Zarar veren bir davranışı değiştirebilmenin ilk koşulu farkındalık sahibi olmaktır. Eğer siz de duygularla baş etmek için yemek yemeye yöneldiğinizi düşünüyorsanız öncelikle bu sorunu başlatan, sürdüren, arttıran etmenleri fark etmeye çalışın.
Beslenme hayatta kalabilmemiz için gereken en temel ihtiyaçlardan biri. Ancak her zaman yemek yemeye iten tek neden bu değil. Herkes bazen fizyolojik açlık çekmese de bir şeyler yiyip içmek isteyebiliyor. Kişinin özellikle olumsuz duygularını düzenlemek amacıyla ihtiyacı olmadığı halde yeme-içmeye yönelmesinin duygusal yeme olduğunu belirten uzmanlar, bu durumun tedavi edilmediği takdirde ciddi sorunlara neden olabileceğini vurguluyor.
Duygusal yeme hakkında bilgiler veren Psikolog Ceren Aydın, “Zihninizi biraz yokladığınızda, öfke ve stres anlarında ya da bir kutlama için elinizin gıdalara nasıl kolayca gittiğini hatırlayacaksınız. Yemenin yarattığı hazzı kim inkar edebilir? Önemli olan bu davranışın sıklığı, şiddeti ve amacı. Eğer sıklıkla karnınız aç olmadığı halde bir şeyler yiyor, yedikten sonra suçluluk duyuyor ya da yemek yemenin zor zamanlarda en büyük sığınağınız olduğunu düşünüyorsanız aman dikkat.” diyor.
Psikolog Ceren Aydın, duygusal yeme ile ilgili şunları dile getiriyor:
Duygusal yeme nedir?
Duygusal yeme en basit haliyle kişinin özellikle olumsuz duygularını düzenlemek amacıyla aç olmadığı halde gıda tüketimine yönelmesi halidir. Duygusal yemenin altında baş etme mekanizmalarının yetersiz kalması, öğrenilmiş davranışlar ve gıda yoksunluğu gibi çeşitli ve çok yönlü nedenler yer alabilir. Tedavi edilmediği takdirde ciddi bir yeme bozukluğuna dönüşme riski vardır.
Duygusal yeme ile sağlıklı beslenme arasındaki farklar nelerdir?
• Duygusal açılık, fizyolojik açlık gibi kademe kademe değil, genellikle aniden belirir.
• Duygusal yeme sendromu yaşayan kişiler özellikle öfke, yalnızlık, umutsuzluk, mutsuzluk gibi olumsuz duygular yaşadıklarında besin tüketimine yönelirler.
• Bu esnada sağlıklı gıdalardan ziyade, kalori değeri yüksek ve hazır tüketime uygun gıdalar tercih edilir. Kişi bazen kontrolünü kaybettiği ve yemeyi durduramadığı hissine kapılır.
• Fizyolojik bir açlığı gidermek için yediğimizde genelde neyi ne kadar tükettiğimizi ve ne kadar gıdaya ihtiyaç duyduğumuzu fark ederiz. Duygusal yeme sendromunda bu farkındalık körelmiştir.
• Duygusal yeme ardından suçluluk, utanç ve pişmanlık gibi olumsuz duygular getirebilir.
Duygusal yeme ile nasıl baş edilir?
Zarar veren bir davranışı değiştirebilmenin ilk koşulu farkındalık sahibi olmaktır. Eğer siz de duygularla baş etmek için yemek yemeye yöneldiğinizi düşünüyorsanız öncelikle bu sorunu başlatan, sürdüren, arttıran etmenleri fark etmeye çalışın.
Duygusal yemeyle baş etmek için püf noktaları
Farkına varın: Beni duygusal yemeye iten tetikleyici faktörler neler? Nasıl hissettiğimde, ne gibi durumlarda duygusal yeme ihtiyacım artıyor? Unutmayın, ilk adım farkındalık!
Kendini izleyin: İşe duygu ve yeme günlüğü tutarak başlamaya ne dersiniz? Günlük olarak yaşadığınız duygu değişimleri ve yaşamınıza yansımasını kaydetmek, resmi daha net ve nesnel bir şekilde görmenizde size çok yardımcı olacak! Kayıt formunda duygu, tüketilen gıda ve miktarı ile tüketim sonrası yaşanan hislere mutlaka yer verin. Böylece hangi duygu altında, hangi besinden ne kadar yedim, ardından nasıl hissettim sorularını cevaplamış olacaksınız.
Harekete geçin: Zor duygularla baş etmek için daha etkili ve daha kalıcı alternatifler üretin. Örneğin olumsuz duyguları bastırmak yerine sağlıklı şekilde ifade etmeye, mutfak yerine spora yönelmeye çalışın.
Değiştirin: Çevresel birtakım düzenlemelerle işleri biraz daha kolay hale getirmek sizin elinizde. Örneğin kalorili, hazır gıdaları yanınızda ve yakınınızda bulundurmayın. Sizi cezbeden pastanelerin önünden geçmeyin ya da alışveriş listeniz dışında sepete başka hiçbir gıdayı atmayın.
Yardım alın: Tüm çabalarınıza rağmen kalıcı bir davranış değişikliği sağlamakta zorlanmış olabilirsiniz. Böyle bir durumda kendinize bir iyilik yapın ve alanında uzman bir ruh sağlığı profesyonelinden yardım almakta tereddüt etmeyin.