Avrupa Komisyonu, bebeklerin hangi ayda ek gıdaya geçmesi gerektiği konusunda Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin Dünya Sağlık Örgütü tavsiyesi ile çelişen bilimsel görüşünü güncellemesi talebinde bulundu.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bebeklerin yaşamlarının ilk altı ayı boyunca sadece anne sütü ile beslenmesi gerektiği tavsiyesinde bulunuyor. Ancak Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından en son 2009 yılında yayımlanan tavsiye niteliğindeki bilimsel görüş, dört ve altıncı aylar arasında bebeklerin anne sütünün yanı sıra ek gıdalar ile beslenmesinin uygun olduğu yönünde. Avrupa Komisyonu EFSA’dan bu konu ile ilgili bilimsel görüşünü yeni bilimsel veriler ışığında güncellemesi talebinde bulundu.
Ek gıdalar ile beslenmeye başlama dönemini; “anne sütünün tek başına bebeklerin beslenme ihtiyacını karşılayamadığı dönem” olarak tanımlayan Dünya Sağlık Örgütü bebeklere altıncı aydan iki yaşına kadar anne sütünün yanı sıra ek gıdalar verilmesi gerektiğini belirtiyor. Bebeklere verilecek ek gıdaların “artan besin ihtiyacını karşılayacak nitelikte” olması, uygun miktarda ve güvenilir gıdalar olması ve iki yaşına kadar da ek gıdaların yanı sıra anne sütü ile beslenmenin devam etmesi Dünya Sağlık Örgütü tarafından bebeklerde ek gıdaya geçiş dönemi konusunda vurgu yapılan noktalar.
Türkiye ve Avrupa’da bebek beslenmesi
Türkiye’de bebek beslenmesi konusunda Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamalar ve tavsiyeler, Dünya Sağlık Örgütü tavsiyeleri ile bire bir örtüşüyor. Sağlık Bakanlığı’nın bebekler beslenmesi konusundaki politikası “bebeklerin ilk altı ay sadece anne sütü ile beslenmesi ve altıncı aydan sonra da uygun ek beslenme ile beraber emzirmenin iki yaş ve ötesine kadar sürdürülmesi” şeklinde.
Ancak Avrupa’da ilgili kurumlarının bebeklerin ek gıdaya geçiş dönemi ile ilgili görüş ve önerileri ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Estonya, Letonya, Litvanya ve Hollanda Sağlık Bakanlıkları bebeklerin ilk altı ay sadece anne sütü ile beslenmesi politikasını benimsiyor. Ancak ek gıdaya dördüncü aydan itibaren geçilebileceği görüşünde olan ülkelerin sayısı çok daha fazla. Bu ülkeler arasında; Belçika, Danimarka, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, Norveç, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya, İspanya yer alıyor. Malta ve İngiltere Sağlık Bakanlıkları ek gıdaya geçiş için “altıncı ay civarı” ifadesini kullanırken, İtalya Çalışma, Sağlık ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tüm Avrupa ülkelerinden farklı olarak ek gıdaya geçiş zamanı ile ilgili çocuk doktorlarına danışılması gerektiği yönünde bir tavsiyede bulunuyor.
Dünya Sağlık Örgütü verileri 21 Avrupa ülkesinde bebeklerin ilk altı ay boyunca sadece anne sütü ile beslenme oranı %13 seviyesinde olduğunu gösteriyor. Avrupa anne sütü ile beslenme konusunda tüm dünyada en düşük orana sahip olan bölge.
Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2003 yılında sadece anne sütü ile beslenen bebek oranı %21 iken bu oran 2008’de %42’ye ulaştı.
Neden şimdi?
Foodnavigator internet sitesine konuşan bir Komisyon yetkilisi, özel gruplara yönelik üretilen gıdalar ile ilgili yasal düzenlemelerde değişikliğe gidilmesi ile beraber bu konudaki bilimsel görüşün güncellenmesi ihtiyacının doğduğunu belirtiyor.
EFSA şimdi en güncel bilimsel veriler ışığında en son 2009 yılında yayımladığı bilimsel görüşünü güncelleyecek. EFSA tarafından açıklanacak yeni görüş, bebek gıdalarının etiketlerin üzerinde yer alan gıdanın hangi yaş grubuna uygun olduğu ibaresinde yer alacak rakamların belirlenmesini sağlayacak.
Güncelleme sayesinde EFSA’nın görüşünün Dünya Sağlık Örgütü tavsiyeleri ile uyumlu hale gelip gelmeyeceği ise şimdilik belirsizliğini koruyor. Konu ile ilgili yorum yapmak için “çok erken” olduğunu belirten Komisyon üyesi, öncelikle EFSA tarafından yapılacak çalışmaların tamamlanması gerektiğine işaret ediyor.
EFSA’nın konu ile ilgili raporunu 2017 yılı sonuna kadar bitireceği tahmin ediliyor.
EFSA’nın görüşü
EFSA tarafından “mevcut bilgiler temel alınarak” 2009 yılında hazırlanan bilimsel görüş, Avrupa Birliği’nde sağlıklı bebeklerin beslenmesine ek gıdaların da dahil edilmesi bakımından dört ve altıncı aylar arası “güvenli ve sağlık üzerinde olumsuz bir etki riski taşımıyor” şeklindeydi.
EFSA tarafından değerlendirmeye alınan sağlık riskeri arasında enfeksiyon ve az veya aşırı kilo alımı gibi kısa dönemli risklerin yanı sıra alerji ve obezite gibi uzun dönemli sağlık riskeri de yer alıyordu.
EFSA tarafından hazırlanan bilimsel görüşte ayrıca çölyak hastalığı ve tip 1 diyabet riskine karşı gluten içeren gıdaların altıncı aydan önce bebeklere verilmemesi gerektiği yönünde bilimsel veriler bulunduğuna da dikkat çekiliyordu.
Görüş raporunun sonuç kısmında; “Sadece anne sütü ile beslenme bebeklerin büyük bir çoğunluğu için yeterli düzeyde beslenmeyi sağlıyor ancak yeterli düzeyde büyüme ve gelişmenin desteklenebilmesi için anne sütüne ek olarak bazı bebekler altıncı aydan önce (dördüncü aydan erken olmamak koşuluyla) ek gıdalara ihtiyaç duyabilir.” ifadesi yer alıyordu.