Kış hastalıklarının yanı sıra koronavirüsüyle de savaştığımız bu günlerde vücudun bu hastalıklarla baş edebilmesi için bağışıklık sistemimizin güçlü olması lazım. Güçlü bir bağışıklık sistemi için de yeterli-dengeli beslenme ile antioksidan içeriği yüksek besinlerin tüketimi çok önemlidir. Unutmayın ki mucizevi bir besin öğesi yoktur ancak birçok besin içerdiği faydalı bileşenlerle sağlığımıza katkıda bulunabilir.
Hastane Derindere Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşegül Yavuz bağışıklığı güçlendirmek için neler tüketilmesi ve nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlattı.
1) C vitamini
Bağışıklık deyince akla ilk gelen destekleyicilerden biri vücudu enfeksiyon ve bakterilerden koruyan C vitaminidir. Serbest radikallerle savaşarak antioksidan olarak görev yapmaktadır. Hava kirliliği, sigara dumanı ve UV ışını serbest radikal oluşumunu tetikleyerek vücutta hücre zarına ve DNA’ya zarar vermektedir. C vitamini gibi antioksidanlar serbest radikallerin hücreye zarar vermesini önler hem de vücudu enfeksiyon ve bakteri toksinlerinden korur.
Günde 5 porsiyon sebze ve meyve yiyerek C vitamini ihtiyacımızı karşılayabiliriz. Sebzeler pişirme aşamasında ve metal bıçakla temas ettiğinde büyük oranda C vitamini kaybı olur. Bu yüzden sebzeleri yüksek ateşte ve uzun sürede pişirmeyin; dilimlediğiniz meyveler havayla ne kadar uzun süre temas ederse vitamin kaybı olacağından kestikten hemen sonra tüketmeye özen gösterin.
Sebze ve meyve tüketiminde çeşitlilik sağlamak çok önemlidir. Her renk besinin vücutta farklı görevleri vardır. Örneğin kırmızı ve mor besinler kalp sağlığını olumlu etkiler, sarı ve turuncu besinler bağışıklığı güçlendirir ve posa içerikleri yüksektir, yeşil yapraklı besinler kanser koruyucudur, vitamin mineral lif içeriği yüksektir ve beyaz besinler ise enfeksiyonlara karşı korur ve anti-inflamatuar etki gösterirler.
C vitaminin en çok maydanoz, kuşburnu, kivi, kırmızı biber, limon, portakal, mandalina, çilek, böğürtlen, domates, lahana, karnabahar, patates ile ıspanak, marul, asma yaprağında bulunur.
2) A vitamini
Hastalıklara yakalanma riskini düşürür. Beta karoten A vitamininin öncül maddesidir ve antioksidandır. Vücutta serbest radikallere karşı savaşır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Beta karoten içeriği yüksek gıdalar arasında brokoli, kuşkonmaz, havuç, pancar, yeşil biber, domates, lahana, ıspanak, mandalina vardır.
3) E vitamini
E vitamini de diğer vitaminler gibi vücudun normal fonksiyonunu sürdürebilmesi için elzem bir vitamindir. Önemli bir antioksidan kaynağı olduğu için beslenmemizde yer vermemiz gerekir. Vücutta kullanılabilmesi için mutlaka yağlara ihtiyaç vardır. En iyi kaynağı bitkisel yağlar, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, tahıllarda bu gruptadır.
4) Selenyum
Selenyum tiroid hormonu metabolizmasında, antioksidan savunmada, immün sistemin düzenlenmesinde ve vücutta serbest radikallerle savaşan enzimin yapısında bulunur. Selenyumun zengin kaynağı olan deniz ürünleri, tavuk, balık, hindi, yağlı tohumlar, kabuklu yemişler, tahıllar ve yumurta yeterli ve dengeli bir diyetle birlikte günlük olarak tüketilmelidir. Besinin içerdiği selenyum miktarı yetiştiği topraktaki selenyum miktarına göre değişkenlik gösterebilir.
5) Çinko
Antioksidan savunma sisteminde merkezi bir rol üstlenen çinkonun vücutta sayısız görevi vardır. En önemli görevlerinden biri soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlarla mücadelede oldukça başarılı olduğu için bağışıklık sistemini güçlendirir. Çinkonun yüksek oranda bulunduğu besinler et, yumurta, deniz ürünleri, süt ürünleri, badem, ceviz, buğday, kuru fasulyedir.
6) Omega 3- Omega 6- Omega 9 yağ asitleri
Omega yağ asitleri genel olarak bağışıklık sisteminin güçlenmesi, beyin gelişimi ve koroner kalp hastalıklarının önlenmesi gibi birçok faydaları vardır.
Omega 3 yağ asitleri açısından balık, keten tohumu, soya ve yeşil yapraklı sebzeler,
Omega 6 yağ asitleri bitkisel sıvı yağlar (mısır, yer fıstığı, pamuk, soya yağı), ceviz, balkabağı çekirdeği,
Omega 9 yağ asitleri açısından ise zeytinyağı, fındık yağı, avokado, badem, yer fıstığı, susam yağı, antep fıstığı yer almaktadır.
7) B12 vitamini
Bağışıklık sisteminde, kan yapısının korunmasında ve hafızanın güçlenmesi B12 vitamininin görevleri arasındadır. B12 vitamini bitkisel besinlerde bulunmaz. Et, balık, peynir, yumurta, yoğurt, süt iyi kaynaklarıdır.
8) Probiyotikler
Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, vücudun hastalıklara karşı direnç kazanması için hayatın her aşamasında probiyotik denilen “dost” bakterilere ihtiyacımız vardır. Yoğurt, süt, peynir, kefir iyi bir probiyotik kaynağıdır. Bu dost bakterileri arttırmak için prebiyotik besinler tüketmeliyiz. Soğan, sarımsak, pırasa, kuşkonmaz, muz ve elma prebiyotik kaynağıdır.
9) Su tüketimi
Suyu gün içinde yeterince tüketmezseniz bağışıklık sisteminiz olumsuz etkilenecektir. Özellikle enfeksiyon durumlarında su içmeyi arttırmak çok önemlidir. Çünkü yeterli miktarda su içerek toksinler vücuttan atılır. Yeterli miktarda su tüketip tüketmediğinizi anlamanın en kolay yolu idrar rengine bakmaktır. Eğer idrar rengi koyu sarı ise az su içiyorsunuz, eğer idrar rengi açık sarı ise yeterli su tükettiğinizi gösterir. Günlük tüketilmesi gereken su miktarı kilogram başına 30-35 mildir.
10) Yeterli ve düzenli uyku
Gece uyunamaması veya süre olarak az uyunması bağışıklık sistemi ve metabolizmanın düzgün çalışmamasına yol açmaktadır. Daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşam için uykunuzu ve uykuya ayırdığınız saatleri önceliğiniz haline getirin. Yapılan bir çalışmada uyku hormonu olarak bilinen melatoninin serbest radikaller ve diğer toksinlerle savaşan mükemmel bir hormon olduğu ortaya çıkmış. Düzensiz ve az uyuyan kişilerin vücut direnci zayıfladığı için hastalıklara yakalanması daha kolay olmaktadır. Günde en az 6-8 saat arası uyku hastalıklardan korunmak ve sağlıklı bir yaşam için gereklidir.
11) Fiziksel aktivite
Vücudunuzu zinde kılmak ve daha kaliteli bir yaşam sürmek için iyi beslenme alışkanlıklarına sahip olmanın yanı sıra düzenli egzersiz yaparak da sağlayabiliriz. Hafif ve orta şiddette egzersiz ile bağışıklık sistemi artarken; yoğun uzamış egzersizlerde bağışıklık sistemi baskılanır. Evde kalmak zorunda olduğumuz bu dönemde basit egzersiz hareketleri yaparak vücudunuzu zinde tutarak bağışıklık sistemini güçlendirebilirsiniz.