Şeker fabrikalarının özelleştirilmesine ilişkin açıklamalarda bulunan Maliye Bakanı Naci Ağbal; “Şeker pancarı üreticilerimizi koruyan, onların kazanımlarını koruyan, çalışanlarımızın kazanımlarını koruyan, üretimin sürekliliğini sağlayan ve fabrikalarımızın bundan sonraki süreçte de üretimlerini devam ettirmelerini sağlayacak bir özelleştirme modeli geliştirdik. Ben buna ‘sosyal özelleştirme’ diyorum.” dedi.
Maliye Bakanı Naci Ağbal, Vergi Konseyi 130. Olağan Genel Kurulu öncesinde gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı. Bakan Ağbal, hafta içerisinde meclise gönderilen KDV Kanunu hakkında açıklamalarının ardından, gazetecilerin şeker fabrikalarının özelleştirilmesine ilişkin sorularını cevapladı.
Bir gazetecinin 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesine ilişkin, “Daha önce siz de şekerin stratejik bir ürün olduğunu ve fabrikalar özelleştirilirken 40 kere düşünülmesi gerektiğini söylemiştiniz. 40 kere düşündünüz mü?” şeklindeki sorusuna karşılık Ağbal, “40 bin kere düşündük. Bu düşünme neticesinde şeker fabrikalarına özel bir özelleştirme programı geliştirdik. Şekerin stratejik ürün olduğu muhakkak. Biz bunları bilmeyen insanlar değiliz, bunların hepsini çok iyi biliyoruz. Bugün Türkiye’de şeker üretimi hem kamunun, hem de özel sektörün içinde bulunduğu bir sektör. Şu anda piyasada yüzde 58 kamunun, yüzde 42 de özel sektörün. Burada, serbest piyasa ekonomisine inanan, devletin ekonomideki yerinin düzenleme, denetleme, gözetim ve piyasaların regüle edilmesi anlayışı içerisinde olan bir hükümetiz. Şeker fabrikalarıyla ilgili çalışmaya başladığımız ilk andan itibaren bu konunun tarafı olan herkes ile görüştük.” yanıtını verdi.
“Bizzat şeker fabrikalarına ziyaretlerde bulundum”
Şeker fabrikalarıyla ilgili çalışmaya başladıkları ilk andan itibaren bu konunun tarafı olan herkes ile görüştüklerini söyleyen Ağbal; “Sendikamızla görüştük, üreticilerimizle görüştük. Ben bizzat kendim şeker fabrikalarına ziyaretlerde bulundum. Gidip öyle genel müdür odalarında oturup da basına demeç vermedim. Oradaki işçi kardeşlerimizin yanına gittim, üretim sahalarına girdim. Şeker pancarının ilk fabrikaya girdiği andan, torbanın içerisine paketlendiği ana bütün üretimi yerinde gezdim. Şeker pancarı üreticileriyle bir araya geldim. Bu süreçte herkesin bu konuyla ilgili beklentilerini aldık, kendilerini dinledik. Bize ‘şeker fabrikalarıyla ilgili üretim devam etsin’ denildi. Onun için şartnameye üretimin devam etmesi için hükümler koyduk.” dedi.
“5 yıl boyunca üretimi garanti edecek hükümler koyduk”
Fabrikaları üretici birliklerinin, yatırımcıların almak istediğini belirten Bakan Ağbal, değerlendirmesine şöyle devam etti:
“Almak istiyorlarsa alsınlar. Fabrikalarına sahip çıkıyorlar. Hepimizin, milletin fabrikaları onlar. Alacaklar da bu milletin vatandaşları, yatırımcıları. Şeker fabrikaları üretime devam edecek. Şeker pancarının da, fabrikaların üretiminin de devam edeceği şekilde asgari 5 yıl boyunca üretimi garanti edecek hükümler koyduk. Herhangi bir şekilde üretimi düşürürse, o üretiminden meydana gelecek düşüş otomatikman Türkiye şeker fabrikalarına kota olarak geri dönüyor. Hiçbir yatırımcı bu kadar bir sermayeyi bağladıktan sonra, piyasada bu kadar arz ve talebin olduğu bir yerde üretim yapmamayı zaten tercih etmez. Dolayısıyla üretimin devamını sağlayacak teminatlar getirdik.”
Kotalar korunacak, sözleşmeler devam edecek
“Şeker pancarı üreticilerimiz haklı olarak, ‘İlerisinde de mevcut kotalarımız var, mevcut sözleşmelerimiz var. Biz bunlarla devam etmek istiyoruz.’ Diyorlar. Biz bunun için şartnameye hüküm koyduk. Şeker pancarı üreticilerimiz bugün şeker fabrikalarıyla hangi sözleşmeleri varsa o sözleşmeler aynen devam edecek. Üreticilerimiz açısında şeker pancarı kazanımları bugün neyse aynen koruyoruz. Bu fabrikaları alın terleriyle çalıştıran işçilerimiz var, orada yöneticilerimiz var, kardeşlerimiz var. O fabrikalardaki kardeşlerimizin, nasıl kan ter içerisinde büyük bir gayretle o fabrikaları ayakta tutuklarına şahitlik etmiş bir insanım. Eskişehir de makine fabrikasını gezdim, Allah onlardan razı olsun. Orada bu ülke için ne kadar üretim yaptıklarını gören bir insanım. Şeker fabrikalarında çalışan bütün işçi kardeşlerimizin bugünkü haklarını koruyacağız. Çalışma koşullarını koruyacağız. Kamu da mı kalmak istiyor? O arkadaşlarımıza kamuda, ister fabrikada çalışmaya devam etsin, ister kamuda başka bir yere geçmek istesin biz arkadaşlarımızın oradaki istihdam kazanımlarını ve güvencelerini de şartnameye koyduk. Geçici, sürekli işçilerimiz var. O kardeşlerimiz bugün isterlerse aynı ildeki bir başka kamu kurumunda çalışabilirler. İsterlerse şeker fabrikasında çalışmaya devam edecekler. Ne zaman isterlerse de kamuya geri dönme haklarını veriyoruz onlara. Bunu da sağladık.”
“Araziler ranta açılmayacak”
“Şeker fabrikalarının değerli arazileri olduğunu söylediler. Bende görüyorum değerli arazileri olduğunu. Şartnameyi düzenlerken özellikle özelleştirmeye konu olacak arazi büyüklüğünü fabrikanın üretim sahasıyla sınırladık. Fabrikanın üretim sahası dışında olan bütün arsa ve arazileri bu özelleştirme işinin dışında tuttuk. Buradan kimse bir rant elde etmesin diye. Şeker kritik, stratejik bir ürün. Bunun ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Ama bu ürünün stratejik olması, bunun serbest piyasa ekonomisi içerisinde yapılamayacağı anlamına gelmiyor. Üretimin sürdürülebilirliği açısından, devlet olarak bugün ilgili bakanlıklarımız var. Piyasadaki rekabet açısında, çiftçilerimizin korunması açısından her türlü tedbirleri aldık, bundan sonra da almaya devam ederiz. Bu özelleştirme uygulamasını yapıyoruz ama şeker fabrikalarının hala geride fabrikaları var”
“Ben buna ‘sosyal özelleştirme’ diyorum.”
“Burada şeker pancarı üreticilerimizi koruyan, onların kazanımlarını koruyan, çalışanlarımızın kazanımlarını koruyan, üretimin sürekliliğini sağlayan ve fabrikalarımızın bundan sonraki süreçte de üretimlerini devam ettirmelerini sağlayacak bir özelleştirme modeli geliştirdik. Ben buna ‘sosyal özelleştirme’ diyorum. Bunu bazı arkadaşlar da yazdı. Biz bütün tarafları dinledik, konuştuk, anladık. Bugün hayatı boyunca şeker fabrikalarına uğramamış bazıları gidip şeker fabrikaları önünde poz veriyorlar. Kusura bakmasınlar buna millet inanmıyor. Bugün bile ben, ilgili arkadaşlarımız, işçi kardeşlerimizle de şeker pancarı üreticilerimizle de, kooperatiflerimize de, sendikamızla da tam bir diyalog içerisinde konuşuyoruz, istişare ediyoruz. Daha da yapılması gereken iyileştirme alanları varsa, onları konuşuyoruz. O konuda da her türlü öneriye açık olduğumu kendilerine ifade ettim. Gerek çalışanlar, gerek üreticiler, gerekse de özelleştirme uygulaması bakamından güzel öneriler de geliyor. Burada samimi, ifade edilen endişelerin farkında ama bu endişeleri giderecek gerekli sigortalar, gerekli kontrol noktaları oluşturulmuş bir süreçten bahsediyoruz. Şeker fabrikalarımızın bulunduğu illerdeki yatırımcıların, oradaki sivil toplum örgütlerinin, kamu kurumlarının, ilgili kişilerin bir araya gelerek bu fabrikalara sahip çıktığını da görüyorum.”
“İhale süreci şeffaf olacak”
“Özellikle ihale sürecinde de katılımın çok olmasını sağlayacak yerel aktörlerin ve yerel isteklerin de bu ihaleye katılmasını sağlayacak düzenlemeler yaptık. Geçici teminat tutarlarını olabildiğince düşük tuttuk. Konsorsiyum olarak ihaleye girmenin önünü açtık. Şeker pancarı üreticisi kooperatiflerimiz var, sivil toplum örgütlerimiz var, şehirlerimizde yatırımcılar var. Hepsi bir araya gelip bu ihalelere katılabilecekler. İhale sürecinde de herhangi bir şekilde ön eleme de olmayacak. Herkes gelecek ihale salonunda açık artırmayla tekliflerini verecek. Kimse şundan endişe etmesin; şeker pancarı üretiminin Türkiye’de ülkemizin ihtiyaçları çerçevesinde devamı noktasında, mevcut şeker fabrikalarımızın ister kamu da olsun ister özel sektör de olsun kimin elinde olursa olsun üretimlerine aynen devam etmesi, hatta artan talep çerçevesinde bu fabrikaların daha da büyütülmesi noktasında hükümet olarak her türlü gayreti, çabayı yapacağız, desteği vereceğiz. Kimse burada geleceğe dair bir müneccimlik yapıp da ‘şöyle olacak, böyle olcak’ demesin. Bu şeker fabrikalarının hepsi özel sektörde de, kamuda da olsa milletin malı. Biz de hükümet olarak milletin malını korumaya kararlıyız. Süreci çok anlayışlı, çok diyalog içerisinde götürüyoruz. Sözü olacak herkes söylesin, sıkıntı yok. Ama gerçek olmayan evhamlar üzerine kurulu bir anlayışı da kabul etmediğimi özellikle söylemek isterim. Neticede göreceksiniz bu fabrikalar daha da güçlenecek.”
“İlave yatırım yapılacak”
Ağbal, bir gazetecinin, “Efendim siz evhamlardan bahsettiniz ama ‘5 yıl süreyle üretim şartı getirdik’ dediniz.” şeklindeki cümlesi üzerine ise şunları söyledi: “Arkadaşlar 5 yıl sonrası da bizim. Merak etmeyin o fabrikalar ayakta kalacak. Türkiye’de nüfus artıyor. Şeker pancarı üretiminin daha da büyümesi için gayret edeceğiz. Şeker pancarı üretimine devlet olarak her aşamada destek olmaya devam edeceğiz. Şeker pancarı regüle edilmiş bir pazar. Türkiye’de şeker pancarı üretimiyle tüketimi aşağı yukarı birbirini dengeleyecek şekilde konumlandırılmış. Bu fabrikaları alan yatırımcılar ister kooperatifler alsın, ister yerel yatırımcılar alsın hepsi için hazırda bir pazar var. Yani şöyle bir düşünce mi var yani; ‘bunlar bu fabrikaları alacaklar sırtlarına yükleyip bir yerlere götürecekler’ şeklinde. Niye götürsün ki… Bu fabrikaların hepsinde ilave yatırımlar yapılacak ilave istihdam sağlanacak.”
Her ürünün kendisine göre bir ihtiyacı olduğu bir yer var
Ağbal, şeker fabrikalarının özelleştirilmesine ilişkin nişasta bazlı şeker konusundaki eleştirilere dair de şu ifadeleri kullandı: “Türkiye’de gündeme getirilen konularla ilgili yetkili kurullar, ilgili bakanlıklar bu konuları takip etmektedir. Bu konulardaki hassasiyet hepimizin hassasiyetidir. Orada bir sıkıntı yok. O konu ile bu konuyu yan yana getirme gayretleri doğru değil. Her ürünün kendisine göre bir ihtiyacı olduğu bir yer var. Ama söylüyorum; Şeker pancarı üretiminin Türkiye’de ihtiyaçlar çerçevesinde daha da gelişmesi, daha da büyümesi, şeker pancarı üreticimizin bu üretimini daha da artırması için hükümet olarak her aşamada, her süreçte, her dönemde gerekli desteği vermeye devam edeceğiz.”