Gıda israfı, üretilen gıdanın tüketilmeden önce atığa dönüşmesini belirtiyor. Gıda israfı üretim, işleme, satış veya tüketim sırasında, birçok sebepten ötürü meydana gelebiliyor. Dünya çapında üretilen gıdanın yaklaşık üçte biri tüketilmiyor. 2050 yılında dünya nüfusunun yaklaşık 9,3 milyar olması beklenirken, beklenen nüfusun beslenebilmesi için şu andan %60 daha fazla gıda üretilmesi gerekiyor.
Sayılarla gıda artığı:
-İnsan tüketimi için üretilen gıdaların %33`ü yenmeden zayi oluyor.
-Gıda israfı yıllık yaklaşık 750 milyar dolara mal oluyor.
-Sera gazı salınımının %10`u çürümüş gıdalardan kaynaklanıyor.
-Evsel gıda israfının %40`ını meyve ve sebzeler oluşturuyor.
-Avrupa`da her yıl atılan yiyecek miktarı: 100 milyon ton.
-İsraf edilen gıdaların üretimi için kullanılan su (250 km3) Avrupa`nın en uzun nehri sayılan İdil (Volga) Nehri`nin yıllık akışına veya Cenevre Gölü’nün hacminin 3 katına eş değer ve bu miktar ile 9 milyon insanın günlük ihtiyacı karşılanabilir.
-Devamlı aç olan insan sayısı: 840 milyon.
-Dünya tarım alanının %28`i artık gıda üretimi için kullanılıyor.
Gıda israfının çevreye etkisi
Dünya çapında bilim insanları gıda israfını azaltarak küresel ısınmanın gidişatının yavaşlatılacağına inanıyor. Toplam sera gazı salınımının %20`sine sebep olan tarım, iklim değişikliğinin en büyük faktörlerinden birisi. Bu yüzden gıda israfının önlenmesi gereksiz sera gazi salınımını da azaltarak iklim değişikliğini hafifletebilir.
Tüketici gıda artığının öneminin farkında mı?
Yıllık 4 milyon ton gıda çöpe atan Amerikalıların sadece yarısı yiyecek artığını bir sorun olarak görüyor. Araştırmacılar bu oranın giderek arttığını ancak hala çok düşük seviyelerde olduğunu belirtti. Eğer bu sorun hakkında farkındalık arttırılabilirse tüketicilerin yiyecek artığını azaltmak için önlemler alacakları düşünülüyor.
Tüketicilerin çoğu evsel gıda israfına sebep olarak gıdaların tüketim tarihini geçer geçmez atmanın gıda zehirlenmesi riskini azaltması, yemeklerin daha taze ve lezzetli olması gibi nedenler gösterdi. Ohio Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada, katılımcıların sadece %42`si atık gıdaya harcanan ücreti israf olarak gördüğünü bildirdi. Yapılan araştırmaya göre katılımcıların yaklaşık yarısı evsel gıda artığını azaltmanın zor olduğunu düşünürken, %42`si buna ayıracak vakitleri olmadığını belirtti.
Evsel gıda israfını azaltmak için ne yapılabilir?
Avrupa Birliği`nde yılda 100 milyon ton yemek çöpe atılıyor. Bunun en önemli sebebi ise Son Kullanım Tarihi (SKT) geçmiş gıdalar. SKT aslında üretici firma tarafından önerilen bir tarih. Bu tarih geçtiği anda gıda ürünü mucizevi olarak bozulmuyor. SKT daha çok o ürünün aroma ve tektürünün değişmeye başladığı tarihe yakın bir tarih olarak belirleniyor. Buzdolabınızda veya mutfak raflarınızda yeni bir yöntemle SKT en erken olan ürünleri ön taraflara yerleştirerek, `ilk giren ilk çıkar` kuralını benimsemeye başlarsanız gıda israfını azaltmaya ve çevreyi korumaya yardımcı olabilirsiniz. Yakın zamanda tüketmeyeceğiniz meyve-sebzeleri dondurabilirsiniz. Fazla olgun olduğunu düşündüğünüz meyveleri keklerinize katabilirsiniz, sebzelerle ise turşu yapabilirsiniz.
Kısacası hem ekonomik açıdan hem de çevresel açıdan, gıda israfını azaltmaya mecburuz. Gıda israfı konusunda tüketici bilinci arttırılmalı ve gerekli hassasiyet oluşturulmalı. Siz de bu konuda elinizden geleni yapmayı unutmayın.
Son olarak bu konuda izleyebileceğiniz bir film önermek isterim:
`Ye gitsin: Bir gıda israfı filmi` (http://www.foodwastemovie.com)