Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ambalajlı gıdalar üzerinde yer alan besin değerleri tablosu etiketinde güncellemeye giderek, “ilave şeker”den alınan günlük kalori miktarının belirtilmesini zorunlu kıldı. Amerika Şeker Derneği ise yaptığı açıklamada, FDA’nın ürünlerde yer alan “ilave şeker” miktarının ve günlük tavsiye edilen tüketim miktarının etiketlerde zorunlu olarak belirtilmesi kararından dolayı üzüntü duyduklarını açıkladı.
Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Amerika’da satışa sunulan ambalajlı gıdalar üzerinde yer alan besin ögeleri bilgilerini güncelleme konusunda attığı önemli adımla, tüketicilerin satın aldıkları gıdalar konusunda daha bilinçli tercihler yapabilmelerine yardımcı olmayı amaçlıyor.
FDA Başkanı Dr. Robert Califf; yeni düzenlemeyle ilgili olarak; “20 yıldan uzun bir süredir besin ögeleri etiketleri kalori, yağ ve diğer gıda bileşenleri hakkında Amerikalılara bilgi sağladı ve tüketicilerin gün içerisinde tükettikleri gıdalar ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olmalarına yardımcı oldu. Bu değerli kaynağın güncellenmiş hali tüketicilerin daha bilinçli tercihler yapabilmelerine yardımcı olacak.” açıklamasında bulundu.
Yeni etiketle gelen değişiklikler
Besin değerleri tablosunun güncellenen tasarımında, bilinçli gıda tercihinde önemli yeri olan “kalori” ve “porsiyon miktarı” bilgilerine daha geniş bir yer verilerek bu bilgiler “vurgulanıyor”.
Tüketicilerin tükettikleri gıda ve içecek miktarları en son 1993 yılında porsiyon miktarları ile ilgili yapılan son değişikliklerden beri oldukça değişti. Amerika’da yasa gereği porsiyon miktarları belirlenirken tüketicilerin gerçek tüketim miktarları baz alınmak zorunda. FDA tarafından yapılan açıklamaya göre, yenilenen etiket ile birlikte artık porsiyon miktarları günümüzde tüketicilerin bir öğünde tükettiği gıda miktarını daha doğru bir şekilde yansıtacak.
Besin değerleri tablosunda bugüne kadar ürünün içerdiği toplam şeker miktarı belirtilirken, güncellenen tabloda ürünün içerdiği “ilave şeker” ve üründe doğal olarak bulunmayıp üretim sırasında eklenen bu şeker miktarının günlük tüketim ihtiyacını ne oranda karşıladığı bilgisine de yer verilecek. FDA tarafından yapılan açıklamada; “Kalori sınırları içerisinde kalsanız bile, eğer günlük toplam kalori tüketiminizin %10’dan fazlasını ilave şekerler yolu ile alırsanız toplam besin ihtiyacını karşılamak zor olacaktır.” ifadelerine yer veriliyor.
Etiketlerde ayrıca kalori ve besin değerleri bilgileri çok porsiyonlu gıdalarda, hem tek porsiyon hem de tüm ürün için ayrı ayrı belirtilmek zorunda. Etiket üzerinde yapılan bu değişiklik ile tüketicilerin ürünün tümünü tek seferde tüketmeleri halinde ne kadar kalori ve besin ögesi alacaklarını daha kolay bir şekilde anlayabilmeleri amaçlanıyor.
Sodyum, lif ve D vitamini gibi besin ögelerinin günlük tüketim miktarları Amerika Tıp Enstitüsü tavsiyeleri ve bu yılın başında güncellenen Amerika Beslenme Rehberi 2015-2020 ile uyumlu olarak güncellendi.
Şimdiye kadar etiket üzerinde belirtilmesi zorunlu olmayan D vitamini ve potasyuma etiket üzerinde yer verilecek. Amerika’da tüketimi yeterli düzeyde olmayan ve eksikliği kronik hastalıklar riskini arttıran D vitamini ve potasyumun, ürün içerisinde kaç gram bulunduğu bilgisinin yanı sıra günlük tavsiye edilen tüketim miktarını karşılama oranına da yer verilecek. Ürünlerde yer alan demir ve kalsiyumun günlük tavsiye edilen tüketim miktarını karşılama oranı etiketlerde yer almaya devam edecek ayrıca demir ve kalsiyumun ürün içerisindeki miktarı da belirtilecek. Ancak A ve C vitaminlerinin eksikliği nadiren görüldüğünden, bu vitaminler ile ilgili bilgilere yer vermek zorunl olmaktan çıkarıldı.
Etiketler üzerinde yer alması artık zorunlu olmayan bir diğer bilgi ise “yağdan gelen kalori miktarı”. FDA yaptığı açıklamada yapılan araştırmaların ürünlerin içerdiği yağ türünün miktardan daha önemli olduğunu belirtiyor. “Toplam yağ”, “doymuş yağ” ve “trans yağ” miktarları ise etiketler üzerinde yer almaya devam edecek.
Amerikalı gıda üreticilerinin etiketlerini yenilemesi için son tarih 26 Temmuz 2018. Ancak yıllık satış hacmi 10 milyon doların altında olan gıda üreticilerine yeni uygulamaya uyum için bir yıl ek süre verilecek. FDA yaptığı açıklamada etiketlerde yapılan değişikliklerle ilgili destek ve eğitim programları gerçekleştirmeyi planladığını belirtiyor.
Etiketlerde yapılacak bu değişikliklerin kapsamına Amerika Gıda ve Tarım Bakanlığı tarafından yasal düzenlemeleri ve denetimleri yapılan kırmızı et, beyaz et ve işlenmiş yumurta ürünleri dışında kalan tüm ambalajlı gıdalar yer alıyor.
Amerika Şeker Derneği: FDA kararının bilimsel dayanağı yok
Amerika Şeker Derneği, FDA’nın ürünlerde yer alan “ilave şeker” miktarının ve günlük tavsiye edilen tüketim miktarının etiketlerde zorunlu olarak belirtilmesi kararından dolayı üzüntü duyduklarını açıkladı.
Amerika Şeker Derneği tarafından yapılan açıklamada, FDA tarafından alınan kararın “olağandışı çelişkiler, düzensizlikler” içerdiği ve “bilimsel dayanağının olmadığı” belirtiliyor. Açıklamada; “Karar, bilimsel dayanağı olmayan tehlikeli bir gelişme, bu karar bizleri daha sağlıklı Amerika ortak hedefimizden uzaklaştıracak” ifadelerine yer veriliyor.
Dernek yaptığı açıklamada, FDA’nın ilave şeker ile ilgili kararının, “kanıt bakımından değeri düşük bilime” dayandırdığına ve Avrupa Komisyonu’nun bu konu ile ilgili değerlendirmesinin göz ardı edildiğine dikkat çekiyor. Açıklamada; “Şekerler üründe doğal olarak bulunsa da, sonradan eklense de sonuçta parçalanarak glukoz, fruktoz ve galaktoza dönüşür ve vücut için bu şekerler arasındaki bir fark bulunmaz” değerlendirmesine yer veriliyor.
Açıklamada ayrıca FDA tarafından gerçekleştirilen araştırma ve raporların da bu kararı desteklemediğine dikkat çekiliyor.
“FDA tarafından gerçekleştirilmiş olan tüketici araştırması, “ilave şeker” konusunda yapılan vurgunun, tüketicilerin beslenmelerini iyileştirme çabalarına zarar verdiğini ortaya koyuyor. FDA tarafından yapılan araştırma besin değeri yüksek olan gıdaların (düşük kalorili, az yağlı, yüksek lif ve vitamin oranına sahip) daha fazla ilave şeker içermesi durumunda bu gıdaları sağlıklı olarak değerlendiren tüketici sayısının azaldığını gösteriyor. Bir diğer önemli nokta ise, şeker miktarı azaltılmış ürünlerin genelde yüksek miktarda yağ ve kalori içeriyor olduğu gerçeği.”
“Ayrıca FDA’nın Obezite Çalışma Grubu raporunda da, besin ögeleri tablosunda tek bir makrobesine vurgu yapılmaması gerektiği, ürünün kalori miktarına dikkat çekilmesi gerektiği belirtilmişti.”
“Yağ konusunda da geçmişte başarı sağlanamamış politikaların tekrarlanması ve kalori miktarına değil tek bir besin ögesine dikkat çekilmesi, sağlığın iyileştirilmesi bakımından yine başarısızlıkla sonuçlanacak ve tüketicilerin kafalarının karışmasına neden olacak. Sonuçta tüketicilerin güvenleri zedelenecek ki bu obezite gibi karmaşık bir probleme geçerli bir çözüm bulma arayışımızda göze alabileceğimiz bir durum değil.”