Medya Takip Merkezi (MTM), 2016 yılında Türkiye gündemine damga vuran olayları tüm ayrıntılarıyla ele aldı. Göz açıp kapayıncaya geçen yıl boyunca gerek ülke gerekse küresel siyasette yaşanan gelişmeler, oldukça yoğun bir seyir sergiledi. 15 Temmuz’daki darbe girişimi 2 milyondan fazla habere konu edildi. Terör olayları tüm dünyada baş gündem olarak yer tutarken 2016, siyasetten iş dünyasına, spordan sanata art arda kayıplar yaşanan bir yıl olarak kayda geçti. Ekonomiye ise döviz kurları damga vurdu. İşte Medya Takip Merkezi’nin (MTM) hazırladığı medya araştırmasının detayları…
2016 yılında Türkiye’nin en önemli olayı darbe kalkışmasıydı. Ülke, 15 Temmuz gecesi demokrasi ve hukuk yolunda alarma geçti. FETÖ Terör Örgütü’ne bağlı bir grup asker tarafından başlatılan darbe kalkışması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı çağrı üzerine halkın meydanlara çıkması sonucu engellendi. Bastırılan darbe girişimi sonrasında gözaltına alma, tutuklama ve görevden ihraç süreçleri başlatıldı.
20 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Bakanlar Kurulu’nu toplamasından sonra MGK kararları açıklandı ve ülkede 3 aylığına OHAL ilan edildi. Olağanüstü hal süresinin, daha sonra 3 ay daha uzatılmasına karar verildi.
OHAL döneminde Kanun Hükmünde Kararname gereği Resmi Gazete’de birçok yayının kapatılacağı yayımlandı. İçlerinde Zaman, Taraf Gazetesi, Samanyolu TV, Cihan Haber Ajansı’nın da olduğu 3 haber ajansı, 16 televizyon, 23 radyo, 45 gazete, 15 dergi ile 29 yayınevi ve dağıtım kanalı kapatıldı.
15 Temmuz Darbe Girişimi, Türk medyasında toplamda 2 milyondan fazla habere konu edilirken, OHAL Olağanüstü Hal Dönemi, toplamda 312 bin 217 habere konu oldu.
7 Ağustos’ta İstanbul Yenikapı’da aralarında AK Parti, CHP, MHP liderlerinin de bulunduğu toplam 5 milyon kişinin katılımıyla Türkiye’nin en büyük mitingi, “Demokrasi ve Şehitler Mitingi” gerçekleşti. Siyaset, spor ve sanat dünyasından birçok isim birlik, beraberlik ve bölünmezlik mesajı verdi. Demokrasi ve Şehitler Mitingi, toplamda 12 bin 524 habere konu oldu.
Türkiye terör olayları ile sarsıldı…
2016 yılında tüm dünyayı saran terör olaylarının kendini en fazla hissettirdiği ülkelerin başında Türkiye vardı. Büyük çaplı terör olaylarının ilki, eski İstanbul’un gözbebeği olan Sultan Ahmet meydanında yaşandı.
Türkiye’nin tarihi yerleri arasında ilk sıralarda olan ve her yıl birçok turistin uğramadan geçmediği Sultan Ahmet Meydanı’nda 12 Ocak‘ta yaşanan patlama sonucu 13 kişi hayatını kaybetti. Toplamda 27 bin 654 habere konu olan patlama, yazılı basında 3 bin 330, görsel medyada 768, internet medyasında ise 23 bin 556 haberle yer aldı.
17 Şubat ve 17 Mart’ta Başkent Ankara’da bir ay arayla iki patlama meydana geldi. Ankara’nın merkezi Kızılay’da yaşanan bombalı saldırıda çok sayıda insan hayatını kaybederken, saldırı medyada toplam 34 bin 539 habere konu oldu.
19 Mart tarihinde devam eden terör saldırıları, bu kez İstanbul’un merkezi İstiklal Caddesi’nde canlı bombayla gerçekleşti. Patlamada 5 kişi yaşamını yitirirken, 20 kişi de yaralandı. İstiklal Caddesi patlaması, medyada 7 bin 768 haberle yer aldı.
28 Haziran’da hedefte bir kez daha İstanbul vardı. Atatürk Havalimanı’nda düzenlenen silahlı ve bombalı intihar saldırısı sonucu 45 kişi hayatını kaybederken 236 kişi de yaralandı. Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyet’inde bir günlük ulusal yas ilan edilirken, bayraklar yarıya indirildi. Saldırı, yazılı basında 4 bin 267, görsel basında 3 bin 927, internet medyasında ise 46 bin 437 kez habere konu oldu.
20 Ağustos’ta bu kez Gaziantep kent merkezinde bir düğünde patlama meydana geldi. Terör saldırısında 50 ölü 94 yaralı vardı. Gaziantep saldırısı yazılı basında 3 bin 59, görsel basında bin 490, elektronik basında 14 bin 782 habere konu oldu.
9 Ekim tarihinde Hakkâri’de karakola bomba yüklü araçla saldırı düzenlendi. Saldırı toplam 8 bin 435 haberle medyada yer alırken, yazılı basında 868, görsel basında 631, internet medyasında 6 bin 936 habere konu oldu.
10 Aralık’ta terör yüzünü yeniden İstanbul’a çevirdi. Beşiktaş’ta bulunan Vodafone Arena stadı yakınlarında maç çıkışı yaşanan iki ayrı bombalı saldırıda 44 kişi hayatını kaybederken, saldırının ardından bir günlük milli yas ilan edildi. Beşiktaş saldırısı medyada 26 bin 510 kez habere konu edildi.
17 Aralık’ta Kayseri Komando Tugay Komutanlığı’ndan izne çıkan er ve erbaşları taşıyan araç bombalı saldırıya uğradı. Saldırıda 15 asker şehit olurken, 53 asker yaralandı. Kayseri patlaması, toplam 18 bin 511 haber ile kamuoyuna ulaştı.
Türkiye – Rusya İlişkisi…
İnişli çıkışlı grafikler çizen Türkiye ve Rusya ilişkisi yıl boyunca toplam 591 bin 991 kez habere konu edildi.
19 Aralık tarihinde Rusya’nın Büyükelçisi Andrey Karlov’a yapılan suikast gündeme bomba gibi düştü. Karlov, Ankara’da katıldığı bir sergide yaptığı bir konuşma esnasında silahlı saldırı sonucu hayatını kaybederken, saldırgan ise polisin düzenlediği operasyon sırasında öldürüldü. Büyükelçiye yapılan suikast, yazılı basında bin 368, görsel basında 648, internet medyasında ise 2 bin 654 habere konu oldu.
Büyükelçisinin acısını henüz atlatamayan Rusya, 25 Aralık tarihinde ise Suriye’ye gitmek üzere Moskova’dan havalanan uçağının Karadeniz’de düşmesiyle sarsıldı. Sekizi mürettebat, 92 kişinin bulunduğu uçakta müzisyen, gazeteci, asker ve siviller bulunuyordu.
Türkiye-Rusya ilişkisinde önemli adımlardan olan Rusya’dan Türkiye’ye aktarılacak olan Türk Akım Gaz Boru Hattı projesi imzalandı.
ABD seçimlerinde Donald Trump zaferi…
8 Kasım’da ABD’de başkanlık seçimleri yapıldı. Cumhuriyetçi aday Donald Trump, ABD’nin 45. Başkanı olmak üzere seçildi. Trump’ın başkan seçildiği haberi Türk medyasında 4 bin 15 habere konu edildi. Trump’ın seçilmesi, kendi ülkesi ABD dâhil, tüm dünyada sürpriz olarak karşılandı.
Çeşitli hizmet projeleri tamamlandı…
Medya Takip Merkezi, 2016 yılında gerçekleşen önemli projelerin medya yansımalarını da ele aldı. 2016 bu açıdan oldukça verimli bir yıl olarak öne çıkarken, ülke için çok önemli projeler birer birer hayata geçti.
İstanbul – İzmir arasında yapımı süren otoyolun İzmit Körfezi geçişini sağlayan Osmangazi Köprüsü trafiğe açıldı. Toplam uzunluğu ise 2682 metre olan asma köprü, dünyanın dördüncü en uzun açıklıklı asma köprüsü oldu.
Yapımına 2013 yılında başlanan Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan Yavuz Sultan Selim köprüsü, 26 Ağustos tarihinde açıldı. Üçüncü köprü haberleri toplam 45 bin 656 habere konu olurken, yazılı basında 5 bin 561, görsel basında 4 bin 026, internet medyasında ise 36 bin 69 kez haberde yer aldı.
21 Aralık’ta Kazlıçeşme-Göztepe hattında hizmet verecek Avrasya Tüneli açıldı. Avrasya Tünelinin açılışı, medyada 3.934 kez yer aldı.
26 Aralık tarihinde İç Anadolu’yu Batı Karadeniz’e bağlayan Ilgaz 15 Temmuz İstiklal Tüneli açılarak yaklaşık 35 dakikalık Ilgaz Dağı yolunun geçiş süresi 8 dakikaya düştü. İstiklal Tüneli, yazılı basında 258, görsel basında 660, elektronik basında 5 bin 463 habere konu oldu.
AB-Türkiye ilişkilerinde göçmen anlaşması
Dünyayı derinden etkileyen mülteci krizinin çözümü üzerine AB ile Türkiye arasında kritik bir anlaşma imzalandı.
Buna göre, 20 Mart’tan sonra Türkiye’den Yunan adalarına geçen sığınmacılar, Türkiye’ye geri gönderilecekti. Kabul edilen her bir Suriyeli sığınmacı için ise AB Türkiye’den bir Suriyeli sığınmacı alacaktı. Ayrıca Türkiye’ye 3 milyar Euro’luk yardım yapılacaktı.
Anlaşmanın en önemli konularından biri ise Türk vatandaşlarına AB ülkelerinde vizesiz seyahat imkânıydı.
Ancak vizesiz seyahat 2016 yılı içinde hayata geçirilmedi.
Panama Belgelerinde Türkiye’den çok sayıda isim
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ), Panama’da faaliyet gösteren Mossack Fonseca adlı bir hukuk firmasının 40 yılı aşkın süredir tuttuğu kayıtları ve belgeleri yayınladı.
Panama Belgeleri’nde Türkiye araması yapıldığında 101 offshore kuruluşu, 684 kişinin adı, 21 aracı kuruluş ve 559 adres sonucu çıkıyordu.
İngiltere’nin Brexit referandumu dünyayı şaşırttı
Dünyada yılın en önemli olaylarından biri şüphesiz İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkması yani ‘Brexit’ referandumuydu. Yapılan referandumda halkın yüzde 52’sinin ülkenin AB üyeliğinden çıkması için oy vermesinin ardından Başbakan David Cameron, görevini bıraktı.
Turizmde kötü dönem
Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı iç güvenlik endişeleri ve Rus ziyaretçi sayısında yaşanan dramatik düşüşün etkisiyle turizm sezonunun açıldığı Mayıs ayında yüzde 34.7 azalarak 1994 yılından bu yana en büyük düşüşü kaydetti.
77 milyar TL’lik borç yapılandırıldı
Mecliste kabul edilen yeni bir düzenleme ile 4.8 milyon vatandaş, vergiden SGK’ya, trafik cezasından üyelik aidatlarına kadar her türlü borcunu yapılandırdı. Yapılandırılan tutar 77.6 milyar lira oldu.
Dolar 3.60’tan döndü
Bu sene iç ve dış siyasi ve ekonomik gelişmeler sonucu rekor üstüne rekor kıran dolar ve Euro, Türk ekonomisine damga vuran olayların başında geldi. Dolar, 3.59’u aşarak tarihi zirvesini gördü.
Siyaset, iş, bilim, spor ve sanat dünyasında art arda kayıplar yaşandı…
Toprak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Halis Toprak 3 Ocak’ta hayatını kaybetti. Halis Toprak’ın vefatı, basında 3 bin133 kez yer aldı.
Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç da yine Ocak ayında aramızdan ayrılanlardan oldu. Mustafa Koç’un vefatı 28 bin 863 kez basında yer aldı.
Yeşilçam oyuncusu Ülkü Ülker de Ocak ayında 66 yaşında iken hayatını kaybetti.
Şubat ayında, Arıkanlı Holding’in sahibi işadamı İbrahim Arıkan hayata veda etti.
Dünyaca ünlü yazar Umberto Eco da şubat ayında 84 yaşındayken hayatını kaybetti.
Nisan ayında, Müzisyen Atilla Özdemiroğlu, 73 yaşında yaşamını yitirdi. Özdemiroğlu’nun vefatı, yazılı basında 282, görsel basında 382, internet medyasında bin 114 haberle yer aldı.
Mayıs ayında, Aort damarı yırtılan oyuncu yaşamını yitiren sanatçı Oya Aydoğan, yazılı basında 797, görsel basında 765, internet medyasında 7 bin 585 haberle yer aldı.
Aynı ay Kale Grubu kurucusu İbrahim Bodur da hayatını kaybetti. Bodur’un vefatı, toplamda 196 haberle basında yer aldı.
Aynı zamanda Romalı Perihan olarak tanınan Perihan Benli ve tiyatro sanatçısı Heyecan Başaran vefat ettiler.
Yoğun kayıpların yaşandığı Haziran ayında, Dünya boksunun efsane ismi Muhammed Ali, solunum yolu rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 74 yaşında yaşamını yitirdi. Efsane boksör, toplamda 12 bin 860 habere konu edildi.
87 yaşında hayata gözlerini kapayan gazeteci Hakkı Devrim, toplamda 2 bin 79 habere konu oldu.
Uzun süredir kanser tedavisi gören İlahiyat Profesörü Yaşar Nuri Öztürk, evinde hayatını kaybetti. Öztürk’ün vefatı, 2 bin 834 haberle basında yer aldı.
Yeşilçam oyuncusu Tanju Gürsu, Tiyatro oyuncusu Nezih Tuncay, Müzisyen, gitarist Asım Can Gündüz de vefat edenler arasındaydılar.
Temmuz ayında ünlü tarihçi Halil İnalcık, 100 yaşında hayatını kaybetti. İnalcık, yazılı basında 839, görsel basında 159, elektronik basında 3 bin 948 haberle yer aldı.
Berlin Panteri lakabıyla bilinen futbolcu Turgay Şeren, Arabesk müzik ve halk müziği sanatçısı Hüseyin Altın yaşamını yitirdi.
Ağustos ayında, Türk edebiyatının usta isimlerinden Vedat Türkali, 97 yaşında hayatını kaybederken, 3 bin 104 habere konu oldu. Trafik kazası sonucu kaldırıldığı hastanede vefat eden dizi ve sinema oyuncusu İsrafil Köse toplamda 2 bin 911 habere konu edildi. Ses sanatçısı Naşide Göktürk’ün vefatı ise yazılı basında 159, görsel basında 72 internet medyasında 1377 haberle yer aldı.
Eylül ayında hayata gözlerini yuman Yeşilçam’ın jön oyuncusu Tarık Akan’ın vefatı, yazılı basında 2 bin 568, görsel basında bin 400, internet medyasında ise 15 bin 427 haberle yer aldı.
Bahçıvan Gıda’nın kurucusu Mecit Bahçıvan, Opera sanatçısı Leyla Demiriş ve İsrail’in eski cumhurbaşkanı Şimon Peres de Eylül ayında hayatlarını kaybettiler.
Ekim ayında, Ankara 75. Yıl Hipodromundaki yarışta atıyla beraber düşerek beyin kanaması geçiren Jokey Ömer Kaya, Maliye Eski Bakanı Kemal Unakıtan, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Gazeteciler Sendikası eski Başkanı Nail Güreli de yaşamını yitirenler arasındaydı.
Kasım ayında vefat eden Küba Devrimi’nin lideri Fidel Castro’nun ölüm haberi, yazılı basında bin 171, görsel basında bin 718, internet medyasında 7 bin 114 haberle yer aldı.
Sanatçı Gönül Ülkü Özcan, Gazeteci ve yazar Mete Akyol, Siyasetçi Korkut Özal, “Kemal Tanca” ayakkabı markasının kurucusu Gazanfer Kemal Tanca da Kasım ayında hayatlarını kaybettiler.
Aralık ayında vefat eden Meclis eski Başkanı İsmet Sezgin’in ölüm haberi toplam 4 bin 889 habere konu oldu.