gıda fiyatları

Üretici ve market arasındaki fiyat farkı, Ekim ayında mandalinada yüzde 360,35’i, kuru incirde yüzde 353,59’u, kuru kayısıda yüzde 307,25’i buldu. Üreticide 80 kuruş olan mandalina markette 3 lira 68 kuruşa, 13 lira olan kuru incir 58 lira 97 kuruşa, 10 lira olan kuru kayısı 40 lira 73 kuruşa satılıyor.

Gıda fiyatlarının yüksekliğine dikkat çeken MHP Kahramanmaraş Milletvekili Sefer Aycan, “Hane harcamalarının yüzde 20'si gıda harcamasıdır. Yetersiz hayvansal gıda tüketimine rağmen yüzde 20'dir. Hayvansal gıdayı arttırdığımızda bunun yüzde 30'a çıkacağı görülmektedir. Bu büyük bir rakamdır. Özellikle dar gelirli hanelerde bu durum; yetersiz veya dengesiz beslenme nedenidir.” şeklinde konuştu.

Haziran ayında markette 14, üreticide 6 üründe fiyat artışı, markette 23, üreticide 15 üründe fiyat düşüşü oldu. Markette 4, üreticide 12 üründe fiyat değişmedi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Haziran ayında markette 14, üreticide 6 üründe fiyat artışı, markette 23, üreticide 15 üründe fiyat düşüşü olduğunu, markette 4, üreticide 12 üründe fiyatın değişmediğini bildirdi. Bayraktar, Haziran ayında markette ve üreticide fiyatı en fazla artan ürünün sivri biber, fiyatı en fazla düşen ürünün ise karpuz olduğunu belirtti. Haziran ayında market fiyatlarında kuru fasulye, Antep fıstığı, zeytinyağı ve toz şeker fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 60,88 ile karpuzda meydana geldiğini bildiren Bayraktar, üretici fiyatlarında da maydanoz, elma, kuru fasulye, nohut, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm, kuru incir, fındık, Antep fıstığı, zeytinyağı ve süt fiyatında değişim olmazken, yüzde 84,47 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürünün karpuz olduğunu kaydetti. Haziran ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 392,54 ile salatalıkta yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, fiyat farkının domateste yüzde 384,98, karpuzda yüzde 379,17, kuru kayısıda yüzde 345, patlıcanda yüzde 325,75, kuru incirde yüzde 313,84 olduğunu bildirdi. Salatalığın 4,9, domates ve karpuzun 4,8, kuru kayısının 4,5, patlıcanın 4,3, kuru incirin 4,1 kat fazlaya tüketiciye satıldığını vurgulayan Bayraktar, “üreticiden markete fiyat salatalıkta 53 kuruştan 2 lira 59 kuruşa, domateste 64 kuruştan 3 lira 10 kuruşa, karpuzda 32 kuruştan 1 lira 53 kuruşa, kuru kayısıda 9 liradan 40 lira 5 kuruşa, patlıcanda 98 kuruştan 4 lira 15 kuruşa, kuru incirde 15 liradan 62 lira 8 kuruşa çıkmaktadır” dedi. Fiyat değişimlerinin nedenleri Üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışının sivri biberde görüldüğünü, bu durumda açıkta yetiştirilen ürünlerin henüz piyasaya çıkmamış olması ile birlikte dönemsel olarak hasat edilen ürün miktarının azalmasının etkili olduğunu belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi: “Kabak ve salatalıkta da benzer bir durum söz konusudur. Kırmızı mercimek fiyatı yeni sezona ait olup, yağışların bitki gelişiminin olumsuz etkilemesi nedeniyle verimde yaşanan düşüş fiyata yansıdı. Limonda ise arz depolardan sağlanmakta olup, piyasaya sunulan ürün miktarındaki azalmaya bağlı olarak fiyatlarda artış meydana geldi. Fiyatı düşen ürünlere baktığımızda karpuzda, havaların geç ısınması sonucunda sera ürünleri ile tarla ürünlerinin hasadının çakışması, bunun yanı sıra yeterli talebin olmaması fiyatlarda düşüşe yol açtı. Domateste ihracatta yaşanan yavaşlamanın yanı sıra sera ve tarla ürünlerinin aynı zamanda piyasaya arzı fiyatları düşürdü. Patlıcanda dönem itibarıyla artan sıcaklıklarla birlikte seralarda olgunlaşmanın hızlanması ile hasat edilen ürün miktarındaki artış fiyatlarda düşüşe yol açtı. Şeftali ve kirazda hasadın yoğun olduğu bir dönem olması fiyatları aşağı çekti. Çilekte ise aşırı yağışların kalite kaybına yol açması fiyatları düşürdü. Havuçta da kalite kaybının yanı sıra talebin yavaşlaması fiyat düşüşünde etkili oldu. Kuru soğanda peyderpey hasadın devam etmesi fiyata yansıdı. Patateste ise Ödemiş’te artan sıcaklıklarla birlikte hasadın hızlanması fiyatı düşürdü. Yeşil fasulyede hasat edilen ürün miktarının arması fiyatları geriletti. İhracatta yaşanan sıkıntı yumurta fiyatlarını düşürdü.”

TÜRK-İŞ: 31 Mart 2019 günü yapılan yerel seçimin ardından zamlar art arda geldi ve çalışanların geçim şartları daha da ağırlaştı. Ekmek, et, tavuk gibi mutfak harcamasında önemli ağırlığı bulunan gıda maddelerindeki fiyat artışı aile bütçesini olumsuz etkiledi. Geçtiğimiz aya göre aynı mal ve hizmetleri satın almak için yapılması gereken harcama tutarı önemli ölçüde arttı. Gelirini aynı miktarda artıramayan iktisaden dar ve sabit gelirli kesimlerin satın alma gücü daha da geriledi. Dört kişilik bir ailenin mutfak harcaması (açlık sınırı) mevcut net asgari ücreti geçti.

Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan: “Uzunca bir süredir gündemde olan gıda enflasyonu bu seçimlerde de en öne çıkan konulardan birisi oldu. Bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında meydana gelen çok yüksek artışlarda, iklim koşullarının bir etkisi olduğunu kabul etsek dahi, gıda fiyatlarının 10 yıldan beri enflasyonun üzerinde seyrediyor olması, meselenin hava koşullarından ibaret olmadığını ortaya koyuyor. 2007’den 2018’e dünyada gıda fiyatlarındaki artış sadece %10 olmuş. Ülkemizde ise %200.”

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yapılan açıklamaya göre, dünya çapında ticareti yapılan gıda emtia fiyatları, palm yağı ve diğer bitkisel yağlar fiyatlarındaki gözle görülür gerilemeye bağlı olarak Kasım ayında düşüş yaşadı.

Kasım ayı içinde kuru soğanda yaşadığımız fiyat tartışmalarını Haziran ayı içinde patateste yaşamıştık. Patates tartışmaları sürerken tartışmaya ister istemez ben de dâhil olmuş ve konuyu "Patates Cumhuriyeti" başlıklı makalede değerlendirmiştim. O makalede, "Soğan da var aslında." diyerek bir sonraki tartışmanın "soğan" üzerinde olacağına dikkat çekmiştim. Aradan 4 ay geçti ve biz bugün, soğanla yatıp soğanla kalkıyoruz.

Tarım sektörü dışındaki sektörlerde ithalattan vazgeçilerek yerlileşme adımları atılırken, can damarı sektör tarımda sürekli ithalat kozunun kullanılması yıllarca altından kalkamayacağımız zararlara bizi sürükleyecektir.

TPF Başkanı Mustafa Altunbilek; "Yerel zincir marketler olarak konut, otomotiv, mobilya ve beyaz eşya sektörlerini canlandıracak vergi indirimlerinin, iç talebi ve istihdamı artıracağını düşünüyoruz. Perakendeciler olarak, bu indirimlerin market reyonlarına da uğraması için hükümetimizden destek bekliyoruz" dedi.

Uluslararası gıda emtiası fiyatları Ekim’de önemli oranda gerileyerek Mayıs’tan beri izlenen en düşük seviyede gerçekleşti. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yapılan açıklamaya göre, gerileme eğiliminin temelinde süt ürünleri, et ve bitkisel yağ fiyatlarında görülen düşüşün şeker fiyatlarında izlenen hızlı artışın etkisini ortadan kaldıran boyutlara varması yatıyor.