Çocukların ateşlenmesi anne ve babaları en çok endişelendiren konuların başında geliyor. Doktora ne zaman gidileceği ve ateşi düşürmek konusunda telaşa kapılan ebeveynler bazen çocukların sağlığını tehlikeye sokacak yanlışlar yapabiliyorlar.
Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Pınar Atla, çocuklarda ateş ve yapılması gerekenler konusunda bilgi verdi.
Doktor önermedikçe antibiyotik kullanmayın
Çevre sıcaklığında değişimlere rağmen vücut ısısı beyinde bulunan ısı ayarlayıcı merkez tarafından düzenlenmektedir. Enfeksiyon veya farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan pirojenler beyinde bulunan hipotalamusa etki ederek ateşe neden olmaktadır. Pirojenler ateşin ortaya çıkmasına sebep olurken bir yandan da ateşe yol açan nedene karşı vücut bağışıklık sisteminin uyarılmasını sağlamaktadır. Vücudun bağışıklık yanıtının bir parçası olan yüksek ateş, bir hastalık değil bir belirtidir. Ateşli bir çocuğun tedavisi sırasında önemli olan altta yatan nedene yönelik özgül tedavinin doğru zamanda başlanmasıdır Ateşi düşürmek için doktor tavsiyesi olmadan antibiyotik kullanmak ise ailelerin en sık düştüğü hataların başında gelmektedir.
Çocuğunuzun ateşini doğru ölçtüğünüzden emin olun
Çocuğun vücudunun sıcak olması her zaman ateşi olduğu anlamına gelmemektedir. Erişkinlere göre vücut ısısı daha yüksek olan çocuklarda, yaş, aktivite, çevre ısısı ve giysilerine bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Bu bakımdan çocuğun ateşinin doğru ölçülmesi önemlidir. Çocuklarda ateş koltukaltından, makattan ve kulaktan ölçülebilir ağızdan ölçüm önerilmemektedir. Koltukaltından 37,4 ve üzeri, makattan 38 ve üzeri, kulaktan ise 37,6 ve üzeri olan değerler yüksek ateş olarak kabul edilmektedir.
Ateşle birlikte çocuğunuzun genel durumunu da gözlemleyin
Ateşin yükselmesiyle birlikte vücudun enerji tüketimi de artmaktadır. Solunum sistemi daha hızlı çalışır, kol ve bacaklardaki damarları büzülerek bu bölgelere giden kan akımı azalırken beyin, kalp gibi hayati organlara daha fazla kan gönderilmektedir. Vücut alacalı, mermerimsi bir görüntü alır, kol ve bacaklarda soğukluk olmasına rağmen gövdede sıcaklığın yüksek olduğu görülmektedir. Ateşli bir çocuğu değerlendirirken ateşin yüksekliğinden çok çocuğun genel durumu önemlidir. Ateşin ne kadar yüksek olduğu her zaman hastalığın ciddiyeti ile orantılı değildir. Çocuklarda ateşin en sık nedenlerinden olan basit viral enfeksiyonlar, 39-40 dereceye varan yüksek ateşe neden olabilirken ciddi bazı hastalıklarda çok yüksek ateş görülmeyebilmektedir.
Uzun süre geçmeyen ateşi ihmal etmeyin
0-3 ay arası bebeklerde normalin üzerindeki her ateş için beklemeden doktora başvurulmalıdır. Daha büyük çocuklar için çocuğun genel durumu cilt rengi solunumunun düzenli, bilincinin aktif olup olmadığı beslenebilmesi gibi durumlar yol göstericidir.
Bununla birlikte;
Ateş 39 derecenin üzerine çıkıyor ve 72 saatten daha uzun sürüyorsa
Ateşle birlikte sürekli ağlama, inleme ve huzursuzluk hali varsa ve ateş düşmesine rağmen huzursuzluğu devam ediyorsa,
Daha önce havale geçirmişse,
Ateşle beraber cildinde kırmızı mor döküntüler oluşuyorsa,
Sürekli uyuklama hali, bilinç bulanıklığı,
Ön bıngıldağında atma ve kabarıklık durumu varsa,
Ağız mukozasında kuruluk, gözyaşının olmaması, göz küresinde ve bıngıldakta çöküklük gibi sıvı kaybı bulguları varsa,
Zor ve sık nefes alma ense sertliği, devamlı kusma, sık ishal gibi durumlar varsa vakit kaybetmeden mutlaka doktora başvurmak gerekir.
Yüksek ateşte yapılması gerekenler;
- Çocuğun bulunduğu ortam serinletilmeli, oda ısısı 21-22 derecede tutulmalıdır. Oda ısısını ayarlayabilmek için havalandırma cihazları ve klima kullanılabilir. Ama çocuğun direk olarak hava akımının karşısında bırakılmamasına dikkat edilmelidir.
- Çocuğun üzerinde hafif ve gevşek giysiler olmalı, kalın örtülerle üzeri örtülmemelidir.
- Islak ılık bezlerle kompres yapılmalıdır. Alkol veya sirke ile pansuman yapmak, soğuk duş aldırmak yanlış uygulamalardır.
- Ateş, vücutta sıvı kaybına yol açar; bu nedenle bol ılık sıvı gıda verilmelidir.
- Doktorun önerdiği ateş düşürücü şuruplar çocuğun yaşına ve kilosuna uygun olarak verilebilir.
- Ağır karaciğer hasarına yol açabileceğinden dolayı çocuklarda ateşli hastalık sırasında ateş düşürücü olarak aspirin verilmemelidir.
- Soğuk değil ılık su ile banyo yaptırılmalıdır, buzlu su uygulaması doğru değildir.