Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, piyasa izleme ve değerlendirme faaliyetlerine ek olarak, lisanslı depoculuk, ürün ihtisas borsaları, tarımsal destekler, üretici örgütleri ile veri toplama ve derleme gibi yapısal konularda da çalışmalar yürüttüklerini, bu doğrultuda Hal Yasası’nın da revize edilmesi üzerinde çalışıldığını açıkladı.
Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, “Enflasyon Raporu 2016-III”ün tanıtımına ilişkin bilgilendirme toplantısında yaptığı konuşmada; para politikası kararlarına temel oluşturan iktisadi görünüm ile makroekonomik gelişmelere ilişkin değerlendirmeleri ve son üç aydaki gelişmeler doğrultusunda güncellenen orta vadeli enflasyon tahminlerini açıkladı.
2016 yılının ikinci çeyreğinde tüketici enflasyonunun bir önceki çeyreğe kıyasla 0,18 puan artarak yüzde 7,64 oranıyla Nisan Enflasyon Raporu öngörüsü ile uyumlu gerçekleştiğini ifade eden Çetinkaya, enflasyonda kaydedilen yükselişte işlenmemiş gıda ve enerji fiyatları belirleyici olurken, bu dönemde çekirdek enflasyonu oluşturan temel mal ve hizmet gruplarında yıllık enflasyonun gerilediğini söyledi.
Nisan Enflasyon Raporu ile uyumlu bir şekilde, işlenmemiş gıda ve tütün dışı enflasyonun bu çeyrekte azalış kaydettiğine vurgu yapan Çetinkaya, “Yıllık enflasyon üzerindeki birikimli kur etkileri azalmaya devam ederken başta petrol olmak üzere, ithalat fiyatlarında ise bu dönemde artış kaydedildi. Dolayısıyla yılın ikinci çeyreğinde gıda ve enerji gruplarında enflasyon yükselirken çekirdek gruplarda enflasyon geriledi.” şeklinde konuştu.
Enflasyon tahminlerinde gıda, enerji ve ithalat fiyatlarının önemli rol oynadığına dikkat çeken TCMB Başkanı, gıda fiyatlarına dair varsayımları konusunda şunları kaydetti:
“Gıda fiyatlarında yılın ilk çeyreğinde işlenmemiş gıda grubu kaynaklı çok belirgin bir düşüş görüldü. Ancak, bu düşüş ikinci çeyrekte yerini yeniden yükselişe bıraktı. Yine de, gıda enflasyonu patikası Haziran ayı itibarıyla Nisan Enflasyon Raporu’nda öngörülen patikaya yakın gerçekleşti. Yakın dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yukarı yönlü hareketlenme, Temmuz ayında gıda enflasyonunun belirgin şekilde yükselmesine neden olacaktır. İlerleyen dönemde ise gıda fiyatlarında aşağı yönlü bir düzeltme yaşanacağını bekliyoruz. 2016 yılı sonunda gıda fiyatları enflasyonunun bir önceki Rapor dönemine kıyasla daha düşük gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. Bunda Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme Komitesi (kısaca, Gıda Komitesi) kapsamında alınan tedbirlerin ve ayrıca turizm kaynaklı olarak gıda talebindeki dönemsel azalışın rol oynadığını söylememiz mümkündür. Bu çerçevede, 2016 yılı için gıda enflasyonu varsayımımızı Nisan Raporu’ndaki yüzde 9 seviyesinden yüzde 8 seviyesine güncelledik, fakat 2017 yılı için varsayımımızı yüzde 8 olarak koruduk.”
Çetinkaya, önümüzdeki dönemde Türk lirası cinsi ithalat fiyatlarının önceki Rapor dönemine kıyasla daha yüksek olacağını öngördüklerini ancak yılın ikinci yarısında iç talepteki ılımlı seyre bağlı olarak bu gelişmenin enflasyon üzerindeki etkisinin sınırlı kalacağını düşündüklerini ifade etti. Yakın dönemde işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yukarı yönlü hareketlenme ve tütün fiyatlarındaki ayarlamaların Temmuz ayında enflasyonun belirgin şekilde yükselmesine neden olacağını belirtti. İlerleyen dönemde ise gıda fiyatlarında aşağı yönlü bir düzeltme yaşanacağını öngördüklerini açıklayan Çetinkaya sözlerine şöyle devam etti:
“Gıda Komitesi çalışmaları devam ediyor”
“Nisan ayındaki basın toplantısında altını çizdiğim konulardan ilki fiyat istikrarına kalıcı olarak ulaşmanın ortak bir çaba ile mümkün olacağıydı. İkinci olarak da enflasyonun halen hedefin üzerinde ve oynak seyretmesinde yapısal faktörlerin rolünü vurgulamıştım. Bu değerlendirmeler çerçevesinde ise “bu konuları daha derinlemesine çalışıp kamuoyunda farkındalığı artırma ve ilgili paydaşlarla eşgüdüm halinde enflasyonla yapısal tarafta da etkin bir şekilde mücadele etme arzusunda” olduğumuzu ifade etmiştim.
Bu çerçevede, gıda fiyatlarındaki artış oranlarını makul düzeylerde tutmak ve fiyat oynaklıklarını gidererek fiyat istikrarına katkı vermek amacıyla sürdürülen Gıda Komitesi çalışmaları bu dönemde de devam etti. Bu çalışmalar kapsamında, enflasyonda ağırlığı yüksek kalemler öncelikli olmak üzere, fiyatları tüketici fiyatları endeksi içinde belirgin oynaklık yaratan ürünler tek tek ele alınarak somut politika önerileri üretilmeye başlandı. Alınan somut tedbirlere örnek olarak kırmızı et konusunda yapılan çalışmaların öne çıktığını söyleyebiliriz. Özellikle Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın aldığı tedbirler yurt içi arzı destekleyerek kırmızı et fiyatlarının nispeten ılımlı bir seyir izlemesine katkı sağlamış bulunuyor.”
“Hal Yasası revize edilecek”
“Gıda Komitesi tarafından yapılan çalışmalar sadece ürün bazlı faaliyetlerden oluşmuyor. Piyasa izleme ve değerlendirme faaliyetlerine ek olarak, lisanslı depoculuk, ürün ihtisas borsaları, tarımsal destekler, üretici örgütleri ile veri toplama ve derleme gibi yapısal konularda da çalışmalar yürütülüyor. Örneğin, Hal Yasası’nın da bu doğrultuda revize edilmesi üzerinde çalışılıyor.
Sonuç olarak Gıda Komitesi kapsamında yapılan çalışmalar, ülkemizde kalıcı fiyat istikrarına ulaşılması konusunda kurumların gösterebileceği ortak çabaya dair değerli bir örnek teşkil ediyor. Bu alanda elde edilen kazanımların kalıcılığının sağlanabilmesi, çabaların derinleştirilerek yapısal konulara da odaklanması ve bu doğrultuda gıda ile ilişkili gruplarda enflasyonun tüketici enflasyon hedefi ile uyumlu seviyelere gerilemesi büyük önem arz ediyor.”
“Yapısal Ekonomik Araştırmalar birimi kuruldu”
“İkinci olarak, yapısal konuların araştırılması konusunda attığımız bazı adımlardan bahsetmek isterim. Yapısal konularda kurumlararası koordinasyon çerçevesinde somut adımlar atılması enflasyona dair önemli kazanımlar sağlayabilir. Buna yönelik teknik altyapıyı hazırlamak üzere kurumumuz bünyesinde “Yapısal Ekonomik Araştırmalar” birimi kuruldu ve gündemdeki yapısal konularda paydaş kurumlarla ortak çözüm önerileri geliştirebilmek amacıyla çalışmalar başlatıldı. Bu birimin Türkiye ekonomisinde fiyat katılıkları ve piyasa aksaklıkları üzerine yürütmeye başladığı çalışmaların ortak bir tartışma platformu yaratarak yol gösterici rol oynamasını bekliyoruz.
Yine bu yapısal unsurların daha iyi anlaşılmasına dair olarak bir başka faaliyetimizden de bahsetmek isterim. Reel sektör gelişmeleri ve fiyatlama davranışlarına dair güncel bölgesel bilgileri derlemek amacıyla kurumsal altyapı çalışmaları hızla sürdürülüyor. Çalışmadan çıkacak sonuçlar Para Politikası Kurulu’na girdi oluşturacak şekilde hazırlıklar yapıyoruz. Bu çerçevede Merkez Bankası ile reel sektör arasındaki iletişim ağının güçlendirilmesine uğraşıyoruz.”