İki yıl öncesine kadar Türk turizminin iki büyük kalesi İstanbul ve Antalya, hem doluluk hem de fiyatlarda Avrupa’nın zirvesine oynarken, tablo bugün tamamen tersine dönmüş durumda.
Türkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB) açıkladığı ‘Ekim 2016 Ülke Performans Raporu’na göre, her iki şehir de Avrupa’da en fazla turist kaybeden iki turizm merkezi olarak öne çıktı. TÜROB Başkanı Timur Bayındır, otellerin ortalama yüzde 30 dolulukla çalıştığını belirterek, “Bu da tamamen zarar anlamına geliyor. Bu kış Antalya otelleri gibi çalışmalarına ara veren oteller İstanbul’da da olabilir” dedi.
Son iki yılda otel doluluk ve oda fiyatlarındaki seyir, sektörün kaydettiği gerilemeyi net bir şekilde ortaya koyuyor. İki yıl öncesine kadar Türk turizminin iki büyük kalesi İstanbul ve Antalya, hem doluluk hem de fiyatlarda Avrupa’nın zirvesine oynarken, tablo bugün tamamen tersine dönmüş durumda. Türkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB) açıkladığı, dünya çapında veri ve analiz şirketi STR Global’in hazırladığı ‘Ekim 2016 Ülke Performans Raporu’na göre, her iki şehir de Avrupa’da en fazla turist kaybeden iki turizm merkezi olarak öne çıktı. Bu iki şehirdeki turist kaybı Türkiye ortalamasını da aşağı çekti. Rakamları analiz eden TÜROB, iki yıl öncesiyle de karşılaştırma yaptı. Buna göre, Türkiye’nin Ekim 2016 otel doluluklarının 2015 yılının aynı dönemine oranla 14 düşüş yüzde 52.2 olarak kaydedildiği belirtildi. Bu oran Ekim 2015’te yüzde 60.7, Ekim 2014’te yüzde 63.8 olmuştu.
Türkiye Ekim ayındaki yüzde 52.2 doluluk oranı ile Avrupa ülkeleri arasında en düşük doluluk oranına sahip ülke unvanını maalesef sürdürürken, 10 aylık dönemde de Türkiye, doluluklardaki yüzde 20.8’lik düşüş ile tüm Avrupa’da en büyük düşüş oranı gösteren ve yüzde 50.4 doluluk ile en düşük doluluk oranına sahip ülke oldu. Bu oran 2015’in ilk 10 ayında yüzde 63.7, 2014’ün ilk 10 ayında yüzde 62.7 olmuştu. Türkiye ayrıca, 2016 yılının 10 ayında yüzde 41.9 düşüş ile oda gelirlerinde en büyük kaybı yaşayan ülke oldu.
Evini satıp ödemelerini yapan otelci var
Doluluk rakamları değerlendiren TÜROB Başkanı Timur Bayındır, “Bugünlerde çok sayıda konaklama tesisinin kapalı olduğu, gerek kapatılan gerekse faaliyetini sürdürme gayreti içinde olan tesislerde birçok çalışanın iş akitlerinin sonlandırıldığı ve işsiz kaldıklarını üzüntü ile görüyoruz” dedi. Bu yıl otellerin ortalama yüzde 30 dolulukla çalıştığını ifade eden Bayındır, “Bu yüzde 30, tamamen zarar anlamına geliyor. Birçok otel, kirasını, personel maaşlarını ödeyemedi. Ödemelerini yapmak için evini satan otel sahipleri bile var. Sektörde minimum yüzde 40 personel kaybı oldu” diye konuştu. Bugün itibariyle otellerin en büyük sorunlarının başında bankalarla yaşanan sıkıntılar geldiğini ifade eden Bayındır, “Pek çok işletme banka kredisi yükü altında. Turist sayısındaki artışın çift haneli olacağı beklentisiyle özellikle son dönemde yapılan yatırımların kredi geri ödemelerinde sorunlar yaşanıyor. Bu gidişle bankalar otel zengini olacaklar” dedi.
İstanbul’da da sezon arası verilebilir
“Bizim için İzmir, Antalya neyse İstanbul da odur. Ancak İstanbul bir merkezdir” diyen Bayındır, şunları söyledi: “Herkes İstanbul’a gelir ve buradan başka yerlere geçer. Eğer İstanbul çalışamıyorsa Kapadokya’nın çalışma şansı sıfırdır. Onun için İstanbul’un mutlaka çalışması lazım. İstanbul’da da turizm açısından durum maalesef çok vahim diyebileceğimiz noktada. Sıkıntı sadece yabancılarda değil, yerli müşteri trafiği de durdu. Şehir otelleri de destekler kapsamına alınmalı. Bugüne kadar İstanbul’da ‘üç ay oteli kapatayım sezonda açarım’ diye bir uygulama yoktu. Ama bu kış Antalya otelleri gibi çalışmalarına ara veren oteller İstanbul’da da olabilir.
2017 daha kötü olabilir
2017’nin 2016’dan daha kötü olma ihtimalinin de bulunduğuna işaret eden Bayındır, şunları söyledi: “2017 için programlama, tanıtım çalışmalarına zaman geçirmeden başlamak lazım, aksi halde 2017’yi de kaybedebiliriz. TÜROB olarak bu konuda üzerimize düşeni yapmaya çalışıyoruz. Dünyanın dört bir yanından turizmcileri ağırlıyoruz. Tüm fuarları takip ediyoruz. Sektörden birçok yönetici ülke ülke dolaşıp bizzat tanıtım yapıyor. Başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin ‘güvenli’ bir ülke olduğu mesajı veriyoruz. Kamu yönetimi bu konuda önderlik etmeli. Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda tek elden ilgili her bir ülke bazında o ülkeden gelebileceklerin beklentilerini öne çıkaran tanıtım/pazarlama sağlanmalı.”
Borç iptali değil, sadece erteleme istiyoruz
Bayındır, sektördeki sıkıntıların aşılması için ilk aşamada alınması gereken önlemleri ise şöyle sıraladı: “Sektördeki istihdam ve işletme altyapısını ayakta tutmak üzere çok acil olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli konaklama işletmelerinin tahakkuk eden/edecek SGK ve muhtasar ödemelerinin faizsiz olarak ertelenmesi, ödemelerin takip eden yıldan itibaren yapılandırılması sağlanmalıdır. 2016 ve 2017 yılları Kurumlar Vergisi ödemeleri faizsiz olarak ertelenmesi, ödemelerin takip eden yıldan itibaren yapılandırılması sağlanmalı. Mevcut borç stoku ve sermaye akışının normale dönmesinin sağlanması amacı ile düşük faizli ve uzun vadeli işletme kredilerinin kullandırılması sağlanmalıdır. Konaklama Sektörü çalışanlarına ilişkin olarak başta ‘kısa çalışma’ seçeneği olmak üzere esnek çalışma modeli en kısa süre içerisinde hayata geçirilmelidir.”