TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube, bu ayın konusu olarak belirlediği ‘Gıda Ambalajları’ ile ilgili bilgi notu yayınladı. Gıda denetimlerine de yer verilen bilgi notunda; Tarım ve Orman Bakanlığının denetimleri daha etkin yapılabilmesi için daha fazla sayıda Gıda Mühendisi istihdam etmesi gerektiği ve güvenli gıda tüketimi için her tüketicinin aynı zamanda bir denetçi olduğu hatırlatıldı.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube’nin, ‘ayın konusu’ Gıda Ambalajları oldu.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Yönetim Kurulu Başkanı İ. Uğur Toprak imzasıyla yayınlanan bilgi notunda, gıda güvenliği ve ambalaj ilişkisine dikkat çekildi. Gıda ambalajlarına tüketicinin de dikkat etmesi gerektiği vurgulanan açıklamada şu önemli bilgiler paylaşıldı:
Ambalaj materyalleri zarar görmemiş olmalıdır
“Gıdalar içerdikleri su ve yüksek besin değeri nedeniyle ortam koşullarında fiziksel, kimyasal ve mikrobiyal bozulmalara açıktır. Bu bozulmalar sonucunda gıdalarda istenmeyen tat, koku, görünüş oluşumu haricinde insan sağlığına zarar verebilecek biyolojik tehlikeler de oluşabilir. Gıdalar, üretildiği andaki tazeliğiyle tüketiciye ulaştırılabilmesi ve az önce bahsedilen sorunların ortadan kaldırılması amacıyla çeşitli ambalaj materyalleri ile ambalajlanmaktadır. Ambalaj materyallerine cam, kağıt, plastik türevleri ve tenekeler örnek verilebilir. Bu ambalaj materyalleri gıdaların cinsine ve gıdaların bozulmasında hangi koşulların etkili olduğuna göre belirlenmektedir.
Marketten alışveriş yaparken gıda ambalajlarına tüketici olarak bizlerin de dikkat etmesi gerekmektedir. Ambalaj materyalleri zarar görmemiş olmalıdır. Örneğin; teneke konserve alırken ambalaj materyalinde bombajın yani mikroorganizmanın oluşturduğu şişkinliğin veya ezilmenin olmaması hem insan sağlığı açısından hem de ürün kalitesi açısından oldukça önemlidir. Kâğıt ambalajlarda yırtık, delik olanlar, plastik ambalajlarda ise herhangi bir ezilme ve bozulma olanlar tercih edilmemelidir.”
Ambalaj kadar etiket bilgileri de önemli
“En az ambalaj kadar önemli bir diğer kriter ise, ambalajın üzerindeki etiket bilgileridir. Ambalaj üzerlerindeki etikette Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere gıdanın adı, TETT (tavsiye edilen tüketim tarihi) veya SKT (son kullanma tarihi), gıdanın içerdiği bileşenler listesi, beslenme bildirimi, gıda içerisinde eğer alerjen varsa ismi, ambalajlanan gıdanın net miktarı, özel muhafaza veya kullanım koşulları, üretildiği ülke, üretildiği fabrikanın ticari unvanı, adresi ve işletme kayıt ya da onay numarası mutlaka olmak zorundadır. Bu bilgilerin olmaması durumunda ALO 174 Gıda Hattına şikayette bulunmalıyız.
Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi ve Son Kullanma Tarihi arasında farklılığı açıklamak gerekirse de SKT ibaresi olan ürünler genelde mikrobiyolojik anlamda bozulması mümkün olan ürünler için yani süt ve süt ürünleri et ve et ürünleri için kullanılmaktadır. TETT ibaresi ise mikrobiyolojik bozulması mümkün olmayan ancak dokusal özelliklerinde (tat, koku, görünüş, sertlik vb.) bozulmaya yol açabilecek örneğin, makarna, kahve, bisküvi gibi gıdalar için kullanılmaktadır. Bizler tüketici olarak gıda ambalajlarının üzerindeki etiketleri okumakla ve gıdaları etiket bilgilerine uygun şekilde tüketmekle yükümlüyüz.”
Boşalan plastik ambalajlar başka gıdaları muhafaza için kullanılmamalı
Evlerimizde gıdaları muhafaza ederken en fazla yaptığımız hatalardan birisi satın aldığımız gıdaların boşalan kaplarında başka gıdaları saklamaktır. Bu sorunu oluşturan peynir, yoğurt, dondurma ambalajları gibi plastikle ambalajlanmış gıdaları tükettikten sonra boşalan kaplar başka gıdaları muhafaza etmek için kullanılmamalıdır. Bu plastik ambalaj materyalleri genellikle tek kullanımlıktır ve içerisindeki gıda tüketildikten sonra geri dönüştürülmesi için ayrıştırılması gerekmektedir. Bu ambalaj materyalleri başka gıdaların muhafazasında kullanıldığında insan vücudu için zararlı olan kimyasalların ambalaj materyalinden gıdaya geçmesi kolaylaşmakta ve uzun solukta olumsuz etkiler oluşturmaktadır. Cam ambalajlar için ise tekrar kullanılması genelde bir sorun oluşturmamakta, ancak iyice temizlendikten sonra kullanılmasına özen gösterilmedir.”
Ambalaj üzerinde uygunluğunu belirten sembol olmalı
“Gıdaların ambalajlanmasında kullanılan malzemelerin üzerinde mutlaka ambalajın gıdaya uygun olduğuna dair bu sembolün olması gerekir. Olmadığı ambalajlarda ambalajın adı ne olursa olsun (gıda saklama kabı, yağdanlık, sürahi, vb olsa bile) içinde gıda saklanmamalıdır. Bu sembolün olmadığı ambalajlarda gıdaların saklanması neticesinde ambalajdan gıdaya kanserojen madde geçişi tehlikeli boyutlarda olabilir. O yüzden alınan ambalajlarda bu sembolün olmasına mutlaka dikkat edilmelidir.”
Ambalajlı ürün tüketilmeli
“Tüketici olarak gıda ambalajlarında önemli bir şeye daha dikkat etmek gerekmektedir. Ülkemizde yaygın olarak görülen ambalajsız ve etiketsiz gıda tüketimi muhtemel problemleri beraberinde getirmektedir. Uygun olmayanplastik ambalajlarda satılan zeytinyağının alınması veya açıkta satılan sütün alınması sağlığımızı riske atan birer etmen olarak görülmelidir. Bu ürünler kayıt dışı olduğundan Tarım ve Orman Bakanlığı İl/İlçe Müdürlükleri tarafından denetlenememektedir. Bu nedenle de ambalajlı ürünleri tüketmek bizlerin sağlığı açısından, açıkta satılan ürünlere göre daha güvenilir olduğunu unutmamak gerekmektedir.”
Gıda denetimi için daha fazla Gıda Mühendisi istihdamı sağlanmalı
“Tarım ve Orman Bakanlığı denetimlerin daha etkin yapılabilmesi için daha fazla sayıda Gıda Mühendisi istihdam etmelidir. Ayrıca güvenli gıda tüketimi için her tüketici aynı zamanda bir denetçidir. Tüketiciler, gıda ile ilgili her türlü ihbar ve şikâyetlerini Alo 174 Gıda Hattı’nı arayarak yapabilirler.”