Norveçli bilim insanları tarafından yapılan bir çalışmada, hamilelikte fazla kahve tüketen kadınların daha kilolu çocuk sahibi olma olasılığının daha yüksek olduğu gösterildi. Norveç Halk Sağlığı Enstitüsü’nden araştırmacılar, dokuz yıllık bir süre boyunca 51.000 hamile kadını ve doğumdan sonra çocuklarını inceledi. ‘Hamilelikte daha fazla kafein tüketimi’ ile ‘ileriki yaşlarda daha kilolu çocuklar’ arasında doğrusal bir bağlantı keşfedildi.
Gebelikte kafein tüketimi ile ilgili eski bildiklerimiz
Kafein, plasenta da dahil olmak üzere dokulardan hızlı bir şekilde geçebilen bir maddedir ve hamilelik sırasında vücuttan atılması daha uzun sürer. Kan basıncını ve kan şekerini arttırdığı gibi plasentaya kan akışını da sınırlayabilir. Aynı zamanda hamilelikle ilgili artan hormonal talepleri işlemekle meşgul olan karaciğere ek bir yük getirir.
Hamilelikte kafein tüketiminin kısıtlanması gerektiği yaygın bir bilgiydi. Araştırmalar “200 mg veya daha fazla kafein tüketen kadınların kafein tüketmeyen kadınlara göre düşük riskinin iki katı olduğunu” belirtiyordu ve Amerikan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Koleji gebelikte günde 200 mg’dan az kafein tüketimini önermekteydi.
Gebelikte kafein tüketimi ile ilgili yeni bilgiler
Norveçli bilim insanlarının yaptığı yeni bir çalışma ise hamilelik sırasında günde bir – iki fincan kahve tüketiminin bile, çocukların okul çağında aşırı kilo alımı veya obezite riski ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu ilişki sadece araştırmacıların hamilelikte kafein tüketimiyle ilgili artan dikkati teşvik etmesine neden olmuştur. Kafeinin aşırı kilonun doğrudan sebebi olup olmadığı ise açık bir şekilde gösterilmemiştir.
Çalışma için toplam 50 bin 943 tekil gebe anne ve doğumdan sonra çocukları incelenmiştir. Hamileliği boyunca farklı kafein miktarına maruz kalan annelerin çocuklarının beden ölçüleri bilgileri 6 haftalıkken başlayıp 8 yaşına kadar ölçülmüştür. Çalışmada yer alan gebe kadınların günlük kafein alımı şu şekilde gruplandırılmıştır: 0-49 mg (düşük); 50-199 mg (ortalama); 200-299 mg (yüksek); ve 300 + mg (çok yüksek).
Buna göre hamilelik sırasında ortalama, yüksek ve çok yüksek kafein alan annelerin çocuklarının büyüme döneminde ‘aşırı büyüme’ riskinin düşük kafein alımına maruz kalan annelerin çocuklarından daha fazla olduğunu göstermiştir.
Ana rahimde iken herhangi bir kafein seviyesine maruz kalmak, 3 ve 5 yaşlarında, aşırı kilolu olma riskiyle ilişkilendirilmiştir. Ancak bu, sadece hamilelikleri sırasında çok yüksek kafein alımına sahip olan annelerin çocuklarında 8 yaşa kadar da devam etmiştir.
Çalışmada, günde 200 ila 299 miligramı tüketen annelerin çocuklarının 5 yaşında sonra kilolu olma ihtimalinin %12-17, günde 300 miligramdan fazla tüketenlerin (iki ila üç fincan) çocuklarının 8 yaşa kadar daha fazla kilolu veya obez olma olasılığının %29-44 daha fazla olduğu gösterilmiştir.
Araştırmacılar aşırı kilo alımını açıklayabilecek makul bir biyolojik açıklama olduğunu söylüyorlar. Gebe annenin kafein alımı, çocuğun doğumdan 8 yaşına kadar olan genel büyüme eğrisini değiştirebilir. Bu çalışma, kafeinin kendisinin çocuklarda aşırı kilo almasına neden olduğunu ispatlayamasa da, hamilelik sırasında kadınların kafeinden tamamen uzak durması gerekip gerekmediğini sormaktadır.
Çalışma gözlemseldir ve nedensellik hakkında bir sonuç çıkarmamaktadır. Ancak gebe kadınların şu anki önerilere sadık kalması ve hatta mümkünse ellerinden geldiğinde kafein alımını düşürmeleri önerilmekte. Norveçli araştırmacılar “tam kaçınma”nın daha güvenli olabileceğini söyledi. Çünkü hamilelik sırasında az da olsa kafein tüketimi, özellikle okul öncesi çağlarında, bebeklerin aşırı büyümesi ve çocuklukta fazla kilolu olma riskiyle ilişkilendirilmiştir.
Araştırmacılar, “Çalışmamız, hamilelik sırasında güvenli bir kafein alım eşiği üzerinde sonuçlar çıkarmak için doğru bir tasarıma sahip değil.” dedi. “Fakat hamilelik sırasında kafeinin tamamen ortadan kaldırılmasının tavsiye edilebilir olduğunu gösteren kanıtlara ekliyoruz.” şeklinde açıklamada bulundular.
Hiçbir araştırma hamilelikte hangi seviyede kafeinin güvenli olduğunu ispatlayamaz. Çünkü bilim insanları anneler veya bebeklerine zarar verme potansiyeli olduğundan, kadınlarda bu tarz madde ve ilaçları etik olarak test etmez. Hayvanlarda yapılan bazı çalışmalarda, ana rahminde kafeine maruz kalmanın, bebeğin iştah kontrolünü değiştirerek veya büyüme ve metabolizmayı düzenleyen beynin bölgelerini değiştirerek aşırı kilo almaya katkıda bulunabileceği öne sürülmüştür. Ana rahmindeki kafein, beynin nasıl geliştiğini değiştirebilir. Bu önemlidir, çünkü beynin iştah üzerinde güçlü bir etkisi vardır.
Sonuç: Geçen hafta Viyana’ da düzenlenen Avusturya Obezite Kongresi’nde (23-26 Mayıs) sunulan dünyadaki çeşitli şehirlerden yeni araştırmalar, mevcut eğilimlerin devam etmesi durumunda, 2045 yılında dünyadaki insanların neredeyse dörtte birinin (%22) obez olacağını belirtiyor (2017’de %14 iken). Hal böyleyken ve gebelikte kafein tüketimi ile çocuklarda fazla kilo arasındaki bağ da göz önüne alınırsa, hamilelikte kafein tüketimine daha da özen gösterilmesi gerekiyor.
Kafein hangi gıdalarda bulunmakta?
Kafein, çay, kahve, çikolata gibi bazı yiyecek ve içeceklerde doğal olarak bulunur. Ayrıca enerji içecekleri, soğuk algınlığı ve grip ilaçları ile gazlı bazı alkolsüz içeceklerde eklenmiş olarak bulunur.
Kafein miktarı kahve çekirdeği çeşidine göre değişmekle birlikte, 200 mg kafein çoğu kahve çeşidi için en fazla iki fincan kahveye denk geliyor. “Kafeinsiz” ise %100 kafeinsiz anlamına gelmez. Bir büyük fincan demlenmiş kafeinsiz kahve tipik olarak yaklaşık 12 ila 25 mg kafein içerir.
Hamile kadınların kafeinin sadece kahveden gelmediğinin farkında olmaları önemlidir. Kafein takviyesine ihtiyaç duyuyorsanız ancak alımınız ile ilgili endişeleriniz varsa, bir latte (yaklaşık 75 mg kafein) seçebilirsiniz. Bir latte sütünden, hamilelik sırasında ihtiyaç duyacağınız ekstra kalsiyum ve protein gibi besinleri alabilirsiniz.
Bazı yiyecek ve içeceklerde bulunan kafein miktarı şöyledir:
Hazır kahve 1 kupa: 100mg
Filtre kahve 1 kupa: 140 mg
1 bardak çay: 75 mg
1 kutu kola: 40 mg
1 kutu (250ml) enerji içeceği: 80 mg’a kadar – daha büyük kutular 160 mg’a kadar içerebilir
50 gr sade çikolata: 25 mg’dan az
50 gr sütlü çikolata: 10 mg’dan az
Bir günde, şunları tüketirseniz neredeyse 200 mg’lık kafein limitinize ulaşacaksınız:
2 bardak çay ve 1 kutu kola
1 kupa hazır kahve ve 1 kutu (250ml) enerji içeceği
Öneri: Su, meyve suyu veya kafeinsiz çay/kahve tüketin. Kafein içinde yüksek olabileceğinden, tükettiğiniz enerji içeceklerini sınırlayın. Bazen önerilen sınırı aşarsanız, endişelenmeyin. Riskler oldukça küçüktür.
Referans:
University of Gothenburg. (2018, May 11). Increased overweight in children of mothers who drank coffee while pregnant. ScienceDaily. Retrieved May 28, 2018 from www.sciencedaily.com/releases/2018/05/180511102342.htm
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14629312
https://www.nhs.uk/chq/pages/limit-caffeine-during-pregnancy.aspx?categoryid=54&subcategoryid=130
https://www.eurekalert.org/pub_releases/2018-05/eaft-oct052118.php