Tarımsal gübrenin 4 çeşidinin bomba yapımında kullanılması ve konunun TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda gündeme gelmesinin ardından Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı harekete geçti. Yönetmelikte değişikliğe giden Bakanlık; yeni düzenleme ile gübre satışlarını sıkı takip edecek, piyasa kontrol ve denetimlerini arttıracak.
Kısa bir süre önce Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), bomba yapımında kullanılabilen gübre çeşitlerinin Türkiye çapında teknik takibi üzerinde çalışma başlattığını duyurmuştu. Konu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda da gündeme gelmiş, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ali Metin Kaycıoğlu, komisyona verdiği bilgide; yüzde 28 ve üzeri amonyum nitrat içeren gübrelerin ambalajsız ve perakende satışına izin verilmediğini belirtmişti. Kaycıoğlu, 2008 yılında çıkarılan genelge çerçevesinde terör olaylarında el yapımı bombalarda kullanılan 4 çeşit gübrenin üreticiden son kullanıcıya kadar takip edildiğini, satın alanların kimlik bilgilerinin kaydedildiğini söylemişti.
Bu konuda çalışmalarını hızlandıran Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bakan Faruk Çelik imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderdiği yeni yönetmelik değişikliği ile gübre satışlarını sıkı takip altına alarak, gübrelerin terör olaylarında kullanımını önlemeyi hedefliyor.
Bakanlıktan yapılan açıklamada; “Gübrelerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile gerek gübrelerin suç/terör örgütlerince patlayıcılarda kullanılması sebebiyle suçla mücadele edilebilmesi ve vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğinin sağlanması gerekse tarım sektöründe gübrelere ilişkin “ürün güvenliğinin” temin edilebilmesi için gübre hareketlerinin izlenmesinde, piyasada kontrol ve denetimin güçlendirilmesi ve piyasanın kayıt altına alınmasında ek tedbirlere / düzenlemelere duyulan ihtiyaç karşılanmaktadır.” ifadelerine yer verildi.
Bu alanda uygulanacak başkaca tedbirlere, yapılacak düzenlemelere ilişkin Bakanlık çalışmalarının devam ettiği kaydedilerek, söz konusu yönetmelikte yapılan değişiklikler şöyle sıralandı;
Gübre satışı yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilere her bir satış noktası için “Gübre Dağıtıcılık Belgesi” alma zorunluluğu getiriliyor. Mezkûr belge Bakanlık İl Müdürlüklerince başvurular üzerine yapılacak inceleme sonucu verilecek.
Gübre üreticileri, gübre dağıtıcı belgesi olan gerçek ve tüzel kişiler aracılığıyla piyasaya ürün arz edebilecekler. Belgesi olmayan satıcılar vasıtasıyla piyasaya ürün arz edemeyecekler. Ancak tarımsal üretim yapan/yaptıranlar ile hammadde olarak kullanan gerçek ve tüzel kişilere doğrudan ürün satışı yapabilecekler.
Dağıtıcılar, lisanslı üreticilerin tescil edilmiş ürünlerini/gübrelerini piyasaya arz edebilecekler. Lisanssız üreticilerin ürünlerini ve/veya tescil edilmemiş ürünleri piyasaya arz edemeyecekler.
Üreticiler, ambalajında “tescil ve parti numarası” yer almayan ürünleri piyasaya arz edemeyecekler.
Üreticiler, ürün ambalajının uyarılar bölümünde “Toprak ve/veya yaprak analizi yaptırılarak gübre kullanılması tavsiye edilir” ibaresine yer verecekler.
Belirtilen yükümlülüklere uymayanlara 4703 Sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun çerçevesinde idari yaptırımlar uygulanacak.
Halen gübre satışı yapan gerçek ve tüzel kişiler, değişikliğin yayım tarihinden itibaren üç ay içerisinde gübre dağıtıcılık belgesi almak zorundalar.
Üreticilerin ürün ambalajında tescil ve parti numarası ile tavsiye uyarısını yazma zorunluluğuna uyumları için iki yıl uyum süresi verildi.