Yumurta üreticilerinin, kayıt dışı tavukçuluğun yol açtığı haksız rekabet ve maliyetin altındaki satışlar nedeniyle kriz tehdidi altında olduğu bildirildi
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı Hasan Konya, yumurtanın çiftlikten markete tanesinin 15 kuruştan satıldığını, bunun dışında markete gitme imkanı olmayan “kirli” olarak tanımladıkları yumurtaların 7 kuruştan bu firmalara satıldığını, bu firmaların da köy yumurtası adı altında hiçbir denetime uğramadan haksız kazanç sağladıklarını söyledi.
Hasan Konya, Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliğinin, bir restoranda düzenlenen yönetim kurulu toplantısına misafir olarak katıldı. Konya, burada yaptığı konuşmada, beyaz et ve yumurta üretimi hakkında herhangi bir yeterliliği olmayan, bilimsel çalışma yapmamış kişilerin gerçekliği ispatlanmamış komplo teorileri ve spekülasyonlar yaptıklarını, buna karşı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının “tarim.gov.tr” internet adresindeki Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü sayfasında yer alan “Piliç Eti Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar” başlıklı duyuruda bu iddialara zaten cevap verildiğini, ancak buna rağmen çeşitli art niyetlerle bu kişilerin spekülasyonlara devam ettiklerini söyledi.
Yaklaşık 4 milyar TL ciroya sahip, 100 bin kişiye doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlayan yumurta sektöründe, yurt içi ve yurt dışında düşen yumurta fiyatları ve maliyetlerin altındaki satışlar üreticileri iflasın eşiğine getirdiğini ifade eden Konya, son aylarda sektörde 6 firmanın iflas ettiğini, birçok firmanın da ekonomik yönden zor durumda olduğunu kaydetti.
Konya, bu yılın ilk dört ayında yumurta ihracatının geçen yılın aynı dönemine göre miktar bazında yüzde 20, tutar bazında ise yüzde 36 azaldığını, 2015 yılının ilk 4 ayında 130 milyon dolar olan yumurta ihracatının bu yılın aynı döneminde 84 milyon dolar olarak gerçekleştiğine dikkat çekti.
Yumurta ihracat fiyatının on 10 yılın en düşük seviyesinde olduğunu, kilosunun 1 doların altına düştüğünü ifade eden Konya, şunları söyledi:
“Ekonomik sıkıntılar içinde üretimini sürdürmeye çalışan yumurta üreticileri, kayıt dışı tavukçuluğun yarattığı haksız rekabet ile boğuşuyor. Son 2-3 yıldır artış gösteren kayıt dışı tavukçuluk, kayıtlı üretim yapan ve vergi veren üreticiyi derinden etkiliyor. 2015’te kuş gribi yüzünden zor günler geçiren yumurta sektörü, kayıt dışı tavukçuluğun yarattığı haksız rekabet ve maliyetin altındaki satışlar nedeniyle ekonomik kriz tehdidi altında. Yumurta üreticileri olarak ulusal bir hedef olarak belirlediğimiz ‘Çiftlikten sofraya gıda güvenliği’ yaklaşımı maalesef son yılların en çok aşınan kavramlarından biri haline geldi. Kayıtsız, onaysız, üretim standartları yerine getirilmeden üretilen yumurtalar, yumurta ve etiketleme tebliğine aykırı olarak pazarlanıyor. Bu tür işletmelerin kim tarafından kurulduğu, nerede üretim yaptığı ve ürünlerini kime hangi koşullarda pazarladığını bilmek mümkün değil.”
Köy yumurtası istismarı
Özellikle “köy yumurtası” kavramının çok istismar edildiğini belirten Konya, “Adam bir yeri tel örgüyle çevirmiş. Kapıya ‘Yumurtayı folluktan sen topla. 1 TL diyor. 250 tavuğu olan firma günde 4 bin yumurta satıyor. 250 tavuğun 4 bin yumurtayı ne kadar zamanda yumurtlaması gerekir? Bu mümkün mü hiç?” diye konuştu.
Konya, şu anda yumurtanın çiftlikten markete tanesinin 15 kuruştan satıldığını, bunun dışında markete gitme imkanı olmayan “kirli” olarak tanımladıkları yumurtaların 7 kuruştan bu firmalara satıldığını, bu firmaların da köy yumurtası adı altında hiçbir denetime uğramadan haksız kazanç sağladıklarını kaydetti.
Organik yumurta üretimi
Konya, Türkiye’de Bakanlığa kayıtlı ticari işletmelerde yıllık 17-18 milyar yumurta üretildiğini, yine Bakanlığa kayıtlı çok az sayıda küçük işletmede organik yumurta üretimi yapıldığını, bunun da 50-60 milyon civarı olduğunu vurguladı.
“Köy yumurtası”, “gezen tavuk yumurtası”, “organik yumurta” gibi adlarla halkın aldatıldığını ifade eden Konya, şunları söyledi:
“Kayıt dışı üretim yapan firmalar hem halkın cebi hem de sağlığı için bir tehdit unsuru. Hiçbir denetime tabi olmadan üretim yapan bu firmalar, tavuk pisliğine bulanmış yumurtaları saman içine koyarak “köy yumurtası,” “gerçek yumurta”, “doğal yumurta” “horozlu yumurta” gibi etiketleme tebliğine aykırı beyanlarla ve 3-4 misli fiyatlarla çok rahatlıkla satış yapabiliyor. Burada korsan bir üretim söz konusu. Hangi tavuktan hangi koşullarda üretildiği belli olmadan üretim yapan bu kişiler, vergi de ödemiyorlar. Bu durum hem tüketicileri yanıltıyor, hem de vergisini ödeyen kayıtlı üreticiler açısından haksız rekabet oluşturuyor. Bu durumun önüne ancak tüketicinin doğru bilgilendirilmesi ve etkin denetimle geçilebilir.”
Konya, Bakanlıktan öncelikle kayıtsız işletmelerden elde edilen yumurtaların satışının mutlaka engellenmesini, denetimlerin artırılarak, pazarlarda, bakkallarda, marketlerde ve yumurta toptancılarında işletme numarası ve yumurtalama tarihi olmayan hiçbir yumurtanın satışına izin verilmemesini istediklerini bildirdi.
Konya, yumurtada yüzde 8 olan KDV’nin de düşürülmesini istediklerini sözlerine ekledi.