Uluslararası gıda emtiası fiyatları Ekim’de önemli oranda gerileyerek Mayıs’tan beri izlenen en düşük seviyede gerçekleşti. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yapılan açıklamaya göre, gerileme eğiliminin temelinde süt ürünleri, et ve bitkisel yağ fiyatlarında görülen düşüşün şeker fiyatlarında izlenen hızlı artışın etkisini ortadan kaldıran boyutlara varması yatıyor.
FAO Gıda Fiyat Endeksi Ekim’de 163,5 puan ortalamasında gerçekleşerek Eylül’e göre yüzde 0,9 düşüş gösterdi. Endeks Ekim’de bir önceki yılın aynı ayına ait seviyenin yüzde 7,4 altında gerçekleşti.
Genel düşüş eğiliminin başını çeken FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, önceki ayki değerinin yüzde 4,8, Şubat 2014’te ulaşılan zirve seviyenin ise yüzde 34 altında oluştu. Fiyatlardaki zayıflamanın tüm önemli süt ürünü gruplarının ihraç arzlarında izlenen büyümeyi yansıttığı ve bunda Yeni Zelanda’nın ihraca yönelik süt ürünleri üretimindeki artışın etkisinin belirgin olduğu değerlendiriliyor.
FAO Et Fiyat Endeksi’nde Eylül’e göre yüzde 2 düşüş izlenirken küçükbaş, domuz, büyükbaş ve tavuk eti fiyatlarının tümünde gerileme kaydedildi. Düşüşün temel sebebi ihraç arzındaki büyüme.
FAO Bitkisel Yağlar Fiyat Endeksi yüzde 1,5 oranında düştü. Endeks böylece dokuzuncu ardışık aylık düşüşünü kaydetmiş ve Nisan 2009’dan beri izlenen en alt seviyeye gerilemiş oldu. Düşüş eğilimindeki hızlanma çoğunlukla palm yağına yönelik küresel ithalat talebinin durağan seyrinden ve önde gelen palm yağı ithalatçısı ülkelerdeki envanter büyümesinden kaynaklanıyor. Uluslararası soya yağı fiyatlarında ise bir miktar artış gözleniyor.
FAO Hububat Fiyat Endeksi Amerika Birleşik Devletleri’nde mısır kotasyonlarının güçlü seyretmesi sonucunda Eylül’e göre yüzde 1,3 oranında artış gösterdi ve önceki düşüş eğilimi sona ermiş oldu. Pirinç fiyatları ise kur hareketliliklerinin rayihalı pirinç ve Japon pirinci (Japonica) fiyatları üzerinde baskı oluşturmasının da etkisiyle zayıfladı.
Hızlı şekilde yükselen FAO Şeker Fiyat Endeksi’ndeki artış yüzde 8,7’i buldu. Artışın temelde Hindistan ve Endonezya’da mevsimsel mahsul beklentilerinin olumsuz seyretmesinden ve Brezilya’nın şeker kamışı üretiminin etanol yapımı için ayrılan bölümünün payının büyümesinden kaynaklandığı belirtiliyor.
Dünya hububat mahsul beklentisinde artış
FAO 2018 yılı küresel hububat üretim tahminini yükseltti ve 2 milyar 601 milyon tona güncelledi. Revizyonun temel nedeni Kanada ve Çin’in buğday üretimine dair tahminlerdeki artış. Diğer taraftan, güncellenmiş rakamın her halükarda 2017’de ulaşılmış olan rekor yükseklikteki seviyenin yüzde 2,1 altında kaldığı belirtiliyor.
FAO’nun dün yayımlanan yeni Hububat Arz ve Talep Raporu’na göre, küresel pirinç mahsulü bu sene 513 milyon tona ulaşarak geçen senenin tarihi yükseklikteki seviyesinin yüzde 1,3 üstünde gerçekleşecek.
2018 küresel buğday üretimine dair güncel tahmin mahsulün geçen senenin yüzde 4,3 altında gerçekleşerek yaklaşık 728 milyon ton olacağını öngörüyor. Kuzey Yarımkürede 2019’da hasat edilecek kışlık buğday tohumlarının ekimi başlarken, fiyatların genelde gelir getirici seviyelerde seyretmesi sonucunda Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Hindistan’daki ekimlerde genişleme izlenmesi bekleniyor.
Dünya iri taneli mahsulünün 1 milyar 360 milyon ton seviyesinde gerçekleşeceği öngörülürken, bu rakamın 2017’ye göre yüzde 2,2 oranında bir düşüşe tekabül ettiği belirtiliyor. Diğer taraftan, Güney Yarımküre ülkelerinde başlamakta olan iri taneli ekimlerine dair ilk izlenimler Güney Amerika’daki mısır ekim alanlarının genişleyeceğine işaret ediyor.
FAO dünya çapında hububat kullanımının yüzde 0,2 oranında artarak rekor yükseklikte bir seviye olan 2 milyar 653 milyon tona ulaşacağını öngörüyor. Artışın başta Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nde olmak üzere mısırın sanayi ve yem amaçlı kullanımının çoğalmasından kaynaklandığı değerlendiriliyor. Buğdayın beslenme için kullanımının yüzde 1 artması beklenirken, pirinçte bu oranın yüzde 1,1’i bulacağı tahmin ediliyor.
Küresel hububat stoklarının 2019’da sezon sonu itibarıyla yaklaşık 762 milyon ton seviyesine ulaşacağı öngörülüyor. Bu rakam rekor yükseklikteki açılış seviyesinin yaklaşık yüzde 6,5 altında. Toplam iri taneli envanteri düzeyinde ise son altı yılın ilk düşüşünün görülmesi bekleniyor. Buğday envanterlerinin yüzde 4,5 oranında küçüleceği öngörülürken, büyük ihracatçı ülkelerin envanterden kullanımda başı çekeceği değerlendiriliyor. Küresel pirinç stoklarının yüzde 2,6 oranında büyüyeceği ve 176,6 milyon ton seviyesine ulaşacağı tahmin ediliyor.
Uluslararası hububat ticaretinin 2017/18’in rekor yükseklikteki seviyesinin yüzde 1,1 altında gerçekleşmesi beklenirken, hem buğday, hem de pirinç ticaretinde daralma izleneceği öngörülüyor. Küresel iri taneli ticaret hacminin yaklaşık 195 milyon ton seviyesinde, önceki senenin rekor yükseklikteki rakamına yakın düzeyde oluşacağı tahmini geçerliliğini korurken, mısır ticaretinde artış, sorgum ticaretinde ise düşüş görülmesi bekleniyor.