İngiltere’nin yeni ‘sağlıklı beslenme rehberi’nde sürdürülebilirlik ile ilgili sebeplerden ötürü et ve süt proteinlerinden çok bitkisel proteinlere ağırlık veriliyor. Ayrıca rehberden şekerli içecekler de tamamıyla çıkarıldı.
İngiltere Halk Sağlığı Ajansı (PHE) tarafından güncellenen yeni Sağlıklı Beslenme Rehberinde şekerli içecekler rehberin kapsamı dışına çıkarıldı. Beslenme rehberinde lifli gıdalara ise ayrıca önemli bir yer veriliyor.
Rehberin güncel versiyonunda; “Daha çok bakliyat tüketin, haftada iki kez sürdürülebilir bir şekilde yetiştirilmiş balıkları tüketin. Kırmızı et ve işlenmiş et ürünlerini daha az tüketin.” tavsiyelerine yer veriliyor.
Rehberde protein bölümü de güncellendi ve çevresel olarak sürdürülebilir kaynaklara daha fazla yer verildi. Şimdi et, ‘diğer proteinlerin’ ardından sondan ikinci sırada yer alıyor.
İngiltere Sağlıklı Beslenme Birliği Başkanı Clare Oxborrow, İngiltere tarafından beslenmenin daha çevre dostu yapılması yönünde atılan adımları memnuniyetle karşıladıklarını açıkladı. Foodnavigator internet sitesine yaptığı açıklamada Oxborrow; “İngiltere’nin beslenme rehberine sürdürülebilirliği entegre etmek için daha fazlası da yapılabilir ama bu da iyi bir başlangıç. Her on erkekten altısının ve her üç kadından birinin sağlıkları için yararlı olan miktardan daha fazla kırmızı ve işlenmiş et tükettikleri göz önüne alındığında bu yönde tavsiyelerin hem sağlık hem de çevre açısından yararlı olduğunu görebiliriz.” değerlendirmesinde bulunuyor.
“Daha az kırmızı et tüketilmesinin tavsiye ediliyor oluşu kafa karıştırıcı”
Ancak Et Danışma Panelinde beslenme uzmanı olarak görev alan Dr. Emma Derbyshire sağlığın tehlikeye atıldığı görüşünde. Derbyshire; “Hayvansal gıdaların düşük seviyede oluşu ve bunun vitamin ve mineral alımı üzerinde etkileri konusunda endişelerim var. Son yıllarda ortalama kırmızı et tüketimi düşüş sergiliyor ve tüketim zaten tavsiye edilen günde 70 gram, haftada 500 gram seviyesinde. Tüm bunlara rağmen Sağlıklı Beslenme Rehberinde daha az kırmızı et tüketilmesinin tavsiye ediliyor oluşu kafa karıştırıcı bir durum.” açıklamasında bulunuyor.
Süt ve süt ürünlerinin payının azalmasına tepki
İngiltere Sağlık Bakanlığı desteği ile çalışmalarını yürüten Halk Sağlığı Ajansı tarafından güncellenen yeni rehberde gıda grupları porsiyon miktarları beslenme gereksinimleri ve konu ile ilgili resmi tavsiyeler baz alınarak hazırlanıyor. Yeni rehberde süt ve süt ürünlerinin payı %8’e düşürülmüş durumda. En son 2014 yılında güncellenmiş olan rehberde daha önce günlük beslenmenin %15’inin süt ve süt ürünleri ile karşılanması tavsiye ediliyordu.
İngiltere süt ve süt ürünleri üreticilerini temsil eden Dairy UK Başkanı Dr. Judith Bryans Dairyreporter internet sitesine yaptığı açıklamada; “Süt ve süt ürünleri ulusun beslenmesinde önemli bir yeri olan Sağlıklı Beslenme Rehberinde önemli bir yere sahip olmalı. Ancak Halk Sağlığı Ajansının güncellenen sağlıklı beslenme tabağında süt ve süt ürünlerinin payını azaltması şaşırtıcı ve üzücü. Süt ürünleri İngiltere’de evlerin %98’inde kullanılıyor ve yakın zamanda bütçe görüşmeleri sırasında Bakan yaptığı konuşmada süt ve sütlü içeceklerin şeker vergisi kapsamı dışında tutulduğunu açıkladı.” değerlendirmesinde bulundu.
Ayrıca; “Süt ve süt ürünlerinin bir halk sağlığı kampanyasında dezavantajlı konuma getirilmesi gerçekten endişe verici.” açıklamasında bulunan Bryans rehber hazırlanırken süt ve süt ürünleri üreticilerinin görüşlerinin alınmadığını dolayısıyla konu ile ilgili bilimsel kanıt sunma şansları olmadığını açıkladı.
İngiltere Gıda ve İçecek Federasyonu’ndan bir sözcü ise rehberin, et ve sütün yanı sıra insanların erişebileceği çok geniş bir yelpazedeki protein kaynaklarına yer verdiğini belirtiyor.
İngiltere çevresel kaygılar ile beslenme tavsiyeleri sunan ilk ülke değil
Ancak İngiltere çevresel kaygılar ile beslenme tavsiyeleri sunan ilk ülke değil. 2009 yılında İsveç Ulusal Gıda Kurumu beslenme rehberi hazırlarken sağlığın yanı sıra sürdürülebilirliği de göz önüne alan ilk dünyadaki ilk hükümet ajansı olmuştu. İsveç Çevre Ajansı ile işbirliği içerisinde hazırlanan rehber ile ilgili Ulusal Gıda Kurumu başkanı gıda tercihlerinin çevreye etkisini de kapsayacak bir rehber oluşturmaya çalıştıklarını belirtmiş ve İsveç’in karbon salınımının dörtte birinin gıda ile ilişkili olduğuna dikkat çekmişti.
Lifli ve tam tahıllılar gibi nişastalı gıdalara rehberde önemli bir yer veriliyor. İngilizlerin çoğu günde 19 gramdan daha az lif tüketiyor ki bu miktar önerilen miktarın üçte ikisinden daha az.
İngiltere’de obezite ile mücadele kapsamında 2018 yılı itibari ile şekerli içeceklere vergi uygulanacağının açıklanmasının ardından ertesi gün yayımlanan Sağlıklı Beslenme Rehberi’nden şekerli içecekler de tamamıyla çıkarıldı.
Yüksek miktarda yağ, tuz ve şeker içeren gıdalar da rehberin kapsamı dışına çıkarıldı. Halk Sağlığı Ajansı bu gıdaların sağlıklı ve dengeli beslenmenin önemli bir parçası olmadığı yönünde tavsiyeler sonucu bu gıdaların rehberden çıkarıldığını açıkladı. Ajans ayrıca şekerli içecek ve şekerli gıdalar ile birlikte tüketilen toplam şeker miktarının sınırlandırılması gerektiği tavsiyesinde de bulunuyor.
Rehberin güncellenmesi sırasında getirilen bu değişiklikler, beslenme üzerine çalışan Bilimsel Danışma Kurulu tarafından yayımlanan Karbonhidrat ve Sağlık Raporunda, İngiltere Halk Sağlığı Ajansı’na sağlıklı beslenme ile ilgili mesajlarını gözden geçirmesi uyarısının ardından gerçekleştirildi.
Rehberde yer alan bir başka değişiklik ise önerilen günlük 150 mililitre meyve suyunun meyve ve sebze bölümünden çıkarılmış ve diğer içeceklerin yanına alınmış olması. Bunun nedeninin sıvı tüketimi mesajını daha güçlü bir şekilde vermek olduğu açıklandı.
Rehberin içeriğinin yanı sıra görselleri de güncellendi ve yeni rehberin görsellerinde fotoğraf yerine gıdaların çizimleri kullanıldı. Foodnavigator internet sitesine yapılan açıklama; “Tüketici araştırmaları… Gerçekten gıda ve beslenmeye önem veren kişilerin fotoğraf tercih ettiğini ama daha az ilgili olan ve daha zayıf bir şekilde beslenen kişilerin çizimleri tercih ettiğini ortaya koyuyor.” yönünde.
İngiltere Halk Sağlığı Ajansı Başkanı, Beslenme Uzmanı Dr. Alison Tedstone güncellenen rehberin insanların sağlıklı bir beslenmenin nasıl gözüktüğünü anlamasına yardımcı olacağını belirtiyor. Tedstone; “Kanıtlar bize nişastalı karbonhidratlar, tercihen tam tahıllı gıdalar tüketmemiz gerektiğini ve her gün günde en az 5 porsiyon çeşitli sebze ve meyvelerden yememiz gerektiğini gösteriyor. Genel olarak yüksek miktarda yağ, tuz, şeker ve kalori içeren gıdaları tüketmeyi bırakmamız obezitenin ve kalp hastalıkları ve bazı kanser türleri gibi ciddi hastalıkların riskinin azalmasını sağlayacaktır.” açıklamasında bulunuyor.