Anadolu Üniversitesi Sosyoloji Bölümü iş birliği ile Pınar, bu yıl 39’uncusu düzenlenen Pınar Çocuk Resim Yarışması’na farklı bölgelerden katılan çocukların resimlerinin incelendiği sosyolojik bir çalışmaya imza attı. Çocukların içerisinde bulundukları sosyal ortamın, onların hayal dünyalarına ve yeteneklerine olan etkilerinin mercek altına alındığı araştırmada ön plana çıkan tema “doğa ve insan” oldu. Araştırmada dikkat çeken bir diğer konu ise ‘Covid-19 pandemisi’ oldu. Yarışma başvuru tarihleri her ne kadar karantina sürecinin başlarına denk gelse de çocuklar, ‘Yeni Normal’i hayal dünyalarından resimlerine taşıdı.
Çocukların gelişimine katkı sağlamak amacıyla sanat, eğitim ve spor alanında birçok projeyi destekleyen Pınar’ın 1981 yılından bu yana kesintisiz olarak gerçekleştirdiği Uluslararası Pınar Çocuk Resim Yarışması, Anadolu Üniversitesi Sosyoloji Bölümü ile ortaklaşa yapılan araştırma ile mercek altına alındı. Araştırmada Türkiye’nin 7 bölgesinden, Almanya’dan ve Özel Eğitim Uygulama Okulları’ndan gelen resimler analiz edilirken; çocukların içerisinde bulunduğu sosyal ortamın hayal dünyalarına ve yeteneklerine olan etkileri incelendi. “Her şey çocuklarımız için” sloganıyla “Serbest” temada gerçekleştirilen yarışmaya ilk ve ortaöğretim çağındaki 6-14 yaş arasındaki çocuklar katılırken, toplam 3 bin 719 resmin betimsel sosyolojik analizi yapıldı. Yapılan analizler, 10 yıl önce 29. Uluslararası Pınar Çocuk Resim Yarışması kapsamında gerçekleştirilen sosyolojik araştırmanın sonuçlarıyla karşılaştırılarak kapsamlı bir analiz raporu hazırlandı.
2020 yılında da en çok “doğa ve insan” teması resmedildi
Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fuat Güllüpınar ve ekibinin yaptığı araştırmada Uluslararası Pınar Çocuk Resim Yarışması’na gelen resimlerin en çok “doğa ve insan” temasında çizildiği görüldü. Doğa ve insan temalı resimlerin çizilmesi, kent hayatında doğal yaşam alanlarının daralmasıyla çocukların doğal çevreye olan ihtiyaç ve özlemini ortaya koyarken; bu temayı sırasıyla, “sosyal çevre ve insan”, “portre, tekil ve soyut nesneler” ile “toplumsal olaylar” takip etti.
Çocuklar geleceğe umutla bakıyor
Araştırmada yarışma başvurularının sona erme tarihi, Türkiye’de ilk Covid-19 vakalarının görülmeye başlandığı günlere denk gelse de, çocukların süreçten etkilendiklerini ve “yeni normal”i resimlerine yansıttıklarını söyleyen Prof. Dr. Fuat Güllüpınar, “Yarışma Temmuz 2020’de gerçekleştirilseydi resimlerin büyük bir çoğunluğu pandemiyi yansıtacaktı. Yarışmanın bitimine yakın pandeminin başlamasına rağmen çocukların önemli bir bölümü, bu süreci ve salgının üstesinden gelmeye ilişkin çözüm önerilerini, umut verici ve yaratıcı bir perspektiften resmediyor. Çocuklarımız pandemi sürecinin iyimser bir bakış açısıyla sona ereceğine inanıyor.” diye konuştu.
Toplumsal cinsiyet rolleri de resimlere yansıyor
“Doğa ve insan” ile “sosyal çevre ve insan” temaları, hem kız hem de erkek öğrencilerde ağırlıklı olarak kullanılmasına rağmen, cinsiyet değişkeninin seçilen tema üzerinde önemli bir etkisi olduğu da görüldü. Araştırmada, Pınar Çocuk Resim Yarışması’na katılan erkek çocukların deniz manzaralı resimleri tercih ettiği görülürken kız çocuklarının ise insan resimleri çizdiği bulgusuna varıldı.
Bölgesel farklılıklar öne çıkıyor
Prof. Dr. Fuat Güllüpınar ve ekibinin yaptığı araştırmada bölgesel farklılıklar da ortaya çıktı. Yapılan analizde Türkiye’nin tamamına yakınında “doğa ve insan” temasının ön plana çıktığı tespit edilirken; İç Anadolu Bölgesi’nde yaşayan çocukların pandemi farkındalığının çok oluşu, Akdeniz Bölgesi’ndeki çocukların toplumsal olaylara güçlü bakışı ve Karadenizli çocukların tüm Türkiye’den ayrışan bir şekilde tema seçimleri raporun dikkat çeken başlıkları arasında yer aldı.
Marmara Bölgesi’nde dikkat çeken “bilişim ve teknoloji” detayı
Araştırmayı yapan Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fuat Güllüpınar, “Marmara Bölgesi’nden gelen resimler incelendiğinde en çok ‘doğa ve insan’ temasının işlendiğini görüyoruz. İlginç bir şekilde Marmara Bölgesi’ndeki çocukların önemli bir bölümünün resimlerine tema olarak ‘bilişim, teknoloji ve uzay’ konularını seçtiğini gözlemledik. İstanbul gibi bir metropolde yaşayan çocukların bilişim ve teknolojiyle yakın temasının bu sonucu beraberinde getirdiğini gördük. Aynı şekilde Marmara Bölgesi’nin Türkiye’nin en çok göç alan bölgesi ve önemli depremler deneyimlemiş bir bölge olması nedeniyle göç, sosyal yardım, deprem, savaş – barış ve afetler gibi temaların da öne çıkmasının şaşırtıcı olmadığını düşünüyoruz.” dedi.
İç Anadolu Bölgesi’nde çocuklar en çok “doğa ve insan” temalı resimler çizerken diğer bölgelere kıyasla “pandemi” temalı resimler de ön plana çıktı
İç Anadolu Bölgesi’nden gelen resimlerde en çok “doğa ve insan” ile “sosyal çevre ve insan” temalı resimlerin ön plana çıktığını belirten Fuat Güllüpınar, “Diğer bölgelerden farklı olarak çocukların önemli bir bölümünün ‘pandemi’ temalı resimler çizmeyi tercih ettiğini görüyoruz. Özellikle Ankara’daki nüfusun yoğunluğu ve bu konudaki farkındalığın yüksek olmasının hassasiyeti artırdığını düşünüyoruz” dedi.
Akdeniz Bölgesi’nde “toplumsal olaylar” teması çok güçlü
Prof. Dr. Fuat Güllüpınar, “Akdeniz Bölgesi’nden gönderilen resimleri yakından incelediğimizde, tıpkı diğer bölgelerde olduğu üzere, öğrencilerin önemli bir bölümünün ‘doğa ve insan’resimlerine odaklandıklarını görüyoruz. Seçilen temaların sayısal ağırlığı açısından bakıldığında, diğer bölgelerden farklı olarak Akdeniz Bölgesi’nde ‘toplumsal olaylar’ temasının güçlü bir tema olarak öne çıktığını tespit ettik. Akdeniz Bölgesi’nin özellikle Mersin, Adana ve Antalya gibi şehirlerinin çok yüksek göç alan yerler olduğunu düşündüğümüzde göç gibi toplumsal konuların öğrencilerin resimlerine de yansımış olması anlamlı görünmektedir.” dedi.
Ege Bölgesi resimlerinde “doğa ve sosyal çevre” temalarının birlikteliği
Ege Bölgesi resimlerini değerlendiren Güllüpınar, “Oldukça çarpıcı bir biçimde öğrencilerin çok önemli bir bölümünün ilk sırada ‘doğa ve insan’ temasını çizmeyi tercih ettiklerini gördük. Bununla beraber öğrencilerin ‘sosyal çevre ve insan’ temalı resimler çizdiklerini de gözlemledik. Bu noktada Ege Bölgesi’ndeki yerleşim yerlerinin çevresel dokusu ve bölgenin yapısının çocukların tercihinde rol oynadığını düşünüyoruz.” dedi.
En farklı sonuçlar Karadeniz Bölgesi’nde
“Karadeniz Bölgesi’ndeki öğrencilerin çizdikleri resimlerin tema dağılımlarına yakından baktığımızda, bölgedeki öğrencilerin önemli bir kısmının birinci sırada seçtiği tema açısından büyük bir farklılık dikkat çekiyor.” diyen Prof. Dr. Fuat Güllüpınar, “Türkiye’nin diğer tüm bölgelerinden tümüyle farklı olarak, Karadeniz Bölgesi’ndeki çocuklar birinci sırada ‘sosyal çevre ve insan’ temalı resimler çizmeyi tercih ediyor. Çocukların ilk sıradaki tercihlerinin ‘sosyal çevre ve insan’ temalı resimler olmasını, Karadeniz Bölgesi’nde yaşayan öğrencilerin sosyal etkileşim ve ilişkileri çok daha fazla önemli ve anlamlı buldukları şeklinde yorumlayabiliriz.” dedi.
Doğu Anadolu Bölgesi resimlerinde “doğa ve insan” teması görülüyor
Araştırmayı yapan Prof. Dr. Fuat Güllüpınar, “Doğu Anadolu Bölgesi’nden gelen resimleri incelediğimizde öğrencilerin büyük bölümünün doğa ve insan; çevre, portre ile tekil ve soyut nesneler temalarını tercih ettiğini görüyoruz. ” dedi.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi çocukları “portre” çiziyor
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki çocukların portre çizmeyi sevdiklerine dikkat çeken Prof. Dr. Fuat Güllüpınar, “Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden gelen resimlerde çocukların, diğer bölgelerin aksine yoğunlukla ‘portre, tekil ve soyut nesneler’ çizdiklerini gördük. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki öğrencilerin ‘bilişim, uzay ve teknoloji’ ile ‘natürmort’ temalı resimler çizmeyi ‘pandemi’ temalı resimlerden daha fazla tercih ettiklerini söyleyebiliriz.” diyerek sözlerini tamamladı.