Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan, “Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Hakkındaki Kılavuz “ nihayet yayınlandı. Nihayet diyorum, çünkü bu kılavuzun hazırlanması için çalışmalara yanlış hatırlamıyorsam 2013 yılında başlandı. Ben de bu kılavuzun hazırlık çalışmaları sürecinde birçok toplantıya katıldım. Kılavuz 26 Ocak 2017 tarihli Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği’nin “uygulamaya ilişkin düzenlemeler” kısmında yer alan “gerek görüldüğünde bu Yönetmelik hükümlerinin uygulamasına yönelik hazırlanacak talimat veya kılavuzlar, Bakanlık internet sitesinde yayımlanır” hükmüne istinaden hazırlandı ve 18 Temmuz 2017 tarihinde Bakanlığın web sitesinde yayınlandı.
Kılavuzun hazırlanmasındaki amaç Bakanlık tarafından kılavuzun giriş kısmında çok güzel açıklanmış: “Bu kılavuz, gıdaların etiketinde, tanıtımında, sunumunda ve reklâmında kullanılan terimler ve ifadeler ile ilgili olarak; tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini sağlamak ve yanıltılmasını önlemek, gıdaların etiketlenmesi, sunumu, tanıtımı ve reklamında yer alan yazılı ve görsel bilgilerin, kullanılan terimlerin ve ifadelerin kullanım koşulları konusunda gıda işletmecilerine yardımcı olmak ve resmi kontroller sırasında yapılacak değerlendirmelerde uygulama birlikteliği sağlamak. ”
Kılavuz hazırlıklarına başlanmasının nedeni ürün etiketlerinde yer alan doğal, % 100, katkısız, taze, ..içermez gibi bir çok ispatlanması gereken, tüketicileri yanıltabilecek, sektörün rekabet edebilirliğini olumsuz etkileyebilecek ifadelerin bulunmasıydı. Bakanlığımızın değerli uzmanlarının ve sektör temsilcilerinin katılımı ile sürdürülen çalışmalarda piyasadaki ürün etiketlerinde yer alan birçok ifade değerlendirildi, bunlardan tüketiciyi yanıltıcı olanlar sınıflandırıldı, sektör tarafının bu beyanlarla ilgili gerekçeleri dinlendi. AB uygulamaları ve AB ülkelerinde kullanılan bu konudaki kılavuzlar da bu çalışmalara rehberlik etti. Kılavuz 15 bölümden oluşuyor. Kılavuzun içeriği ile ilgili detaylı bilgilendirmeyi daha sonraki yazılarımda yapmak istiyorum.
Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği ve Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde kesin bir hüküm bulunmayan ve bu Kılavuz ile belirlenen yeni düzenlemelere 31 Aralık 2019’a kadar uyulması bekleniyor. Bu tarihten önce etiketlenen veya piyasaya arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilecek.
Bakanlık uzmanları ilgili tarafların görüşleri alınarak hazırlanan taslak kılavuz üzerinde çok yoğun bir çalışma yaptı. Son şeklinin gerçekten sektörün birçok sorusuna cevap verecek hale geldiğini memnuniyetle gördük. Her konu ile ilgili verilen açıklayıcı örneklerle kılavuzun çok yararlı olacağı görülüyor. Uygulama sırasında ortaya muhtemelen farklı konular çıkabilecektir. Kılavuzun sonuna “Genel Müdürlük bu Kılavuzda değişiklik yapabilir” diye bir cümle eklenmiş. Buradan da kılavuzun dinamik bir yapıda olacağını, eksik olabilecek hususlar varsa eklenebileceğini ya da uygulamada yanlış anlaşılabilecek hususlar varsa değiştirilebileceğini anlıyoruz.
Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Hakkında Kılavuz’un, yoruma dayalı olduğu için kesin olmayan değerlendirmeler, dolayısıyla yaşanan sıkıntıları çözmek için önemli bir adım olduğuna inanıyorum. Oldukça kompleks ve anlaşılması zor olan Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği bu kılavuz ile biraz daha sorunsuz uygulanacaktır. Bu değerli çalışma için Bakanlığımız personelinin yoğun emeklerine teşekkür etmek isterim.
Sonuç olarak bu kılavuzun temel hedefi, ortak bir anlayış içerisinde, çok fazla yoruma dayalı olmayan uygulamaların sağlanması böylece gıda güvenliği açısından varılmak istenen hedefe ulaşılması olarak özetlenebilir. Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ile getirilen koşulların, gıda ve içecek ürünlerinin etiketlenmesi, tanıtımı, sunumu ve reklamı sırasında doğru uygulanması için kılavuzun büyük, küçük tüm sektör tarafından dikkatle okunması ve uygulanması hedeflenen sonuca ulaşılmasını sağlayacaktır.