ÇAYKUR, 2021 yılı yaş çay sezonunun 17 Mayıs’ta başlayacağını açıklamasına karşın yaş çay taban fiyatını açıklamadı. “Çay hasadı başladı ancak fiyatı duyan oldu mu?” sorusunu yönelten İYİ Parti Tarım ve Kırsal Kalkınmadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ergin Kahveci, yaş çay kilogram fiyatının 4,5 TL’nin altında açıklanmaması gerektiğini kaydetti.
İYİ Parti Tarım ve Kırsal Kalkınmadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ergin Kahveci, başlayan çay hasadı ve açıklanmayan yaş çay taban fiyatı konusunda açıklamalarda bulundu. Dünya kuru çay üretiminde 4’üncü, tüketiminde ise birinci olduğumuzu hatırlatan Ergin Kahveci, “yılda 270-280 bin ton kuru çay tüketiyoruz” dedi.
200 bin çiftçi çay üretimi yapıyor
2020 yılında 1.417.685 ton yaş çay üretildiğini belirten Kahveci, çay tarımıyla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Yaş çay yeterlilik oranımız %95,5. 834.507 dekar alanda yaklaşık 200 bin çiftçi çay üretimi yapıyor. Yani yaklaşık 1 milyon nüfusu ilgilendiren bir sektör. Ortalama işletme büyüklüğümüz 4 dekar. 5 dekarın altındaki işletme büyüklüğü oranımız %72. 10-20 dekar arası işletme büyüklüğüne sahip olanların oranı yüzde 5.
2020 yılında üretilen yaş çayın %52’sini (752 bin ton) ÇAYKUR, kalanını özel sektör (692 bin ton) aldı. ÇAYKUR yaklaşık 135 bin ton; özel sektör yaklaşık 125 bin ton üretim yaparken 35 bin ton yabancı çay ülkeye girdi. Ancak bu durum ihtiyaçtan çok tüketim tercihine dayanıyor.”
“ÇAYKUR 2020’de 547 milyon TL zarar etti”
Yeterlilik oranımızın %95,5 olduğu yaş çayda kullanım ve piyasa aşamasında 248.694 ton çayın kayıp edildiğine işaret eden Kahveci, açıklamalarına şöyle devam etti:
“Yani ürettiğimiz miktarın yaklaşık %20’si kadar kaybımız var. Bunun kuru çay olarak karşılığı yaklaşık 45 bin ton. Kayıpların ¼’ü bile yeterliliğimizi %100 yapıyor.
“ÇAYKUR’un sektör içindeki rolünü yeniden düzenlemek gereği var”
Çay tarımı, hem üretim biçimi, hem üretim bölgesi, hem üretici yapısı (çiftçi-kırsal nüfus yapısı), hem kamusal yönetim yeri ve şekli, hem de üretim teknolojileri açısından oldukça karışık, kaotik bir hal almış durumda. Siyasi tercihlere göre yönetilen sektör, artık tıkanma noktasına gelmiş durumda.
Sektör artık kendi gerçeklerini arıyor. Bu nedenle sil baştan yeni bir bakış açısına ihtiyaç var. Yeni yasal ve teknik düzenlemeler yanında, ÇAYKUR’un sektör içindeki rolünü yeniden düzenlemek gereği var. Kurum sektör içindeki dengeleyici, düzenleyici rolünü öncelemek zorundadır.”
“Yaş çay kg fiyatı 4,5 TL’nin altında olmamalıdır”
2020 yılı yaş çay fiyatının 3,27 TL olarak açıklandığını hatırlatan Kahveci, bu sezon yaş çay kg fiyatının 4,5 TL’nin altında olmaması gerektiğini ifade etti. Geçen yıl 13 kuruş prim eklendiğinde fiyatın 3,4 TL olduğunu ancak özel sektörün 2,3 TL’ye kadar alım yapabilme şansını elde ettiğini vurgulayan Kahveci; yaş çay taban fiyatı konusunda şu değerlendirmede bulundu:
“2020 yılı tarımsal girdi enflasyonu ortalama %20 olmuş. Üzerine en az %10’luk refah payı eklendiğinde fiyatın en az 4,31 TL olarak açıklanması gerekir. 2020 yılında fiyatın %5’i oranında açıklanan teşvik primi oranını aynı kabul etsek dahi prim tutarının da 21 krş düzeyinde olması gerekir. Böylelikle yaş çay kg fiyatı 4,5 TL’nin altında olmamalıdır.
Hasat başladığı halde fiyatı açıklamayanlar bu fiyatı verir mi? Çiftçiyi memnun eder mi?
Çiftçiyi korur, teşvik eder mi? Özel şirketlerin ve yabancı ortaklarının insafına kalmalarına engel olur mu? Bize göre tüm soruların cevabı; hayır.”
[mc4wp_form id=”25750″]