Türkiye’nin Rusya’dan ithal ettiği başta buğday olmak üzere mısır, ham ayçiçek yağı, ayçiçeği küspesi, bezelye ve pirinç ürünlerine “fiili yasak” koyduğu belirtiliyor.
Türkiye’nin Rusya’dan buğday başta olmak üzere bazı tarım ürünlerinin ithalatına vergi koymak suretiyle “fiili yasak” getirdiği haberinin ardından yankılar devam ediyor. TürkRus.com sitesinde yer alan habere göre uzmanlar, Rusya’nın özellikle domateste Türk ürünlerine yasağı kaldırmakta direnmesinin ardından Türkiye’nin hayal kırıklığı yaşadığı ve “misilleme gibi karar aldığı” görüşünde.
Rusya’da iş ve siyaset çevrelerinin en saygın gazetelerinden Kommersant’ın bugün konuyu “Sert cinsten vergi” başlığı ile manşetine taşıdığına dikkat çeken Türkrus.com; gazetenin haberinde “Rusya ile Türkiye’nin ilişkilerinde net olarak yeni bir çatışma işareti belirdi” değerlendirmesi yapıldığını aktardı. Gazetenin konuştuğu uzmanların, Ankara’nın buğday, mısır ve ayçiçek yağı dahil bazı ürünlere koyduğu yüzde 130’luk verginin, Moskova’daki son Putin-Erdoğan görüşmesinde özellikle domates ve salatalık yasağının kaldırılmamasıyla ilişkilendirildiğinin altını çizdiği de kaydedildi. Haberde ayrıca Türkiye’nin özellikle buğdayda yüzde 10-20 arası ihracat pazarına sahip olduğu, bu yasağın fiyatları düşüreceği, Rusya’nın yeni pazar bulmasının zaman alacağı vurgulandı. Ayrıca bu durumdan Türkiye’nin de zararlı çıkacağı, çünkü Rusya’dan alınan buğdayın işlenip un olarak ihraç edildiği hatırlatıldı.
Vedomosti gazetesi ise Rusya Tarım Ürünleri İhracatçılar Birliği’nin “acil durum” nedeniyle Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev’e mektup yazıp soruna çözüm bulunmasını istediğini duyurdu. Mektupta Türkiye’nin fiili ambargosunun, buğdayın hem Rusya’da hem de dünyada fiyatını düşüreceği ve Rus üreticilerin büyük zarar göreceği belirtildi.
Dünya gazetesinden Kerim Ülker de konuyu bugünkü yazısında gündeme taşıdı. Kerim Ülker yazısında şunları kaydetti:
“Altı ürünün Rusya’dan ithalatına yasak geldi”
“Geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın öncülük ettiği kalabalık Türkiye heyeti Rusya’ya gitmişti. Heyetin görüşmelerinde beklenti ekonomiden yanaydı ancak güvenlik ve politika ilk sırada yer aldı. Hatta bir gün önce Rusya Başbakanı Medvedev, “bazı” gıda ürünlerinde Türkiye’ye karşı uygulanan ambargonun da kaldırıldığını açıkladı. Kararnamede yer alan ürünler ise ticareti daha az yapılan soğan, arpacık soğanı, karnabahar, brokoli, tuz, karanfil çiçeği ve sakız oldu. Türk tarımcısının beklentisi ise yaş sebze-meyvedeydi. Yani domateste, salatalıkta…
Rusya tarafı bu kısıtlı “yumuşamanın” nedenini dün açıkladı. Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev, Rusya’nın sadece kendi topraklarında üretimi yapılamayan veya az bulunan sebze ve meyvelerin sevkiyatına izin verdiğini söyledi. Domates ve salatalığı ise Rusya’nın kendisinin yetiştirmesi gerektiğini belirten Tkaçev, Türkiye’den gelecek ürünlerin Rusya piyasasını olumsuz etkilemeyeceğini söyledi. Rus medyasının kendisine sorduğu “Türkiye’ye karşı sebze-meyve ambargosu daha ne kadar devam eder? sorusuna ise Tkaçev, “Bu politik bir konu” diye cevap verdi.
6 ürün sanayiye odaklı
İşte bu “sınırlı” yumuşama Türk tarafını tatmin etmedi, hatta hayal kırıklığı yarattı. Bazı yorumlara göre bunun da etkisiyle dün missileme gibi bir karar geldi ve Türkiye de 6 önemli tarım üründe Rusya’dan ithalatı durdurdu. Bu bilgiyi İstanbul Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete’yi ziyaretimde öğrendim. Birliğin basın işlerini yürüten 5N1PR adlı şirketinin yöneticisi Kenan Kaffar’la ziyaretimizde amaç, Türk ihracatçısının son durumunu öğrenmekti ama haber ayağımıza geldi. Uzun bir telefon trafiğinin ardından Mete, birlik üyelerinin bu engeli aşması için resmi kurumlarla temas halindeydi. “Mısır, buğday, ham ayçiçek yağı, ayçiçeği küspesi, bezelye ve pirinç Rusya’ya alım yasağı geldi” dedi.
Yaptığım araştırmaya göre yasak Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamındaki ithalatı kapsıyor. Limanlarda gemilerin bekletilmesinin nedeni de bu. Yasağın ayrıntıları hakkında resmi açıklama yapılmadı. Tarım Bakanlığı’nın buğday ithalatı yapılacak ülkeler listesinden Rusya’nın adı da sessiz sedasız çıkarılmış. Bir süredir Rus buğdayında ve bazı bakliyat ürünlerinde mantar olduğu gündeme getirilerek, bakanlığın önlem alması isteniyordu. Bakanlık da ithalata kontrollü izin veriyordu.
Fiyat artışı getirebilir
Yani Rusya’dan aldığımız ürünlerin toplam bedeli 1.3 milyar dolar civarında.
Ancak Rusya’dan alınan ürünler, yaş sebze ve meyveye göre daha önemli. Keza ekmekten tutun marketten aldığınız şekerlemelere kadar birçok ürünün fiyatı da önümüzdeki dönemde artırabilir. Öğrendiğim bilgilere göre bu 6 ürüne yenileri de eklenebilirmiş.
Gemiler yükünü indiremiyor
Bu ürünlerin sanayiye yönelik olduğunu anlatan İstanbul Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Zekeriya Mete, “Rusya en büyük buğday kaynaklarımızdan biri. Arpada da öyle. Bu kararın Türk üreticisine olumsuz etkisi olacak. Keşke kademeli şekilde olsaydı. Şu anda gemiler ürünlerini indiremiyor. Artık un için alternatif ülkeler aranacak. Stokta olan ürüler değil. Ayçiçek yağı, glikoz, dolayısıyla şekerli ürünler, çikolatacılar daha farklı coğrafyalara yönelmek zorunda. Bu ürünleri alanlar istihdam yaratan şirketler. Eğer Rusya’ya ambargo devam ederse kargo taşımacılığı başta olmak üzere üreticilerimiz daha da zorlanacak. Türk üreticinin rekabet direnci kırılacak. Maliyetler direkt artacaktır” diyor. Peki Rusya’ya uygulanan bu ambargo neleri etkileyecek? Bunu da rakamlarla anlatmak gerekiyor. Türkiye dünyaya 1.9 milyar dolarlık yaş sebze ve meyve satıyor. Bunun en önemli pazarı ise Rusya… 2015’te Rusya’ya 875 milyon dolarlık yaş sebze-meyve ihracatı oldu. İkinci olan ülke Irak’ın 3 katından fazla. 2016’da ise gelen yasaklarla rakam yüzde 62 azaldı ve 331 milyon dolara düştü. Gelelim Rusya’dan aldığımız ürünlere… Türkiye 2016’da 963 milyon dolarlık Ayçiçek tohumu yağı almış. İlk sıradaki Rusya’nın payı 720 milyon dolar. Mısırda ise rakam 128 milyon dolar. İlk sıradaki Rusya’nın payı 76 milyon dolar. Buğdayda ise toplam ithalatımız 892 milyon dolar. İlk sırada yüzde 55 payla bulunan Rusya’dan alınan ise 490 milyon dolar. Arpada toplam ithalatımız 9 milyon dolar. Rusya’dan alım ise yok. Yani sıfır.”
Kaynaklar:
TürkRus.com – http://www.turkrus.com/357448-turkiyeden-misilleme-gibi-karar-xh.aspx
Dünya Gazetesi – http://www.dunya.com/kose-yazisi/alti-urunun-rusyadan-ithalatina-yasak-geldi/354125