Prebiyotik içerikler çocukların sağlığını da uzun vadede iyileştirir, çünkü bağırsak sağlığı üzerinde iç savunma artırıcı etkisinin yanı sıra kalsiyum emilimine ve böylece kemik yoğunluğuna yardımcı olur ve doygunluğu düzenler, böylece kilo yönetimine yardımcı olur.
Fonksiyonel diyet lifleri bağırsak sağlığını desteklemeye yardımcı olur ve gençlerde yaşam boyu iç savunmayı destekler. Prebiyotikler, sindirim fonksiyonlarını iyileştirmek için faydalı bağırsak bakterilerinin gelişimini destekleyen, fermente edilebilir bir lif grubudur. Bilimsel olarak tanınan az sayıda prebiyotik diyet lifi bulunur, bunlar; doğal hindiba kökü lifi, inulin ve oligofruktoz ve sentetik olarak üretilen galaktooligosakaritlerdir. İnülin, birçok meyve ve sebzede, yüksek oranda ise hindiba kökünde doğal olarak bulunan, sindirilemeyen bir karbonhidrattır. Bu lifler ince bağırsakta parçalanmadan kalın bağırsağa sağlam bir şekilde ulaşırlar ve faydalı bağırsak bakterileri için “gıda” görevi görürler. Bağırsakta bunu izleyen fermantasyon işlemi, bağırsak yolu üzerinde olumlu bir etkiye sahip olan ve istenmeyen bakterilerin varlığını inhibe ederek bağırsak mukozasının korunmasına yardımcı olan kısa zincirli yağ asitleri üretir. Bununla birlikte, prebiyotiklerin yararlı etkileri bağırsaktaki fonksiyonun çok daha ötesine geçer ve özellikle çocuklar, prebiyotik diyet liflerinin doğdukları günden itibaren olumlu etkilerinden yararlanabilir.
Güçlü savunma
Bağırsak vücudun kendi savunma sistemine yardım eden en büyük organdır. Doğumda neredeyse steril olmasına rağmen, bakteriyel türler bağırsakta mikrobiyota olarak adlandırılan formu oluşturmak için hızla kolonileşirler. Bu, obezite, enflamatuar bağırsak hastalığı ve alerji riskini potansiyel olarak azaltarak daha sonra yaşamdaki sağlığı olumlu yönde etkileyebileceği için kritik ve zorunlu bir süreçtir. Vücudun iç savunma sistemini düzenlemeye yardımcı olmasının yanı sıra, faydalı bakteriler patojenik mikroplarla da rekabet eder, böylece bağırsak sağlığı üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Ancak, prebiyotik etkisi sadece sindirim sağlığını iyileştirmez – aslında sağlam bağırsak florası diğer birçok vücut fonksiyonunu da olumlu yönde etkiler. Örneğin, en son bilimsel bulgular, sağlıklı bağırsak florasının zihinsel işlevi iyileştirebileceğinin yanı sıra hayati besinlerin emilimine yardımcı olabileceğini kanıtlamaktadır. Bu nedenle, faydalı bileşenleri prebiyotik içeriklerin yardımıyla beslemek ve güçlendirmek çok önemlidir.
Doğa, bu bileşenlerin faydalarını uzun zamandan beri biliyor. Anne sütünde bulunan insan sütü oligosakaritleri (HMO), bebeğin sahip olacağı ilk prebiyotiklerdir. Yağ ve laktozdan sonra, bu özel oligo ve polisakaritler, anne sütünün “katı” bileşenlerinin üçüncü en büyük oranını oluşturur. Çocuğun iyi ve sağlıklı bir sindirim sistemi geliştirmesine yardımcı olur. Bilimsel çalışmalar, bu çözünür liflerin iç savunma sistemi üzerinde de olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir. Hem bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığını hem de enflamatuar reaksiyonları en aza indirdikleri düşünülmektedir. Böylece anne sütündeki[1] prebiyotik oligosakaritler, antikorlar gibi savunmayı teşvik edici bileşenlerle birlikte, emzirilen bebeklerin iç savunma sistemini mümkün olan en doğal yolla güçlendirmeye yardımcı olur.
Prebiyotikler enfeksiyonlara karşı korur
Emzirmeden sonra bile çocuklar prebiyotiklerin olumlu özelliklerinden yararlanmaya devam edebilir. Genel olarak, diyet lifi dışkı hacmini artırarak, dışkı kıvamını iyileştirerek ve düzenli bağırsak hareketlerini destekleyerek sindirim sağlığını arttırır. Sindirim sistemimiz aynı zamanda prebiyotik diyet liflerinden başka şekillerde de yararlanır: fermantasyon ile üretilen kısa zincirli yağ asitleri, kalın bağırsak mukozasını besinlerler destekler ve böylece bağırsak bariyer fonksiyonunu destekler. Ek olarak, bağırsak hareketliliğini ve sindirim aktivitesini uyarırlar, böylece istenmeyen gıda bileşenleri daha kısa bir süre için bağırsakta kalır. Ayrıca bağırsak ortamının pH değerini düşürerek istenmeyen bakterilerin yerleşmesini zorlaştırır.
Bilimsel çalışmalar, inulin ve oligofruktozun, iç savunma sistemi üzerinde bağırsağın ötesinde de olumlu etkileri olabileceğini göstermektedir. Örneğin, bir 2002 çalışması[2], düzenli oligofruktoz alımının, 4-24 aylık çocuklarda, antibiotik ihtiyacında azalma ve daha az ateş, ateşli soğuk algınlığı ve ishal ile ilişkili semptomlar nedeniyle ile doktora daha az ziyaretle ilişkili olduğunu göstermiştir. 0-24 aylık çocuklar üzerinde yapılan çalışmalar hakkında yapılan bir yayın ve meta-analizde, antibiyotik gerektiren toplam hastalık sayısı, prebiyotikler düzenli olarak uygulandığında önemli ölçüde daha düşüktü. [3]
Her yaş için faydalar
Bu sonuçlar, hindiba köklerinden elde edilen 6 g prebiyotik diyet lifinin indirim sağlığını desteklediği ve kış aylarında üç ila altı yaş arasındaki çocukların direncini güçlendirdiği en son bir girişimsel çalışma[4] ile doğrulanmıştır. Hindiba kökünden elde edilen prebiyotik diyet lifinin düzenli olarak alınması, çalışma süresince “iyi” bağırsak bakterisi olarak bilinen bifidobakteri ve laktobasillerin sayısını arttırdığı gözlendi. Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, sinüzitin yanı sıra doktora gitmeyi gerektiren ateşe bağlı ataklar daha az sıklıkta meydana geldi. Son zamanlarda yapılan bir başka bilimsel çalışma, antibiyotik tedavisi sırasında, prebiyotik hindiba kök liflerinin, bağırsak mikrobiyota bileşimindeki olağan antibiyotik kaynaklı rahatsızlıkları azalttıkları için faydalı bifidobakteri seviyesini sabit veya hatta yüksek tuttuğunu göstermiştir. Prebiyotik içerikler çocukların sağlığını da uzun vadede iyileştirir, çünkü bağırsak sağlığı üzerinde iç savunma artırıcı etkisinin yanı sıra kalsiyum emilimine ve böylece kemik yoğunluğuna yardımcı olur ve doygunluğu düzenler, böylece kilo yönetimine yardımcı olur. Sağlıklı bir kilonun korunması, kalp hastalığı, bazı kanserler ve tip 2 diyabet gibi obezite ile ilişkili sağlık risklerini ve ayrıca ortaya çıkan olası zihinsel sağlık sorunlarını azaltmak için önemlidir.
Sonuç olarak, inulin ve oligofruktoz gibi prebiyotik lifler doğal olarak çocukların bağırsak sağlığına katkıda bulunur ve hem erken yaşta hem de yaşam boyunca sindirim sağlığı ve refahı için hayati öneme sahiptir.
[1] Source: Adv Carbohydr Chem Biochem. 2015;72:113-90. doi: 10.1016/bs.accb.2015.08.002. Epub 2015 Nov 11. Human Milk Oligosaccharides (HMOS): Structure, Function, and Enzyme-Catalyzed Synthesis. Chen X.
[2] Source: Saavedra and Tschernia, 2002: Human studies with probiotics and prebiotics: clinical implications. British Journal of Nutrition, Br J Nutr. 2002 May;87 Suppl 2:S241-6.
[3] Source: Lohner et al. 2014: Prebiotics in healthy infants and children for prevention of acute infectious diseases: s systemic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2014 Aug;72(8):523-31.
[4] Source: Lohner et al, 2018: Inulin-Type Fructan Supplementation of 3 to 6 Year-Old Children Is Associated with Higher Fecal Bifidobacterium Concentrations and Fewer Febrile Episodes Requiring Medical Attention. J Nutr. 2018 Jul 3.