Çölyak hastalığı, teşhisinden itibaren hastalar için yaşam tarzına dönüşüyor. Hastalığın tek tedavi yöntemi ise katı bir şekilde uygulanması gereken ‘ömür boyu glütensiz diyet.’
Tahıllar beslenmemizde önemli yer tutar ancak bazı durumlarda, tahıllarda bulunan gluten yapısı bağırsaklardan emilmez ve bağırsaklarda bazı sorunlar ortaya çıkarır. İşte bu emilim bozukluğuna Çölyak Hastalığı deniyor. Hastalar gluten tükettiğinde bazı vitaminler ve minerallerde de emilim yetersizlikleri görülüyor. Bu nedenle uzmanlar, hastaların ömür boyu glütensiz diyetle beslenmesinin önemine işaret ediyor.
Çölyak hastalığının, buğday glüteni ve diğer tahıllardaki benzer proteinlerin tüketilmesi sonucu ortaya çıkan glütene hassas bağırsak sistemi olarak da nitelendirilebileceğini söyleyen Diyetisyen Fatma Yılmaz, “Hastalığa esas etken gluten protein kompleksinde bulunan gliadindir. Çölyak hastalarının sadece buğday değil, gliadin içeren çavdar ve arpa ürünlerinin tüketilmesinde de sıkıntı vardır. Çölyak hastalarında bağırsağın etkilenen kısmı ince bağırsaklardır. İnce bağırsakta emilimi sağlayan villüs kısmı bu hastalarda girintili değil düzdür. Bu nedenle emilim sorunları görülmektedir.” dedi.
Çölyak hastalığının bebeklikte ortaya çıkabileceği gibi ilerleyen yaşlarda da ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Yılmaz, Çölyaklıların beslenmesinde nelere dikkat etmesi gerektiği konusunda şu bilgileri paylaştı:
Çölyakla Yaşam
“Tek tedavi yöntemi ömür boyu süren glütensiz diyettir. Glutensiz diyette buğday, arpa ve çavdar unu içeren her türlü besinden uzak durulmalıdır. Bunların yerine mısır ve pirinç kullanılabilir. Glutensiz unlarla yapılan ürünler B vitamini ve posa açısından yetersizdir. Bu nedenle beslenmede yetersizlikler ortaya çıkabilmektedir.”
Çölyakta Genel Beslenme Önerileri
Glutensiz diyet çok katı olmalıdır.
Az miktarda alınan gluten bile olumsuz belirtilerin devam etmesine neden olabilir.
Besinler azar azar verilmelidir.
İshal sıklığına göre besinler seçilmelidir.
Sindirimi zor olan lahana, kurubaklagiller, soğan, çekirdekli meyveler bir süre tüketilmemelidir.
Çok yağlı, aşırı baharatlı ve yağlı şekilde et tüketilmemelidir.
Pişirme yöntemlerine dikkat edilmeli, kızartma yapılmamalıdır.
Tanı ilk koyulduğunda laktoz intoleransı da meydana gelebilir. Bu nedenle laktoz içeren süt ve ürünleri diyetten bir süre çıkarılmalıdır.(2-4 hafta)
Diyetin yasakları
Boza
Buğday, arpa ve çavdar unu içeren her şey
Bulgur, makarna, şehriye, erişte, kuskus, bisküvi, simit, dondurma külahı, tarhana, yarma, irmik, börek, çörek, pasta
Çok yağlı yiyecekler, kızartmalar, kaymak, krema
Unlu tatlılar ( baklava, tulumba, revani, lokma)