Barem, Dünya Kadınlar Günü’ne sayılı günler kala cinsiyet eşitliği araştırmasını açıkladı. Sonuçlara göre, dünya genelinde eğitim yükseldikçe cinsiyet eşitliği algısı artarken, Türkiye’de azalış gösteriyor.
Cinsiyet eşitliği konusunda geçen yüzyılın başından itibaren çok yol kat edildi. Ancak WIN Grubu’nun Barem ile birlikte gerçekleştirdiği küresel araştırma sonuçları, hala gidilecek çok yol olduğunu gösteriyor. Kadın-erkek eşitliği dünya genelinde 10 üzerinden 5.8 puan alırken, Türkiye’nin puanı 5.
Barem ve global ortağı WIN, kadın erkek eşitliği konusundaki kişisel görüşlerin incelendiği önemli bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırma, birçok ülkede özellikle politika ve iş dünyasında kadın erkek eşitliğinden pek de söz edilemeyeceğini gösterdi. Bu araştırmaya göre, dünya genelinde kadın-erkek eşitliği 10 üzerinden 6 puan bile alamıyor (5.8). Türkiye’nin puanı daha da düşük 5.0. Puanlamaya göre birinci sırada 7.5 puanla Finlandiya yer alırken, ikinci sırada 7 puanla Danimarka, üçüncü sırada 6.9 puanla Çin bulunuyor. Japonya ise 4.4 puanla sonuncu sırada. Türkiye ise aldığı puanla son on ülke arasında.
Kadınlarda ve orta yaş grubunda eşitlik algısı değişiyor
Eşitlik algısı kadınlarda erkeklere göre daha düşük. Dünyada bu oran 5,6 ile belirtilirken, Türkiye’de 4,7. Bununla birlikte Türkiye’de orta yaş grubunda (35-54 yaş), cinsiyet eşitliği algısı diğer gruplara göre biraz daha yüksek (5,3) olarak değerlendiriyor.
Dünya ortalaması ile Türkiye farklılık gösteriyor
Dünya genelinde eğitim yükseldikçe cinsiyet eşitliği algısı artarken, Türkiye’de azalış gösteriyor. (Dünyada ortalama oran üniversite eğitimliler arasında 6.0 iken, Türkiye’de 4.8). Çalışma durumu açısından bakıldığında ise Türkiye yine dünyadan farklı görünüyor. Dünya genelinde cinsiyet eşitliği algısı öğrenciler, çalışanlar ve emeklilerde daha yüksekken, Türkiye’de ev kadınları ve çalışanlar cinsiyet eşitliği algısının en yüksek olduğu gruplar. Ev kadınları, cinsiyet eşitliğine dünya genelinde en düşük puanı (5,4) veren grup olurken, Türkiye’de ise en yüksek (5,3) puanı veren grup.
Sosyal tutum ve davranışlar kimden yana?
Toplumda genel tutum ve davranışların hangi cinsten yana olduğu sorulduğunda her iki cinse eşit davranıldığını söyleyenlerin oranı dünya genelinde (%27) ve Türkiye’de (%26) benzer oranlarda seyrediyor. Erkeklerden yana diyenler dünya (%48) ve Türkiye’de (%46) neredeyse yarıya yakın oranlarda. Ancak tutum ve davranışların kadınlardan yana olduğunu düşünenlerin oranı dünya ortalamasına (%17) göre Türkiye’de (%21) daha fazla. Dünyada ve Türkiye’de sosyal tutum ve davranışların kadınlardan yana olduğunu düşünenler daha çok erkekler. Türkiye’de 35-54 yaş grubunda bu oran %25, çalışanlar arasında ise %27.
Beş farklı alanda eşitlik ne durumda?
Araştırmada; iş, politika, ev, sosyal ortamlar ve medya olmak üzere 5 farklı alanda cinsiyet eşitliğinin ne kadar sağlandığı da irdelendi. Sonuçlar demografik gruplar arasında yalnızca cinsiyet açısından aynı yönde farklılık gösteriyor. Erkekler tüm konularda cinsiyet eşitliğini daha yüksek algılıyor. Muhtemelen eşitsizliğin pozitif tarafında oldukları için eşitsizliği daha az farkediyorlar. Dünyada cinsiyet eşitliğinin en çok sağlandığı düşünülen alan ev (%72) ve bu oran erkeklerde daha yüksek (%75).
Bulgular, cinsiyet eşitliği algısının en düşük olduğu alan olarak %49 ile politikayı gösteriyor. İnsanların yarısı bile politikada kadın-erkek eşittir diyemiyor. Oran kadınlarda %45’e kadar düşüyor.
İşyerlerinde cinsiyet eşitliği sağlandığını düşünenlerin oranı %60. Bu oran erkeklerde daha yüksek (%64). İşyerinde eşitlik diğer demografik değişkenlerden de etkileniyor. Öneğin yaş arttıkça azalıyor. 18-34 yaş grubunda oran %64 iken, 55 yaş ve üzeri grupta %55’e düşüyor. Eğitim yükseldikçe eşitlik algısı da artıyor. İlkokul mezunlarına kadar olan grupta oran %56, üniversite ve üzeri eğitimliler arasında ise %64.
Sosyal ortamlarda kadın erkek eşitliğine ulaşıldığını düşünenlerin oranı %61. Bu oran kadınlarda %58’e düşüyor. Eşitlik algısı yaş arttıkça ters orantılı olarak düşüyor, eğitim arttıkça da yükseliyor. Medyada kadın erkek eşitliğine ulaşıldığını düşünenlerin oranı da yine %61.
Japonya 39 ülke arasında sonuncu
Ülkeler bazında beş farklı alanda incelenen eşitlik karşılaştırması ilginç sonuçlar veriyor. Cinsiyet eşitliği algısının en yüksek olduğu ülkeler Filipinler ve Vietnam. Lübnan ise medya ve sosyal ortamda eşitliğin en çok sağlandığı ülke. Koronavirüs ile gündemde oturan Çin, politika alanının lideri konumunda. (Bkz: Grafik 1)
Listenin sonuncusu ülke ise Japonya. Üstelik tüm alanlarda 39 ülkenin en sonuncusu. Fransa son beş ülkeden biri olarak en dikkat çekenlerden. Koşumuz İran ve Hırvatistan da son beşte üçer kere görünüyor. (Bkz: Grafik 2)
Araştırma sonuçlarını yorumlayan Barem Genel Müdürü Sencer Binyıldız, “Veriler incelendiğinde dünya genelinde kadın erkek eşitliğinin en çok evde sağlanmış olduğunu görüyoruz. Eşitliğin en uzak olduğu alan ise politika. Farklı alanlara göre bakıldığında ülkelerin şaşırtıcı sonuçları ortaya çıkıyor. Ayrıca eşitlik algısı, yaşa, cinsiyete, çalışma durumuna göre de farklılık gösteriyor. Sonuç olarak bu araştırma bize, kadın erkek eşitliği için sadece ülkemizin değil tüm dünyanın daha gidecek çok uzun bir yolu olduğunu gösteriyor”.
Araştırma Künyesi: 2018 yılında 40 ülkede 30.890, Türkiye’de 1001 kişiyle, 2019 yılında 39 ülkede 29,274 kişiyle görüşüldü.