Geleceğin Gıdası Böcekler – 3

Et tüketimi ve böcek yetiştiriciliğinin çevreye etkisi

1980-2004 arasına et tüketimi arzı 2 kattan daha fazla arttı (gelişmekte olan ülkelerde 3 kattan fazla). Bu artış devam etmekte. Beslenme alışkanlıklarında bu değişiklikler haliyle daha fazla su, yem ve tarım alanı kullanımına ve daha fazla çevreye zararlı sera gazı salınımına yol açtı. Buna zıt olaraksa dünyanın birçok yerinde böcek tüketimi giderek azaldı.

Hayvancılık için ayrılan topraklar tarım alanları toplamının %70`ini kaplamakta. 2050`ye kadar hayvancılık ürünlerine arzın ikiye katlanması bekleniyor. Bu arzı karşılayabilmek veya azaltabilmek adına yenilikçi çözümler aranıyor. Hayvancılık için arazi boşaltma işlemi küresel ısınmaya katkıda bulunan en önemli faktörlerden [1]; bu yüzden arazilerin verimli şekilde kullanılması gerekiyor.  Sera gazı salınımı ise diğer bir küresel endişe. Hayvancılık toplam sera gazının %14` üne sebep oluyor [2]. Geleneksel hayvancılığa karşı böcekler metan gazi üretmiyorlar (birkaç istisna dışında). Ancak, böcek yetiştiriciliğinin sera gazı üretimi verileri eksik. Küçük çaplı birkaç deney gösteriyor ki böcek yetiştiriciliğinin yol açtığı sera gazı salınımı ve amonyak üretimi oldukça az [3].

Geleneksel hayvancılıkta su tüketimi ise endişe verici diğer bir faktör. Yakın gelecekte su yetersizliğiyle karşılaşmamız bekleniyor ve böcek yetiştiriciliği için tüketilecek su geleneksel hayvancılıkta tüketilenden çok daha az.

1 kg et üretmek için sığır eti için 7,7 kg, kuzu için 6,3 kg, tavuk için 2,2 kg yem tüketilmekte. Cırcır böceği içinse 1 kg için 1,7 kg yem tüketilmekte. Bu da gösteriyor ki artan gıda arzını karşılamak için gerekli gıda üretimini karşılamak için azalan su seviyeleri göz önünde bulundurulursa et tüketiminden uzaklaşmaya (en azından kırmızı etten) fayda var. Henüz böcekleri soframızda görmeye hazır olmasak da eğer bu durumu değiştirmek için elimizden geleni yapmazsak torunlarımızın günlük öğünlerinde böcek içeren gıdalar görmemiz gerekecek.

Soğukkanlı olduklarından dolayı daha yüksek yem dönüştürme etkinliğine sahip böcekler beslendikleri yemden su ihtiyaçlarını karşılamakta olup ek temiz su giderine sebep olmamakta ve organik atıkla beslenebilmekte. Ayrıca, geleneksel hayvancılıkta hayvanın birçok kısmının kullanılmaması sorunu varken, böceklerin vücutlarının bütün olarak kullanılması bile mümkün olabiliyor. Genellikle dana veya sığırın %40’ı tüketilebilmekteyken, kümes hayvanlarında bu oran %55’e çıkmakta; böceklerin ise %80’i yenilebiliyor.

Böceklerin yem dönüştürme etkinliği geleneksel hayvancılıktan daha fazla, yani 1 kg kütle oluşumu için harcanan yem oranı daha düşük. Ayrıca, doğurganlık çok daha fazla ve böcekler her şeyi yiyor ve organik atıkla beslenebiliyor. Üstelik et ürünleriyle eşdeğer besin miktarına sahip ve yetiştirilmesi çok daha az yer kaplıyor ve çok az alan gerektiriyor [5]. Ayrıca daha az sera gazı salınıma yol açıyorlar, yani küresel ısınmaya etkileri çok daha az. Ancak, tüketici tarafından kabul edilmesi gerekiyor.

Ayrıca, böcekler çok daha küçük bir alan üzerinde, geleneksel hayvancılığa kıyasla çok daha az su ve yem kullanımı ve daha az sera gazi salınımıyla gerçekleştirilebiliyor. Iowa Eyalet Üniversitesi ve ABD Tarım Bakanlığı (USDA) verilerine göre 100 g cırcır böceğinde 12,9 gram protein bulunurken, 100 g tavuk veya kırmızı ette 25 gram protein bulunmakta. Ancak kurutulmuş et ile cırcır böceği tozu karşılaştırıldığında cırcır böceği %22`lik bir oranla öne geçiyor.

Hayvan refahı:

Böceklerde huzursuzluk ve acı deneyimleriyle ilgili çok az şey bilinmekte [6]. Ancak, böceklerin hali hazırda çok kalabalık koşullarda bulunması ve anne-baba bakımının yaygın olmaması refah sorunlarının çok az olduğunu öneriyor [7]. Dondurma veya derin yağda kızartma böceklerin öldürülmesinde yaygınca kullanılan teknikler ve bunlar da hızlı ölümü getiriyor.

Özet:

Günümüzdeki gıda üretim sistemlerinin çoğunun küresel olarak sürdürülebilir olmadığı bilinmekte. Büyük değişiklikler yapılmadığı takdirde hayvancılık için alan boşaltma, doğal ortamların kaybı, küresel ısınma, pestisit kullanımı ve hayvancılıkta görülen sağlık ve refah sorunlarının etkilerini azaltmaktaki sorunlar giderek artacak. Böcekler ise hem sağlık açısından, hem de çevre açısından oldukça avantajlı bir besin grubu.

Bana sorarsanız bunun değişmesine ufak bir katkıda bulunmak istiyorsanız ilk adım olarak kırmızı et tüketiminden vazgeçmeyi veya azaltmayı deneyebilir, `Etsiz Pazartesi` alışkanlığını uygulayıp çevrenizdekilere de uygulatabilirsiniz. Aksi takdirde, alışkanlıklarımızı değiştirmemeye inat ettikçe, böcek yeme fikrine hazır olmalıyız.

Kaynakça:

1. Makkar, H.P.S., et al., State-of-the-art on use of insects as animal feed. ANIFEE Animal Feed Science and Technology, 2014. 197: p. 1-33.
2. Gerber, P.J., Food, and N. Agriculture Organization of the United, Tackling climate change through livestock : a global assessment of emissions and mitigation opportunities. 2013.
3. Oonincx, D.G., et al., An exploration on greenhouse gas and ammonia production by insect species suitable for animal or human consumption. PLoS One, 2010. 5(12): p. e14445.
4. Huis, A.v., Edible Insects – Future Prospects for Food and Feed Security. 2013: Food and Agriculture Organization of the United Nations.
5. Rumpold, B.A. and O.K. Schl¸ter, Potential and challenges of insects as an innovative source for food and feed production. INNFOO Innovative Food Science and Emerging Technologies, 2013. 17: p. 1-11.
6. Jansson, A., and A. Berggren, Insects as Food—Something for the Future? A report from Future Agriculture, 2015, Swedish University of Agricultural Sci- ences (SLU): Uppsala.
7. Huis, A.v. Edible insects : future prospects for food and feed security. 2013; Available from: http://site.ebrary.com/id/10816000.

 

Geleceğin Gıdası Böcekler – 2