Kilo vermeye çalışırken yaptığımız bazı hatalar var ki verdiğimiz kiloları fazlasıyla geri almamıza yol açmalarının yanı sıra sağlığımızı da ciddi boyutlarda tehdit edebiliyor.
Covid-19 pandemisinde uzunca bir süre kendimizi evlerimizde izole ettik. Evde mecburi vakit geçirmek; hem mutfağa yönelmek hem de hareketsizlik anlamına geldi çoğumuz için. Bunların yanı sıra bir de koronavirüs nedeniyle yaşadığımız yoğun stres var esasında. Hastalık endişesi, iş ve sosyal hayatta belirsizlik gibi konular nedeniyle yaşadığımız stres, belki aç değilken bile yemek yemeyi tetikledi. Günün düzeni karışınca da daha geç vakitlerde yemek yer olduk. Hep evde olunca mutfağa girdik; ekmekler, pastalar, börekler yaptık. Tüm bu etkenler nedeniyle de ‘kilo almak’ çoğumuz için kaçınılmaz oldu.Artık kilo verme zamanı geldi de geçiyor bile. Ancak kilo vermeye çalışırken yaptığımız bazı hatalar var ki verdiğimiz kiloları fazlasıyla geri almamıza yol açmalarının yanı sıra sağlığımızı da ciddi boyutlarda tehdit edebiliyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Melike Şeyma Deniz kilo verirken dikkat etmemiz gereken 8 kuralı anlattı.
Hata: Her gün tartılmak
Doğrusu: Diyete çok motive başlayarak her gün tartılmak ve her gün tartıda kilo kaybı görmeyi beklemek yapılan en yaygın hatalardan biri. Kilo vücutta sıvı dalgalanmalarından ve yemeklerin sindirilme durumundan etkileniyor. Kadınlarda hormonal değişiklikler de su tutulumuna neden olabiliyor. Ayrıca diyetle birlikte ağır egzersizlere başlamak su tutulumu ve kas kazanımı gibi sonuçlara yol açabiliyor. Tüm bunlar nedeniyle tartıda aynı kiloda görünmemiz motivasyon kaybına ve diyeti bırakmaya neden olabiliyor. Haftada 1 kez veya 10 günde 1 kez, aç karnına çıplak veya hafif kıyafetlerle tartılmanız ise en doğru yöntemdir.
Hata: Tek tip beslenmeye yönelmek
Doğrusu: Hızlı kilo verme isteği tek tip beslenmeye yöneltebiliyor. Ancak bu diyetlerde genellikle ya sadece sebze, meyve grubu ya da sadece protein grubu yiyeceklerin tüketimi arttırılıyor ve diğer besin grupları beslenmeden tamamen çıkarılıyor. Bu diyetler sağlıklı kilo vermenin önündeki en büyük engeldir. Örneğin sadece proteinle beslenmek böbreklerin yükünü arttırarak zarar verirken; sadece sebze, meyve ile beslenmek vücuda gerekli proteini almamak ve vücudu çalıştırmamak demek. Sağlıklı kilo vermenin ve sağlığın korunmasının yolu besin çeşitliliği sağlamaktan geçiyor.
Hata: Bitki çaylarını kontrolsüzce tüketmek
Doğrusu: Zayıflamak istediğimizde kalorisiz ve faydalı olduğunu düşünerek bitki çaylarına yönelebiliyoruz. Ancak zayıflama çayı adıyla satılan karışık bitki çaylarının içeriğinin ne olduğuna mutlaka bakılmalı ve asla kontrolsüzce tüketilmemeli. Çünkü zayıflama veya ödem atıcı çaylar kalp ritim bozukluğu, yüksek tansiyon ve bağırsak yapısında bozulma gibi birçok olumsuz sonuca yol açabiliyor. Bu yüzden bitki çaylarını doktorunuza, diyetisyeninize danışmadan tüketmeyin.
Hata: Uzun süre ‘sıvı beslenmek’
Doğrusu: Son dönemlerde sıkça başvurulan ‘sıvı detoks’ adlı sıvı beslenme şeklinde çiğneme fonksiyonu iptal ediliyor, her şey içecek haline getiriliyor. Özellikle meyve ağırlıklı içecekler tercih ettiğinizde, meyvenin posasını daha az alıyor ve farkında olmadan meyve porsiyonlarını arttırıyorsunuz. Bu da fazla kalori anlamına geliyor. Meyvenin kendisini yemek bağırsakları daha iyi çalıştıran, kalp, diyabet gibi kronik hastalardan koruyucu olan posa tüketimi için önemli. Meyve sularıyla ise daha az posa almış olursunuz. Ayrıca sıvı beslenmede protein alımı da az oluyor.
Hata: Gerçek dışı hedefler koymak
Doğrusu: Bir haftada 4-5 kilo vermeyi hedeflemek, her hafta aynı hızda kilo vermeyi beklemek gibi gerçek dışı hedefler hayal kırıklığına uğramanıza ve kilo verme sürecinizden tümden vazgeçmenize neden oluyor. Öyle ki yaş ortalaması 46 olan 1785 fazla kilolu/obez katılımcının incelendiği bir araştırmada; başlangıçta yüksek hedefler koyan katılımcıların diyet programlarına devam etme oranının daha düşük olduğu gösterilmiş. Kilo verme hızı; başlangıç kilosu, cinsiyet ve genel sağlık durumu gibi birçok faktörden etkileniyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Melike Şeyma Denizsağlıklı bir birey için kilo verme hızının haftalık 0.5-1 kg arasında olduğunu belirterek, “Kısa sürede yüksek kilo kayıpları hedeflemek yerine sürdürülebilir ve sağlıklı beslenme planını hayat tarzınız haline getirin. Bu sayede sık sık kilo alıp verme döngüsüne girmemiş olursunuz”
Hata: Ya siyah ya beyaz olmak
Doğrusu: Diyette mükemmeliyetçi olmayın. ‘Ya siyah ya beyaz’ olmak diyet sürecinde kendinizi çok sıkmanıza, diyet yapmadığınızda da daha sağlıksız beslenmenize yol açarak kısır döngü oluşturabiliyor. Programın dışına çıktığınızda ’Zaten bugün diyeti tam yapamadım, artık bugün gitti’ diye düşünmeniz ve bunu sık tekrarlamanız diyete başlamanızda ve devam ettirmenizde zorluklara yol açar. Kendinizi baskılamak yerine, düşüncelerinizi esnetin. Programa uyamadığınızda, neden uyamadığınızı anlamaya çalışın ve bunu diyetisyeninizle paylaşın.
Hata: Suyun önemini hafife almak
Doğrusu: Su vücudun büyük kısmını oluşturan, oksijenden sonraki en önemli bileşen. Vücutta her organın ve her sistemin suya ihtiyacı var. Çay, kahve ve bitki çayları gibi hiçbir içecek suyun yerine geçmiyor. Su içmediğinizde sindirim enzimleri ve bağırsaklar yavaşlıyor ve bunun sonucunda da kabızlık ile kilo vermede zorlanma, hatta kilo artışı görülebiliyor.
Kilonuzu 30 veya 35 ile çarptığınızda karşınıza çıkan değer, içmeniz gereken günlük su miktarı anlamına geliyor. Örneğin; 60 kiloysanız bu 60×30, yani en az 1.8 litre su içmeniz gerektiği anlamına geliyor.
Hata: ‘Sağlıklı’ diyerek sınırsızca tüketmek
Doğrusu: Ürünlerin paketlerinde şekersiz, glütensiz, laktozsuz ve düşük kalorili gibi birçok etiket yer alıyor ve biz de bu ürünlerin kendimiz için sağlıklı olduğunu düşünüyoruz. Dikkat! Bu ürünler faydalıdır veya içerikleri iyidir’ yanılgısına düşmeyin. Örneğin şekersiz olarak satılan bir ürünün meyve içeriği sizin ihtiyacınıza göre fazla olabiliyor ve bu ürünü sıklıkla tüketmek iyi bir şey yaptığınızı düşünürken kilo vermenize engel olabiliyor.
‘Porsiyon kontrolünün her zaman altın kural olduğunu unutmayın’ diyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Melike Şeyma Denizşu bilgileri veriyor: “Hiçbir yiyecek kalorisiz değildir ve içeriğinin iyi olması sınırsız tüketilebileceği anlamına gelmiyor. Kilo vermekte zorlanmaya başladığınızda ’Aslında kötü bir şey yemiyorum, benim yediklerim hep iyi’ diye düşünüp, sorunun nerede olduğunu bulamayabilirsiniz. Aslında bunun nedeni kuruyemişler, kuruyemişli barlar, meyve barları, şekersiz fıstık ezmesi gibi ’iyi’ olarak düşündüğünüz yiyecekleri fazla tüketmeniz olabilir.”