Sosyal medya platformları, eğlenmek ve kişi ya da topluluklarla iletişim kurmak gibi amaçların yanında maalesef zorbalık için de oldukça fazla kullanılıyor. Son araştırmalara göre, sosyal medya kullanan gençlerin en az %36,5’i, siber zorbalığa uğruyor.
Günümüzde gençler, arkadaşlarıyla daha çok sosyal medyada sosyalleşiyor. Ancak sosyal medya platformları, eğlenmek ve kişi ya da topluluklarla iletişim kurmak gibi amaçların yanında maalesef zorbalık için de oldukça fazla kullanılıyor. Bu nedenle zorbalık, mahalle ortamlarından çevrimiçi ortamlara taşınıyor. Son araştırmalara göre, gençlerin en az %36,5’inin siber zorbalığa uğradığını belirten Bitdefender Türkiye Operasyon Direktörü Alev Akkoyunlu, siber zorbalığın özellikle çocuklarda artışa geçtiğinin altını çiziyor ve çocukların siber zorbalığa maruz kaldığını gösteren işaretleri sıralayarak ebeveynleri uyarıyor.
Ebeveyn kontrolü içeren güvenlik yazılımları ile çocuğunuzun mesajlar, sosyal medya kullanımı, kişi listesi, ziyaret ettiği internet siteleri, hangi uygulamayı kaç saat kullandığı gibi tüm çevrimiçi aktivitelerini ve anlık olarak konum bilgisini kontrol edebilseniz de, bir çocuğun siber zorbalığa maruz kaldığını tahmin etmek veya engellemek zordur. Çünkü her 10 genç siber zorbalık kurbanından sadece 1’i, bir ebeveyni veya güvenilir bir yetişkini yaşadığı zorbalık konusunda bilgilendiriyor. Alev Akkoyunlu, çocukların siber zorbalığa maruz kaldığını gösteren işaretleri sıralıyor:
1. Mevcut hesaplarını siliyor ve yeni hesaplar açıyorsa: Eğer çocuğunuzun, telefonunu veya diğer cihazlarını normalden daha az veya daha fazla kullanmaya başladığını fark ediyorsanız dikkatli olmanızda fayda var. Bununla birlikte çocuğunuzun sosyal medya hesaplarını sürekli kapatması ve yeni hesap açması da siber zorbalığa uğradığını gösterebilir.
2. Mesajlaşırken aşırı üzülüyor ve sinirleniyorsa: Çocuğunuz bir mesaj veya e-posta geldiğinde aşırı üzülüyor veya sinirleniyor mu? Çevrimiçi iletişime yönelik olağandışı duygusal tepkilere dikkat etmek önemlidir. Bu, çocuğunuzun bir şeyden rahatsız olduğu anlamına gelebilir.
3. Karakteristik olmayan ruhsal değişimleri varsa: Akkoyunlu’ya göre zorbalığa uğrayan çocuklar aktivitelere olan ilgilerini kaybeder, bunalır ve olaylardan kendilerini geri çeker. Ayrıca öfkeli veya endişeli olabilir, kendilerini iyi hissetmediğinden yakınmaya başlayabilirler. Çocuğunuzun ruh halindeki herhangi bir değişikliği muhakkak ciddiye almalısınız.
4. Davranışları ani bir değişime uğruyorsa: Düşüşe geçen notlar, uyku düzeninde bozukluklar da siber zorbalık göstergesi olabilir. Bunlar çocuğun sıkıntılı bir dönemde olduğunun habercisi anlamına gelebilir. Bunlara ek olarak eğer çocuğunuz okula gidiş rotasını değiştirdiyse veya arkadaşlarıyla birlikte okula gitmek istemiyorsa bu davranış değişikliğinin altında bir zorbalık yatıyor olabilir.
5. Her zamankinden daha gizli ve ketum ise: Bilindiği üzere çocukların ergenlik dönemine girmesi ile beraber oluşan mahremiyet algısı, onların ergenlik süreci boyunca kendi özel hayatlarını gizli tutması durumunu meşrulaştırmaktadır. Ancak siz geldiğinizde ekranı saklıyor, ekrana bakmamanız için özellikle çabalıyor ise bu, zorbalığın neticesinde gelişmiş bir davranış kalıbı olabilir. Dikkat etmenizde yarar var.
6. Arkadaşlarıyla sosyalleşmekten kaçınıyorsa: Eğer çocuğunuz spesifik bir arkadaş grubu ile sosyalleşmemek için özel bir çaba gösteriyorsa o çevre veya çevrelerce bir çeşit zorbalığa uğruyor olabilir.
Çocuğunuz Siber Zorbalığa Maruz Kaldığında Ne Yapmalısınız?
Çocuklarının siber zorbalığa maruz kaldığını fark eden ya da öğrenen ebeveynlerin dikkatli davranmaları gerektiğini ifade eden Alev Akkoyunlu, siber zorbalık karşısında ailelerin nasıl davranması gerektiğini 8 maddede sıralıyor.
1. Çocuğunuzu dinleyin. Çocuğunuza, siber zorbalık kurbanı olduğunda bunun utanılacak bir şey olmadığını hatırlatın.
2. Çocuğunuza güven verin. Ne olursa olsun onun yanında olacağınızı hissettirin ve yardımcı olmaya çalışın.
3. Çocuğunuzla sosyal medyada da iletişimde kalın. Çocuğunuzu sosyal medya hesaplarından takip edin ve arkadaş listenize ekleyin. Facebook ve Instagram gibi sosyal medya hesaplarından takip ederek arkadaşlarının gösterdiği aksiyonları da izleyebilirsiniz.
4. Zorbalığı durdurmak için birlikte çalışın. Çocuklarınıza karşı gerçekleşen zorbalıkları ve kanıtları kaydedin, ekran görüntüsünü alın, ilgili yerlere raporlayın ve zorbayı engelleyin.
5. Okul yöneticileri ve diğer ebeveynlerle konuşun. Konuyla ilgili öğretmenlerle ve diğer ebeveynlerle konuşun. Sorunun farkında olmalarını ve endişelerinizi anlamalarını sağlayın.
6. Durumu takip edin. Çocuğunuzla konuşmaya devam edin ve onu daima dinleyin. “Bugün okul nasıldı?” gibi soruların çoğu zaman “İyiydi” cevapları olması normal. Takibe devam edin, bu duruma karşı homurdansa dahi, olumlu olmaya çalışın ve bunu sürdürün.
7. Zorbalıkla ilgilenen kurumlara danışın. Daha fazla tavsiye için, zorbalıkla mücadele eden kuruluşlarla iletişim kurmayı deneyin.
8. Ebeveyn kontrolü içeren bir güvenlik yazılımı kullanın. Çocuğunuzun çevrimiçi aktivitelerini izleyebileceğiniz ebeveyn kontrolü içeren bir güvenlik çözümü edinin.