Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından belirlenen ve Coğrafi İşaret tescil belgeli ürünlerde kullanılacak olan amblemlerin zorunlu kullanımı 10 Ocak 2018 tarihi itibariyle başladı. Konuya ilişkin açıklama yapan YÜciTA Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu; “20 yıldan beri sürdürdüğümüz ve gönüllük esasına dayanan Coğrafi İşaretlerle ilgili çalışmalarımızda bu günü görmek bizim için büyük onur, büyük coşku, büyük bayramdır. Dileğimiz Türk kamuoyunun ivedilikle kamu spotları yoluyla amblemler konusunda bilgilendirilmesi ve bundan böyle uygulamalarda Coğrafi İşaretlerin popülizm konusu yapılmamasıdır.” dedi.
Türk Patent ve Marka Kurumunun, 29 Aralık 2017 tarih ve 30285 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığı ‘Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Amblem Yönetmeliği’, 10 Ocak 2018 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Yönetmeliğe göre coğrafi işaret tescilli ürünlerde amblem kullanılması zorunlu hale getirildi.
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesine ilişkin yazılı bir açıklama yapan YÜciTA Yürütme Kurulu Başkanı, Uluslararası İlişkiler Komitesi Koordinatörü Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu; 20 yıldan beri sürdürdükleri ve gönüllük esasına dayanan Coğrafi İşaretlerle ilgili çalışmalarında bugünü görmenin kendileri için büyük onur olduğunu ifade etti. Yazılı açıklamasında, amblemlerin ne anlama geldiği ve ne tür faydalar sağlayacağı hususunda bilgiler de paylaşan Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu; şunları söyledi:
“10 Ocak Coğrafi İşaret (Cİ) tescili yapılmış ürünlerimizin üreticileri ile bu ürünlerin tüketicileri, kısacası TÜRKİYE için tarihi bir gün. Ülkemizin 1995 yılında başlayan Cİ serüveni kaybedilen 20 yıldan sonra bugün en önemli aşamasına ulaşmış bulunuyor. Emeği geçenlere YÜciTA adına teşekkür ediyorum.
Coğrafi İşaret, kısaca bir ürünü gösteren bir yer adıdır. Ürün bu yer adıyla ünlenmiş, onunla özdeşleşmiş ve onunla çağrılan bir üründür. Malatya kayısısı, Antep Baklavası, Erzincan Tulum peyniri ve Devrek bastonu gibi…
Üretimi genellikle bir yöreye dayanan bu özgün ürünlerin korunabilmesi ancak Türk Patent ve Marka Kurumu’nda tescil almaları ile mümkündür. Halen tescillenmiş 312 ürünümüz bulunmakta, 385 ürünümüz de tescilini beklemektedir. Avrupa Birliği’nden alınmış sadece 3 tescilimiz (Antep baklavası, Aydın inciri ve Malatya kayısısı) varken bizim yedide birimiz kadar olan Yunanistan’ın AB’den alınmış tescil sayısı 106’ya ulaşmıştır…
Amblem Çeşitleri
1-Menşe adı: Elde edilmesine yönelik tüm aşamaların aynı coğrafi alanda gerçekleştiği ürünler Menşe adı korumasından yararlanır. Genellikle bir eko sistemin sonucu olan bu ürünler tarımsal kaynaklı olup bulundukları yerin dışında üretilemezler. Bu bakımdan tekil, eşsiz ürünlerdir (Finike portakalı, Antep fıstığı gibi).
2-Mahreç işareti: Belirli bir yörede yerleşik insan gücünün tarihsel süreç içinde geliştirdiği gelenek, kültür, bilgi birikimi, beceri ve yeteneğinin (ustalık) sonucu olan ve üretimde kullanılan hammaddesinin genellikle üretim yöresi dışından geldiği ürünler Mahreç İşareti taşır. Bunlar çoğunlukla gıda maddeleridir (Mersin cezeryesi, Çorum leblebisi…).
3-Geleneksel ürün adı
Birleşiminde ya da yapılış metodunda geleneksel özelliğin bulunduğu ürünlerle ilgili olup daha çok yemeklere yöneliktir.
Amblemler ne anlama geliyor ne tür faydalar sağlayacak?
Ürünün kalitesinin garantisi olan ve bundan böyle pazarlanan tescilli ürünler üzerinde göreceğimiz amblemler bu ürünlerin Coğrafi İşaret tescil belgelerindeki üretim kurallarına uygun olarak üretildiğini belgeleyen ve arkalarında devletin bulunduğu kalite güvenceleridir.
Amblemler tüketicileri ürünün kökeni ve nitelikleri ile arkalarındaki hikaye konusunda da aydınlatarak ürün seçiminde rasyonel davranmalarını sağlayacaktır.
Tüketicilerde Cİ’le ilgili farkındalık yaratmanın dışında amblemlerin en önemli faydası piyasalarımızda yaşanan yoğun Coğrafi İşaret tecavüzlerine son vermek olacaktır. Üreticilerimiz ve tüketicilerimize büyük zarar veren bu haksız rekabet olayları artık son bulacak. Yani satın aldığınız Ezine peyniri de, Erzincan tulum peyniri de, Ayvalık zeytinyağı ve Finike portakalı da gerçekleri olacak.
Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı, YÜciTA olarak 20 yıldan beri sürdürdüğümüz ve gönüllük esasına dayanan Coğrafi İşaretlerle ilgili çalışmalarımızda bu günü görmek bizim için büyük onur, büyük coşku, büyük bayramdır.
Dileğimiz Türk kamuoyunun ivedilikle kamu spotları yoluyla amblemler konusunda bilgilendirilmesi ve bundan böyle uygulamalarda Coğrafi İşaretlerin popülizm konusu yapılmamasıdır.”