Bebeklerde ek besinlere geçişte nelere dikkat etmeli? Yeni besinleri ne zaman denemeli? Ek besine ilk ne ile başlamalı? Tüm bu soruları Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Eda Durmuş yanıtlıyor.
Anne sütü bebekle anne arasında özel bir sevgi bağının kurulmasını sağlıyor. Bebeğin anne sütü haricinde ek besinlere geçeceği zaman ise sağlıklı beslenme alışkanlığını kazanması ve hastalıklardan koruması için bazı önemli noktalara dikkat edilmesi gerekiyor. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Eda Durmuş, bebeklerde ek besinlere geçiş dönemi ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.
Bebek yutma ve çiğneme işlemini yapabildiği zaman ek gıdaya geçilebilir
Yalnızca anne sütü ile beslenen bebeklerde ek besinlere en erken 6. ayda başlanır. Bununla birlikte ek besine geçilirken bebekte bazı gelişmelerin de takip edilmesi gerekir. Bebeğin başını dik tutması, oturabilmesi, el ve göz uyumunun gelişmiş olması gerekmektedir. Bebekler ilk aylarda besinleri dilleri ile itebilir, bu normal ve zaman içinde kaybolacak bir harekettir. Bununla birlikte ağız açma, yutma ve çiğneme uyumu gelişmektedir. Bebeklerin beslenme durumu en iyi tartı alımları ile değerlendirilir. Bu nedenle bebek düzenli sağlık kontrolüne götürülmelidir. Bu dönemde çocuğa verilen ek besinlerin anne sütünün tamamlayıcısı olduğu unutulmamalıdır.
Yeni besinleri bebek açken deneyin
Ek besinlere başlanırken dikkat edilmesi gereken önemli detaylar bulunmaktadır. İlk kez denenecek yiyeceklerin bebek açken ve öğle öğününde verilmesine dikkat edilmelidir. Ek besinlere teker teker ve az miktarda başlanmalı, bebeğin alımına göre arttırılmalıdır. Her yeni başlanan gıda sonrası bebekte ishal, döküntü, kusma olup olmadığının kontrol edilmesi unutulmamalıdır. Bebek istemediği bir besine zorlanmamalı, belli bir ara sonrasında gıda yeniden denenmelidir. Ek gıdalara yoğurt, meyve püresi gibi tekli besinlerle başlanmalı daha sonra karışımlara geçilmelidir. Tüm besinlerin kaşık ile verilmesine özen gösterilmelidir. Bu süreçte kesinlikle biberon kullanılmamalıdır. Her zaman doğal ve taze besinler tercih edilmelidir. Beslenme aceleye getirilmemelidir. Hızlı ya da fazla beslenen bebeklerin kusacağı göz önüne alınmalıdır.
Başlangıç olarak meyve ve sebzeleri tercih edin
Ek besinlere geçilirken; elma, şeftali, armut gibi meyveler ile patates, havuç ve kabak gibi sebzelerin püresi ve suyu tercih edilmesi sağlıklıdır. Bunların yanı sıra evde mayalanmış yoğurt, pirinç unu ile sade ya da formül süt ile hazırlanan muhallebi ve yumurta sarısı da bebeklere verilebilir. 7 aydan sonra etli dolmalar, etli sebze yemekleri, köfte, pilav, makarna ve ekmek de beslenme zincirine eklenebilir.
İnek sütünü 1 yaşından önce vermeyin
İnek sütü bağırsakta gizli kanamaya sebep olabilmektedir. Bunun yanın da demir içeriğinin yeterli olmaması ve içerdiği yabancı proteinlerle alerjiye sebep olabilmesi nedeni ile 1 yaşından önce verilmemelidir. Bununla birlikte yiyeceklerin içindeki miktar ihtiyacı karşılayacağından1 yaşından önce tuz verilmesi de sakıncalıdır. Besinler doğrudan şeker yerine pekmez ya da meyve ile tatlandırılması tercih edilmelidir. Bal 2 yaşından önce verilmemelidir. Fındık, fıstık gibi sert besinler en az 3 yaşına kadar çocuklardan uzak tutulmalıdır. Soya, alüminyum ve östrojen içerdiği için verilmemelidir. Çayın bebekler için besleyici değeri olmadığı gibi başta demirin olmak üzere gıdaların bağırsaktan emilimini bozduğu için bebek beslenmesinde yeri yoktur.
Ek beslenmede doğru bilinen yanlışlar
1.Farklı tatlara alışması için 6.aydan önce ek besin vermek…
YANLIŞ! Çeşitli beslenen annenin süt tadı da değişir, böylece bebeği de değişik tatları öğrenir.
2.Gece sık uyanan bebeklere ek besin verilmelidir…
YANLIŞ! Bebekler 6.ay civarında sık uyanır. Bebeğin kilo alımı ve uykuya geçişteki uygulamalar değerlendirilmelidir.
3.Ayda 1-1.5kg alırken 500-600 gr alan bebekte ek besine geçilmelidir…
YANLIŞ! Tartı alımı sürekli aynı hızla devam etmez, anne sütü alan bebeklerde 4-6.ayda kilo alımı yavaşlayabilir.
4.Emzirme sonrası hemen uyumayan bebeklere ek besin başlanmalıdır…
YANLIŞ! 4.aydan sonra bebeklerin etrafa ilgisi arttığı için hemen uyumayabilir.
5.Annesi yetersiz beslenen bebeklere 6.aydan önce ek besin verilmelidir…
YANLIŞ! Anne dengeli beslenmiyorsa anneye vitamin ve mineral desteği yapılmalıdır.
6.6-12 ay arası bebeklerin günde ½ litre anne sütü alması gerekir…
YANLIŞ! Hiçbir bilimsel dayanağı olmayan bu bilgi tamamıyla yanlıştır. Bebeklerin alması gereken anne sütü miktarı tartı kontrolüne göre her bebeğe özel belirlenir.
7.Sağlıklı beslenmeleri için bebeklere kırmızı et az verilmeli, besinlere yağ katılmamalı…
YANLIŞ! Erişkinler az çocuklar fazla hayvansal gıda tüketmeli, bebeklere en faydalı yağ zeytinyağıdır.