda amaçlı yararlanılmayan hayvanlar için bit, pire, kene vb. parazit karşı kullanılan Fipronil kimyasalının kümes dezenfeksiyonunda kullanımı ve tavuklara bulaşmaya bağlı olarak ağırlıklı olarak deriden emilim sonucunda yumurtaya geçmesi ile ortaya çıktığı anlaşılmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü, fipronil maddesini “orta derecede tehlikeli” olarak tanımlamakta ve belli miktarlarda vücuda alınması sonucunda böbrek, karaciğer ve tiroit bezlerine ciddi hastalıklara neden olabileceğine dair uyarılarda bulunmaktadır.
İnsanlarda bu tür hastalıkların sadece Fipronile maruz kalmış olan tavuklardan elde edilen yumurtaların tüketilmesi sonucunda değil aynı zamanda bu kimyasalı ihtiva eden yumurtalar kullanılarak üretilen kek-pasta, mayonez vb gıdalardan da kaynaklanabileceği düşünülerek bazı ülkelerde bu gibi ürünler market raflarından toplatılmıştır.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, krizin konuşulduğu günlerde konu ile ilgili bir açıklama yapmış ve özetle; yapılan çalışmalarda Ülkemizde konu ile ilgili olarak endişe edilecek bir durumun olmadığı bilgisini paylaşmıştır.
Bakanlığın açıklamasının herhangi bir sayısal veriyi içermemesi bir yana açıklamada, Bakanlıkça yürütülen Ulusal Kalıntı İzleme Programı (UKİP) kapsamında bu kimyasalın taramasının yapılıp yapılmadığı, yapılıyorsa elde edilen veriler ışığında ülkemizde herhangi bir olumsuzluğa neden olabilecek bir bulguya rastlanıp rastlanmadığı, böyle bir çalışma yapılmıyorsa bundan sonraki süreçte yapılmasına yönelik herhangi bir planlamanın gündemde olup olmadığına dair kayıtlara dayanan, veriler ışığında bilgiler paylaşılmamıştır.
Gıda güvenliğini asla ihmal etmeden gelinen aşamada Avrupa‘dan bir haber ajansının AB yetkilisine dayandırarak geçtiği haberin gerçekliğinin araştırılması oldukça önemlidir.
Habere dayanak oluşturduğu varsayılan saptamaların ne tür çalışmaların sonucuna dayandığı, kaç numune alındığı, hangi laboratuarda analize tabi tutulduğu ve yapılan analiz sonucuna dair veriler belirtilmemiştir. Bu bilgilendirme eksikliği, geçtiğimiz yıllarda ülke kümes hayvancılığı sektörüne çok ciddi zarar veren “Kuş Gribi” vakasına benzer bir durum ile karşı karşıya kalmamız sonucunu doğurmamalıdır. Yapılan açıklamaların spekülatif amaç taşıma olasılığı göz ardı edilmemelidir.
Bütün bu olgular ışığında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı‘nın zaman kaybetmeden Ülkemizdeki durumu ortaya çıkaracak survey çalışmasına bir an önce başlaması gerekmektedir. Yapılacak çalışmalarda yumurta üretimi, ülkedeki dağılımı, fipronil analizi yapabilen laboratuarları, alınan numune sayısını, yapılan analiz sonucunu ve bu veriler ışığında yapılan risk analizi sonucunu içerecek şekilde veriye dayanan kamuoyunu tatmin edici açıklama yapmalıdır.
Ülkemizde her fırsatta oluşturulması gerektiğini vurguladığımız “Bağımsız Gıda Güvenliği Otoritesi”nin eksikliğini bu vesile ile bir kere daha hissetmekteyiz. Hükümetten, sektörden ve her türden baskı odağından bağımsız olarak çalışmalarını yürütecek şekilde Üniversiteler, Bakanlık Temsilcileri, Sektör Temsilcileri, Tüketici Temsilcileri, Meslek Odaları ve ilgili diğer kurum ve kuruluşların temsilciliği ile oluşacak kurulun bu tür konularda kamuoyuna doğru ve tatmin edici bilgilendirme yapabilecek şekilde kurgulanması ve hayata geçirilmesi artık kaçınılmaz olmuştur.”